Vahid qazi
Yüklə 4,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
15 rını sürətlə qalxıb şimal darvazasına dırmaşıram. İlahi, bu nədir belə? Mən tarixin fövqündəmi durmuşam? Doğrudanmı, tarix məndən başlayır? Bəşəriyyət mə- nim atdığım addımın, getdiyim yolun düzlüyündən, səhvliyindənmi asılıdır?! İçimdə təlatüm yaranır, bə- dənim qızır, hər yerimi tük basır, bomboz tük. Nədir, yoxsa “Canavar” filmindəki Cek Nikol- son kimi mən də qurda çevrilirəm? Doğrudur, çevri- lirəm, qurdam artıq, qurd – Boz Qurd! Dizlərim dar- vazanın sağ tumbasına dirənib, üzüm göy üzündə Tenqrinin qapısına doğru, sağ əlimdə barmaqlarım Qurdun başı rəmzini qurub və bu qapını döyəcləmə- yə uzanıb. Qurd kimi ulayıb Tenqridən kömək diləyi- rəm. Mənə yol göstərsin, bəşəriyyəti xilas edim, Ergenekondan çıxarım. – Auuuuuuuu!!! – Auuuuuuuu!!! – ... Qarşıda üfüqün üstüylə Tenqriyə boylanan son- suz yol, arxada mağara-şəhərin xarabalıqları... Ruhum bu arada var-gəl edirdi ki, aşağıdan, dar- vazanın dibindən gələn səs məni – Qurdu diksindirib ayıldır: – Ey tı, çeqo aryoş? A nu ka bıstro spuskaysya! – Ya ne aru, ya layu! – Şto? Kto tebe razreşil? – Ya prosto layu, razve dlya etoqo nujno razreşe- niye? – Tı kto? – Seriy volk! 16 - Kakoy volk, spuskaysya! Endim aşağı. Tanış olduq. Son yüz ildə burada yalnız bir ailə qalıb. O da Qalaya baxanın ailəsi. İndi o təkdi. Həm Qalaya baxır, həm də muzeyin rəhbəri- di. Tarix elmləri doktorudu. Məni, 1990-cı illərin mənim kimi bütün türkçü- lərini qınadı. “Hara qoyub qaçmısınız?” – dedi. “Bu- ranı kimin ümidinə buraxırsınız, axı bura sizin də vətəninizdir!” Bizi çaya qonaq elədi. Sonra şimal darvazasın- dan üzüaşağı düşüb qəraim qəbiristanlığına apardı. Qarabağın, bəlkə, Azərbaycanın ən böyük Qarahacılı qəbiristanlığına bənzəyən bir yer idi. Amma buranın qəbirləri də, ağacları da nəhəng idi. Üç adamın əl-ələ verib başına dolandığı nəhəng ağac qədim qəraim məzarının içində bitmişdi. ... Beynimin, ruhumun tarixi tərpənişindən keçən bu 15 ildə Çufut-Kalaya dəfələrlə getmişəm. Hər də- fə də özümlə bir türkçü aparmışam. Hamısı da hava- lanıb mənim kimi. Həmişə bir səbəbə gəlmişəm bura – Krımın başqa şəhərində keçirilən konfransları ya- rımçıq qoyub, çaparaq dəyən vaxtlarım da olub – Şuşanın qoxusunu, ruhunu almaq üçün. Bura mənim vətənimdi, elə Şuşa kimi... *** Ziyalıların son səfəri fonunda Qarabağ havasına köklənmiş mediada yer alan bir açıqlama məni əməl- li-başlı üşütdü: “... Ola bilər ki, Ermənistanda etiraz- lar daha nümayişkaranə, Azərbaycanda isə daha 17 məhdud çərçivədə baş versin, amma sülh sazişinə qarşı çıxanların, güzəştlərə etiraz edənlərin olacağını da güman etmək olar”. Bunu ingilis jurnalist Tomas de Vaal “Azadlıq” radiosuna deyib. Belə dəqiq qiy- mət verən olmamışdı bizə. İngilis qədim türk ləhcə- sində “deyir” ki, Şuşa qalası Çufut-Kalanın taleyini yaşayır və ola bilsin, buna görə Azərbaycanda “eti- razlar məhdud çərçivədə baş versin”. Cəmi 20 il əvvəl Topxanadakı cır armud ağacı milyonların namusu idi. Cəmi 20 il sonra bütöv Qa- rabağ “məhdud çərçivənin” namus yeri olur. ... “Sən Qarabağa gedərdinmi?” Ürəyimi titrədən də bu sualın mənə ünvanlana biləcəyi “qorxusu” idi – mən bu suala nə cavab verərdim? Allah jurnalist dostların atalarına rəhmət eləsin! Bunu məndən so- ruşmadılar. “Oskar” mükafatçısı, bosniyalı rejissor Danis Tonoviç “Heç kimin torpağı” (“No Man’s Land”) fil- mini 2001-ci ildə çəkib. 1994-cü ildə Bosniyada ge- dən müharibədə iki düşmən bir təpədə öz əsgər dost- larının mühasirəsində qalır. Onların sağ qalmaq üçün bir yolları var – uniformalarını çıxarmaq və tanınmaz olmaq. Ölümlə üz-üzə qalan iki düşmənin bu təpədə- ki yaşantıları filmin süjet xəttini təşkil edir. Bilmirəm niyə bu filmi xatırladım, amma hər halda yadıma səbəbsiz düşməzdi. “Heç kimin torpağı”. İndi Qara- bağ heç kimindi. Heç ermənilər də əmin deyillər on- ların olmağına. ... Qarabağa gedərdimmi? Əlbəttə! Kim istəməz gedib YURDunu görsün? Amma məsələ getməkdə 18 deyil, görməkdədir. Özü də nə cür, nə kökdə gör- məkdə... İndi Qarabağda da onlarla ölü şəhər və qəsəbə var. Amma onlar muzey deyil. Çufut-Kala az qala məni Tanrının dərgahına qə- dər ucaltmışdı. Şuşada isə bunun əksi olacaqdı. Mən başıaşağı olacağım yerə necə gedim axı??? 7 iyul 2009 19 Partlamayan minaların serenadası Qarabağ yenə dillərdədi. Hər yerdə ondan danışırlar: Moskvada, Vaşinqton- da, “Parisdə, Təbrizdə, həyətimizdə”. Nəyə görəsə “Qarabağ” sözünü xorla eşidəndə təlaşlanıram. Bir dəfə meydana çıxıb xorla “Qarabağ!!!” qışqırdıq, faktiki itir- dik. İndi bu “mahnını” beynəlxalq xor oxuyur. Təlaşım da onu birdəfəlik itirmək səbəbindəndi. Qorxum isə Madrid, Praqa kimi gözəl şəhərlərin adı ilə bağlı olan “prinsiplər”dəndi. (Ümumiyyətlə, qorxulu şeylərə qəşəng adlar qoymaq son illərin so- sial-politoloji tapıntısıdı. Dünyanı lərzəyə gətirən qa- sırğalara gözəl qız adları qoyulan kimi: “Nina”, “Ka- terina”.) Mən, elə bilirəm ictimaiyyət dediyimiz qövm də bu prinsiplərin əsl mahiyyətini bilmirik. “Bizi tələyə salmırlar ki?” – fikirləşirəm. Bu prinsip- lərdə sonralar partlayacaq xeyli minaların varlığına şübhə etmirəm. Və mən gizlində olan hər şeydən, xü- susilə hər cür minadan (istər yeraltı, istərsə də sətir- altı) qorxuram… *** Sarayevo haqqında ilk dəfə 1984-cü ildə, orada qış olimpiadası keçirilən vaxt eşitmişdim. Sonralar buradan qanlı müharibə xəbərləri gəldi. Öz mühari- bəmizə başımız qarışdığından Balkanda gedən etnik qırğının tam fəsadlarından o qədər də məlumatlı de- Yüklə 4,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|