В. To‘xliyev, Sh. Yusupova, T. Ziyodova, O. Oxunjonova, D. Jumashev ‘zbek tili ‘qitish metodikasi

«3x3» texnologiyasi qoidalari
U sh b u usul h a m k o rlik d a g i fao liy at b o 'lib , ta la b a la m i m u a m m o li savol 
u stid a fik rlash , b ir n e c h a ja v o b v a ria n tla rin i s h a k lla n tirish va m u a y y a n sh a k ld a
ifo d alash g a y o 'n a ltira d i.
- ta la b a la r u c h k ish ilik g u ru h la rg a b o ‘lin a d ila r
- o ‘q itu v c h i o ‘rtag a m u a m m o li savol tash la y d i
- ta la b a la r savol y u z a sid a n o ‘z a ro fik r a lm a s h a d ila r va b ir n e c h a ja v o b
v a ria n tla rin i to p a d ila r
- to p ilg a n ja v o b v a ria n tla ri o ra sid a n savol m o h iy a tin i to 'la r o q aks ettiru v c h i 
u c h ta s in i ta n la b o la d ila r
- o 'q itu v c h in in g tak lifi b ila n h a r b ir g u ru h o ‘z ja v o b in i o 'q ib e s h ittira d i
- z a r u r o 'r in la rd a q o 's h im c h a iz o h ta la b q ilin a d i 
b a rc h a ja v o b la r u m u m la sh tirilib , o 'q itu v c h i ish tiro k id a x u lo sa la n ad i.
^
 
2-ilovt^
M a ’naviyat haqida gap ketar ekan, men aw alo insonni ruhiy poklanish
va yuksalishga da ’vat etadigan, inson ichki olamini boyitadigan, uning iymon,
irodasini, e ’tiqodini mustahkamlaydigan va ijodini uyg'otadigan qudratli
botiniy kuchni tasaw ur qilaman.
Islom Karimov
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi XIV sessiyasidagi 
« 0 ‘zbekiston XXI asrga intilm oqda» m a ’ruzasidan
3-ilova
M a’naviyat nima?
«M a’naviyat — insonning ruhiyatini, uning o ‘z -o ‘zini anglashi, 
didi, farosati, adolat bilan razillikni, yaxshilik bilan yom onlikni, 
go‘zallik bilan xunuklikni, vazm inlik bilan johillikni ajrata bilish 
qobiliyatini, aql-zakovatini, yuksak maqsad va g‘oyalami qo‘ya bilishi, 
ularni amalga oshirish uchun harakat qilish va intilish salohiyatidir»,
— deb ta ’rif beradi yurtboshimiz.
Islom Karimov to ‘g‘ri ta ’kidlaganidek, m a’naviyat — taqdim ing 
ehsoni emas. M a’naviyat inson qalbida kamol topishi uchun u qalban 
va vijdonan, aql va qo ‘l bilan m ehnat qilishi kerak. M a’naviyat inson 
tug'ilishida ona suti, uning allasi, m ehri, ajdodlar qadriyatlari ta ’siri 
ostida shakllanadi. U ning shakllanishida oiladagi m uhit, jamiyatdagi 
ham jihatlik, davlat olib boradigan siyosatdagi adolatparvarlik va 
insonparvarlikning qay darajada amal qilishi asosiy o ‘rinni egallaydi.
M a ’naviyatning m oddiy kuchga aylanishi h ar bir insonnning
33

---

x a tti- h a r a k a tla r id a , o ‘z o ila s i, m illa ti va V a ta n ig a b o ‘lg an
m unosabatlarida nam oyon b o ‘ladi. Yuqorida aytganim izdek, uning 
shakllanishida o ta-o n a, inson yashayotgan atrof-m uhit, milliy, diniy 
qadriyatlar, jam iyatdagi insonparvarlik va adolatparvarlik siyosati 
m uhim aham iyatga ega.
O dam ota-on ad an tug‘iladi, am m o uning axloqi, odob borasidagi 
fazilatlari, y a ’ni m a ’naviy dunyosi jam iy atd a, ijtim oiy, siyosiy, 
iqtisodiy m unosabatlar ta ’sirida shakllanadi. Insonning m a ’naviy 
olam i, asosan, ijtimoiy taraqqiyotning m ahsuli b o ‘lsa ham , u o ‘z 
navbatida, jam iyat taraqqiyotiga nihoyatda katta ta ’sir ko‘rsatadigan 
om illardan biri sanaladi. O dam larda axloq, odob, im on, vijdon, 
halollik, m ehnatsevarlik, baynalm ilallik, insonparvarlik, e ’tiqod, 
v a ta n p a rv a rlik , m illiy va in so n iy g ‘u r u r tu y g ‘u si, b u r c h va 
m as’uliyatni his qilishi qanchalik kuchli, yuqori b o ‘lsa, jam iyat 
taraqqiyotining zam inlari ham kengayishiga, tinchlik, osoyishtalik, 
ham jihatlik barqaror b o ‘lishiga olib keladi.
X uddi shuning u c h u n ham Islom K arim ov Oliy M ajlisning 
Birinchi chaqiriq, Birinchi sessiyasida so‘zlagan nutqida: «Taraqqiyot 
taqdirini m a’naviy jihatdan yetuk odam lar hal qiladi. Texnikaviy 
b ilim , m u ra k k a b te x n o lo g iy a n i e g allash q o b iliy a ti m a ’naviy
barkam ollik bilan, m ustaqil tafakkur bilan birga borishi kerak. Aqliy 
zakovat va ru h iy -m a’naviy salohiyat — m a ’rifatli insonning ikki 
qanotidir», — deb ko‘rsatgan edi.
Jam iy at ta ra q q iy o tin in g h ar b ir yangi bosqich i kish ilarning
m a ’naviy k a m o lo tid a h am yangi d a v rn in g yuzaga kelish id ir. 
M a’naviyatsiz adolatli, yuksalish imkoniyatiga ega b o ‘lgan jam iyat 
b o ‘lmaganidek, jamiyatsiz m a’naviyat ham rivojlanishi m um kin emas.
Jam iyatning iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy sohalarida mavjud b o ‘lgan 
m uam m olarini m a ’naviyatni rivojlantirish, unga tayanish orqali hal 
etish m um kin.
M a’naviyat millatni taraqqiyotga yetaklovchi, davlatning qudratini 
oshiruvchi m uhim omil sanaladi. Chunki qayerda, qaysi m am lakatda 
m a’naviyat yuksak darajada b o ‘lsa, o'sha joyda, o ‘sha m am lakatda 
johillik, hasadgo‘ylik, beparvolik, xudbinlik, yalqovlik, m anm anlik, 
tekinxo'rlik, g‘iybat qilishlik, ko ‘rolmaslik, yovuzlik, q o ‘poruvchilik, 
o ‘z Vatani va xalqiga nisbatan sotqiniik, tuhm at qilish kabi salbiy 
illatlar, m a’naviyatsizlik ko‘rinishlariga o ‘rin qolmaydi.