Vaqif nəSİR

 
 12  
зянэинлийи,  бцтювлцйц  иля  ящямиййят  кясб  едир.  Бу  йарадыъы 
мяняви  боръудур.  В.Нясир  дя  бу  боръу  ляйагятля  йериня 
йетирир. 
Сон олараг бир мягама да диггят йетирим ки, В.Нясир 
щансы  формада  дцшцнъялярини  ифадя  етмясиндян  асылы 
олмайараг  щямишя  цслубуна  сядагят  эюстярян  йарадыъы-
лардандыр.  Онун  истяр  публисистикасында,  сящня  ясярляриндя, 
истярся дя нясриндя халгдан эялян бир садялик, халг рущунун 
апарыъылыьы вар. Бу сябябдян дя В.Нясир йарадыъылыьы тясирли вя 
севиляндир.  Беля  бир  севэини  газанмаг  ися  щяр  кяся  нясиб 
олмур. 
 
Мащмуд Аллащманлы 
филолоэийа елмляри доктору, профессор 
 
 
 
                       
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 13  
MÜƏLLĠFDƏN 
 
Əziz oxucum! “Ömrün qürbət payı” sənədli povesti 1987-88-ci 
illərdə  yazılmıĢ  və  ilk  dəfə  1994-cü  ildə  ayrıca  kitab  Ģəklində 
nəĢr olunmuĢdur. Povest kiril əlifbası ilə çap olunduğundan və 
sovet  dövründə  yazıldığından  onu  yenidən  nəĢr  etdirmək 
qərarına  gəldim.  Lakin  povesti  yenidən  nəzərdən  keçirib 
iĢləyən zaman onda yeni əlavələrə əsas və yer tapmadım. Belə 
ki,  povestə  ediləcək  əlavələr  onun  ruhunu  dəyiĢər  hadisələrə 
obyektiv  baxıĢdan  uzaqlaĢdırardı.  Ona  ğörə  də  onu  çox  cüzi 
əlavələrlə  yenidən  sizin  ixtiyarınızaverirəm.  Nəzərə  almaq 
lazımdır ki, povestdə verilən faktlar, xüsusilə ölkə Ģəhərlərinin 
demoqrafiyası,  bölgələrin  sənayesi  və  kənd  təsərrüfatı  və  s, 
haqqında  məlumatlar  həmin  illərin  statistik  məlumatları 
əsasında  verilmiĢdir.  Həyat  yerində  saymadığından  təbii  ki, 
mənim  gəzdiyim,  gördüyüm  və  yaĢadığım  yerlərdə  də  inkiĢaf 
və  böyük  dəyiĢikliklər  baĢ  vermiĢdir.  Ona  görə  də  povestdə 
verilən  məlumatların  keçən  əsrin  80-ci  illərinin  son  onluğuna 
aid olduğunu nəzərə almanızı xahiĢ edirəm. 
 
Vaqif Nəsir 

---

 
 14  
ÖMRÜN QÜRBƏT PAYI 
(sənədli povest) 
 
Mən hər dəfə səfərə hazırlaĢanda (fərqi yoxdur, yaxın və ya 
uzaq  olsun)  kosmonavtları  xatırlayır  və  onların  əsəblərinin 
möhkəmliyinə qibtə edirəm. Xüsusilə dünyanın ilk kosmonavtı 
Y.Qaqarinin  kosmosa  uçuĢ    ərəfəsində  təzyiq  və  ürək 
döyüntüsünün  normal  olması,  uçuĢdan  qabaqkı  gecə  dərin 
yuxuya  getməsi  məni  sadəcə  olaraq  ona  məftun  etmiĢdi.  Mən 
isə...  Ən  yaxın  səfərə  gedəndə  belə  həyəcan  keçirir,  bütün 
gecəni yata bilmirəm. Görünür elə ona görə də mən kosmonavt 
ola bilməmiĢəm... 
Əlcəzairə yola düĢmək xəbərini aldıqdan sonra ilk iki günü 
tələm-tələsik  hazırlıq  iĢləri  ilə  məĢğul  oldum.  Moskvaya  uçuĢ 
gecəsi  isə  əsla  yata  bilmədim  (bir  fikir  verin,  kosmosa  yox, 
Moskvaya). DüĢüncələr bir an məni sakit buraxmırdı. Ailəmlə 
birlikdə Əlcəzairə uzun müddətli ezamiyyətə yola düĢürdüm. 
Əlcəzair  bir  çox  azərbaycanlı  kimi  mənim  də  xatirimdə 
özünün qəhrəman qızı Cəmilə ilə iz salıb. YaxĢı yadımdadır, o 
vaxt  rayonumuzda  “Cəmilə”  filmini  nümayiĢ  etdirəndə 
kinoklubda  iynə  atsaydın  yerə  düĢməzdi!  Həmin  film 
göstərildikdən  sonra  kəndimizdə  anadan  olan  əksər  qızların 
adını Cəmilə qoydular. 
QarĢıdakı səfər məni Cəmilənin Vətəninə aparırdı. Mən bu 
qəhrəman  qızın  ana  torpağına  ayaq  basacaq,  mərd  Əlcəzair 
xalqı ilə yaxından tanıĢ olacaq, inkiĢaf etməkdə olan və inamla 
müstəqil  addımlar  atan  bir  ölkənin  quruculuq  iĢlərində  (daha 
dəqiq  desək,  mütəxəssislər  hazırlığı  sahəsində)  digər 
mütəxəssislərlə çiyin-çiyinə iĢtirak  edəcəkdim. 
 
İLK  GÖRÜŞ
 
 
“Boinq-747” 
Moskvanın 
“ġeremetyevo-2” 
təyyarə 
meydanından birbaĢa Marselə uçdu. Marseldən Əlcəzairə kimi 
təyyarə ilə 50 dəqiqəlik yoldur. Nəhayət, yerli vaxtla saat 24-də 

---

 
 15  
Əlcəzairin “Huari Bumediyən” adına təyyarə meydanına gəlib 
çatdıq.  Bu,  Moskva  vaxtı  ilə  səhər  saat  3-dür.  Gözəl 
kondisionerlə  təmin  olunmuĢ  təyyarədən  çıxan  kimi  sanki  isti 
təndirə  düĢdük.  Əlcəzairlilərlə  ilk  tanıĢlığımız  əlbəttə  ki, 
kömrükxanadan baĢladı. Kömrükxana müvəkkili bütün Ģeylərin 
açılmasını  tələb  edir,  yanında  duran  digər  müvəkkillə  söhbət 
edə-edə  çemodanın  içinə  əl  gəzdirir,  sonra  da  təbaĢirlə  iĢarə 
vurur  ki,  bu  qab  yoxlandı.  Özününkülərlə  çox  kobud  Ģəkildə, 
əcnəbilərlə  isə  nisbətən  mədəni  davranırlar.  Bizim  növbəmiz 
çatanda  kömrükxana  müvəkkili  hərəsinin  əlində  bir  qutu  olan 
mənim üç oğlumu görüb gülümsədi. O, əvvəlcə birinci qutunu 
açdı.  Oradan  nəhəng  bir  ġaxta  baba  çıxdı.  Ikinci  uĢağın 
əlindəki qutunu açanda, içində bir metr yarımlıq yolka ağacını 
gördü.  Üçüncü  uĢağın  əlindəki  qutunun  üst  hissəsini  aralayıb  
Qarqızı görən kimi bərkdən güldü və “o key” dedi. Sonra o biri 
qabları  yoxlamadan  iĢarələdi.  Böyük  oğlumdan  fransızca 
soruĢdu: Adın nədir? Mən: - Emindir-dedim. 
O isə gülə-gülə: - Aha Məhəmmədəmin, Məhəmmədəmin-
deyə  təkrar  etdi.  Sonra  isə:  -  Siz  müsəlmansınız  –  deyə 
soruĢdu. Mən: - Bəli biz Bakıdanıq, Azərbaycandan – dedim. O 
isə: Çox yaxĢı, çox yaxĢı – dedi. XoĢ gəlmiĢsiniz. 
Təyyarə  vağzalında  demək  olar  ki,  yükdaĢıyanlar  yoxdur. 
Bütün  Ģeyləri  özün  daĢımalı  olursan.  Gözləmə  zalında  bizi 
qarĢılamağa  gələn  mütəxəssislərimizin  nümayəndələrini 
gördükdə  sevincimizin  həddi-hüdudu  yox  idi.  Sanki  uzun 
illərdi  ki,  vətəndən  ayrılmıĢdıq  və  ilk  dəfə  idi  ki, 
özümüzünküləri  görürdük.  Üzünü  ilk  dəfə  gördüyümüz  və 
hətta adlarını bilmədiyimiz yerlilərimizlə qucaqlaĢıb- öpüĢdük. 
Əlcəzair Milli Yüngül Sənaye Ġnstitutunun xüsusi avtobusu 
bizi Bumerdes Ģəhərinə gətirib çıxardı. 
Bumerdes 1983-cü ilin sonuna kimi inzibati Ģəhər sayılırdı. 
Bu  Ģəhərə  daxil  olmaq  üçün  xüsusi  buraxılıĢ  vərəqi  tələb 
olunurdu.  Bumerdes  ölkənin  paytaxtı  Əlcəzair  Ģəhərinin 
Ģərqində,  ondan  təxminən  47-48  km  məsafədə  yerləĢir.  1 

---