В. To‘xliyev, Sh. Yusupova, T. Ziyodova, O. Oxunjonova, D. Jumashev ‘zbek tili ‘qitish metodikasi

12-topshiriq.
Ot so‘z turkumiga oid so‘zlam i daftaringizga ko‘chirib 
yozing. U larning m a’nodoshlarini topib, izohlang.
0 ‘sha paytlar yosh bola edim . K o ‘zim da o ‘t ch aq n ab turardi. 
0 ‘y in d an boshqa tashvishim y o ‘q edi. B a ’zi narsalarga aqlim ham
yetardi. Bir kuni o n am ch aqirib qoldi. Q o ila r id a n im ad ir b o r edi. 
Q and b o ‘lsa kerak. Y o ‘q, boshqa narsa ekan. B organim dan so ‘ng 
uni belimga bog‘lab qo‘ydi. O nam dan buni nim a ekanligini so‘radim .
- Bu b elbo g 1 seniki. O tan g da h am bor, b o b ongda ham bor, un in g
18

---

bobosida ham b o ‘lgan. Baxting shunda, belbog‘ingni yecha k o ‘rma!
- dedi onam .
Shu-shu bu belbog4 m enga aziz b o ‘lib qoldi. U ni hech kimga 
ishonm adim . C hang-dog‘ tegm asin deb asradim. Iplari so‘kilmasin, 
deb juda hushyor b o ‘ldim. Yoshim ulg‘aygan sari uni ham ko ‘proq 
yaxshi ko‘raverdim. Birovga berishni xayolimga ham keltirmadim. Endi 
u orim, nom usim , g ‘ururim ga aylangandi. U nda otam ning q o ‘llari, 
onam ning nurli siymosi, yaqinlarim ning tafti bor. A jdodlarim ning 
b o ‘ylari bo r unda. Shukur, belbog1 im -o rim , faxrim , bo r-b u d im
o ‘zimda. Belbog‘imdagi «Vatan» degan yozuvni ko‘zlarimga surtaman. 
(130 ta so‘z, Behzod Fazliddin)
13-topshiriq.
M atndagi sifatlami topib, ularni tahlil qiling. 0 ‘zingiz 
ham mustaqil ravishda sifatlarga misollar keltiring va m atn yarating.
D am olish kunlaridan biri edi. K o‘chaga chiqdim. K ech kuz bo ‘lsa 
ham havo ochiq, quyosh charaqlab turardi. H am m a yoqda yaproqlar: 
oq, sariq, yashil yaproqlar... G o ‘yo ko ‘chaga chiqishingizni kim dir 
bilganu, yo‘lingizga gilam to ‘shab q o ‘ygan.
H ar yili kuzda, xazonrez paytida m enga shunday tuyuladi. Shuning 
uchun ham ko ‘chaga chiqam an, serdaraxt xiyobonlarni uzoq-uzoq 
aylanam an.
Quyoshning so‘nggi shu’lalari so‘ndi. Tepaga qaradim. K o‘k betini 
p a rc h a -p a rc h a q o ra b u lu tla r qo plab olg an edi. K o ‘p o ‘tm ay, 
qayinzorni tasir-tusur tovushlar qoplab, yom g‘ir yog‘a boshladi.
Yerda tangadek ochiq joy qolm adi. H am m asini xazon qopladi. 
Y om g‘ir zarbidan barglar duv-duv to ‘kilardi.
Bir m ahal qayinzor yorishdi. Y om g‘ir siyraklashdi. Yuzimdagi 
y om g ‘ir to m c h ila rin i yen gim b ilan sidirib, tep am g a qarad im . 
Qaradim u, k o ‘zlarim qam ashib ketdi. R o ‘param dagi qayinning eng 
yuqori shoxida bir narsa xuddi oltindek tovlanib turardi. Q o ‘lim ni 
soyabon qilib yaxshilab qaradim . Bu... oddiy yaproq, sap-sariq qayin 
yaprog ‘i edi. Y aproq quyosh n u rid a o ltin d ek tov lanib , yengil 
tebranganicha ko‘kka dadil bo ‘y c h o ‘zib turardi. (120 ta so‘z, 0 ‘. 
Um arbekov)