VəLİyev dünyamali əMİr oğLU
Yüklə 3,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
80 yerini tutması üçün bir çox qərarlar qəbul edilmiş və həyata keçirilməyə başlamışdır. Hələ 1992-ci ildə qəbul edilmiş «Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında» Qanun mikrosəviyyədə mülkiyyət hüququnun və bazar iqtisadiyyatına keçidin reallaşdırılmasına xidmət edirdi. Həmin qanuna əsasən iqtisadi fəaliyyətlə məşğul olmaq istəyən hər bir Azərbaycan vətəndaşı və xarici vətəndaşlar fiziki və hüquqi şəxslər müvafiq qanunlara uyğun olaraq ölkədə xüsusi sahibkarlıqla məşğul olmaq hüququna malikdir. Konstitusiyanın 59-cu maddəsində isə müəyyən edilmişdir ki, hər kəs qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada öz imkanlarından, qabiliyyətindən və əmlakından sərbəst istifadə edərək təkbaşına və ya başqaları ilə birlikdə azad sahibkarlıq fəaliyyəti və ya qanunla qadağan edilməmiş digər iqtisadi fəaliyyət növü ilə məşğul ola bilər. Mülkiyyətin müxtəlifliyinin reallaşması və sahibkarlığın inkişafı iqtisadi münasibətlərin bazar iqtisadiyyatı prinsipləri əsasında idarə olunmasının düzgün tənzimlənməsindən asılıdır. Bazar iqtisadiyyatının tənzimlənməsi sahəsində qanunvericilik bazası müstəqillik əldə edildikdən sonrakı ilk illərdə başlanmış olsa da, yalnız 1994-1995-ci illərdə siyasi sabitlik təmin edildikdən sonra genişmiqyaslı həyata keçirilməyə başlanmışdır. Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə yalnız iki il 1994-1995-ci illər ərzində bu sahədə aşağıda göstərilən çoxsaylı qanunlar qəbul edilmişdir. Müəssisələr haqqında (1994), Səhmdar cəmiyyəti (1995), Girov haqqında (1994), Müflisləşmə və iflas (1994), Qiymətli kağızlar və fond birjaları haqqında (1995), Əmtəə birjası (1994), Auditor xidməti (1994), Lizinq xidməti (1994), Aqrar islahatların əsasları (1995), İnvestisiya fəaliyyəti (1995), habelə maliyyə və vergi münasibətləri haqqında bir çox qanunlar. Özəl mülkiyyət və sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafı ölkədə rəqabət mühitinin yaradılmasından asılıdır. Ona görə də «Antiinhisar fəaliyyəti haqqında» (1993), «Haqsız rəqabət haqqında» (1995) və «Təbii inhisarlar haqqında» qanunlar ölkədə rəqabət mühitinin formalaşdırılmasına yönəldilmişdir. Xarici sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə «Xarici investisiyaların qorunması haqqında» Qanun qəbul edilmişdir. Qabaqcıl dünya dövlətlərinin təcrübəsi göstərir ki, müasir dövrdə iqtisadi inkişafın mühüm hərəkətverici qüvvəsi kiçik və orta sahibkarlıq (KOS) fəaliyyətidir. Ölkəmizdə KOS-ların inkişafı üçün qanunvericilik bazası yaradılmış, «Kiçik sahibkarlığa dövlət yardımı haqqında» (1998) ayrıca Qanun qəbul edilmişdir. Bazar iqtisadiyyatına keçidin təmin olunması üçün digər bir çox qanunlar və normativ aktlar qəbul edilmişdir. Ölkədə bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinin hərtərəfli tətbiqinin təmin edilməsi əmək münasibətlərinin də bu prinsiplərə uyğunlaşdırılmasını tələb edir. Bu məqsədlə 1999-cu ildə Əmək Məcəlləsi, 2000-ci ildə isə yeni Vergi Məcəlləsi, Mülki Məcəllə, Gömrük Məcəlləsi qəbul olundu. Hal-hazırda isə «Rəqabət Məcəlləsi» qəbul olunmaq üçün Milli Məclisə təqdim edilmişdir. Hər hansı bir ölkədə mülkiyyətin dövlətsizləşdirilməsi və mülkiyyətin müxtəlifliyinin təmin edilməsi, bazar münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi yalnız iqtisadi məsələ deyildir. O eyni zamanda əhatəli sosial-siyasi məsələdir. Ölkəmizin sivil dövlətlər ailəsinə bərabərhüquqlu subyekt kimi daxil olmasının vacib şərti, sosial-iqtisadi tərəqqi üçün açar rolunu oynayan bir məsələdir. 4. 2. Özəlləşdirmə və sahibkarlığın inkişafı. Az ə rbaycanda ç ox g ü cl ü orta sinif yaran ı r, sahibkarlar sinifi yaran ı r v ə bilirsiniz ki, bu sah ə y ə ç ox b ö y ü k diqq ə t g ö st ə rilir. Bu g ü n ö lk ə iqtisadiyyat ı n ı n 80 faizd ə n yuxar ı hiss ə si ö z ə l sektorda formala şı r. Baxmayaraq ki, Az ə rbaycan iqtisadiyyat ı n ı n ə sas hiss ə sini eneji resurslar ı t əş kil edir v ə enerji resurslar ı d ö vl ə t n ə zar ə tind ə dir, ö z ə l sektor s ü r ə tl ə inki ş af edir. İlham ƏLIYEV Az ə rbaycan Respublikas ı n ı n Prezidenti İsrafçı sosialist iqtisadi sistemdən səmərəli iqtisadi sistemə keçidin vacib şərti özəlləşdirmə və sahibkarlığın inkişafı üçün əlverişli şəraitin yaradılmasıdır. Özəlləşdirmə prosesi mülkiyyət münasibətlərinin transformasiyası və bazar iqtisadiyyatının formalaşmasının hüquqi bazasının yaradılması prosesinin mühüm tərkib hissəsidir. 7 yanvar 1993-cü ildə «Dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi haqqında» Qanun ölkəmizdə özəlləşdirmənin prinsipləri və təşkilati-hüquqi əsaslarını müəyyən etdi. Bu prinsiplərə əsasən özəlləşdirmə prosesinin mərhələləri, növbəliliyi, yolları, forma və variantları dövlət tərəfindən müəyyən edilir; bu prosesdə dövlətin, əmək kollektivləri və əhalinin təbəqələrinin mənafeləri nəzərə alınır; bu məqsədlə özəlləşdirmə payı müəyyənləşdirilir; özəlləşdirmənin forma və variantları seçilərkən əmək kollektivlərinin rəyi nəzərə alınır; özəlləşdirmə aşkarlıq şəraitində həyata keçirilir və s. Özəlləşdirmə Milli Məclisin qəbul etdiyi Dövlət Proqramı əsasında həyata keçirilir. Yüklə 3,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|