Bəhram hüseynov, ƏHMƏd salmanov, bakir məHƏRRƏmov azərbaycanin quru əraziSİNDƏ neft-qaz- geoloji rayonlaşdirma
Yüklə 413,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Kampan m
ərtəbəsi çöküntül əri Cənub-Şərqi Qafqazda geniş ərazidə yayılıb. Burada Kampan çöküntüləri iki ya- rımmərtəbəyə ayrılır. Alt yarımmərtəbənin litoloji tərkibi Santon çöküntül ərindən çox az fərqlənir və Yunusdağ lay d əstəsinin üst hissəsini təşkil edir. Üst yarımmərtəbə isə litoloji c əhətdən Maastrixt mərtəbəsinə uyğun gəlir. Şahdağ-Sudur zonasında Kampan mərtəbəsi çöküntü- l əri transqressiv şəkildə Alt Tabaşirin yuyulmuş səthi üzə- rind ə yatır. Çöküntülərin tərkibi çəhrayıya çalan laylı mer- gel v ə az qalınlıqlı əhəngli gil və boz çəplaylı qumdaşı lay- ları ilə növbələşən əhəngdaşılarından təşkil olunub. Kampan çöküntül ərinin tam kəsilişi Qızılqaya dağında qeyd ə alınıb. Çöküntülərin ümumi qalınlığı 125 m təşkil edir [12,30]. Qusar-D əvəçi törəmə çökəkliyində Kampan çöküntü- l əri Xudat və Yalama sahələrində qazılan quyularla açılıb. Çöküntül ərin tərkibi əsasən karbonatlı fasiyadan ibarət Az ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 154 olub, nadir hallarda tünd-boz gilli, qumlu mergel v ə boz inc ə, xırdadənəli qumdaşı laycıqlarına malik boz, açıq-boz, çatlı, xırda qırıntılı əhəngdaşılardan ibarətdir. Qusar-D əvəçi rayonunun mərkəzi və cənub hissələri- nin b əzi zonalarında Kampan mərtəbəsi çöküntüləri yuyul- maya m əruz qalıb. Bu sahələrdə Kampan mərtəbəsinin maksimal qalınlığı 370-375 m-ə çatır. Rayonun c ənub-şərq hissəsində Kampan çöküntüləri boz, yaşımtıl-boz qumlu əhəngdaşı aralaycıqlı yaşılımtıl- boz, b əzən açıq-boz gillərin və boz çəplaylı əhəngli qumdaşılarının fliş növbələşməsindən ibarətdir. Kəsilişin alt hiss əsində karbonatlı gil laylarına təsadüf edilir. Cənub v ə cənub-qərb istiqamətində, Şahdağ və Qızılqaya yük- s əkliklərində çöküntülərin qalınlığı 90-125 m, şimal və c ənub-şərq istiqamətində isə 250-300 m arasında dəyişir. Kampan m ərtəbəsi çöküntüləri Şamaxı-Qobustan ra- yonu nda da geniş yayılıblar. Burada çöküntülər demək olar ki, fliş fasiyadadır. Alt Kampan çöküntüləri Santon çöküntül ərindən qırmızı və qonuru gillərin olması ilə fərq- l ənirlər. Kampan mərtəbəsi çöküntüləri Şamaxı-Qobustan ərazisində iki fasiyada özünü büruzə verir. Şamaxı-Qobustan rayonunun şimal-şimal-şərq hissədə nadir əhəngdaşı aralaycıqlarına malik gilli-qumlu, cənub- c ənub-şərq hissədə isə karbonatlı-qumlu-gilli fasiya ilə s əciyyələnir. Burada əhəngdaşıları üstünlük təşkil edir. Şamaxı-Qobustan rayonunda Kampan çöküntülərinin qa- lınlıqları çox geniş intervalda (150-350 m) dəyişir. B.Hüseynov, Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov 155 Böyük Qafqazın cənub yamacının şərq hissəsində Kampan çöküntül əri içərisində az qalınlıqlı qumdaşı laycıqları olan boz, tünd-boz əhəngli gil, boz çatlı əhəng- daşı və mergellərin növbələşməsindən ibarətdir. Ərazidə Kampan m ərtəbəsi çöküntülərinin qalınlığı 315 m-ə çatır. C ənub yamacının qərb hissəsində isə karbonatlı çöküntü- l ərin qalınlıqları xeyli dərəcədə artır. Kampan çöküntüləri boz, sarımtıl-boz, zəif qumlu və zəif çatlı əhəngdaşı, mergel v ə gillərin fliş növbələşməsindən ibarətdir. Kampan m ərtəbəsi çöküntüləri Kiçik Qafqazda və Naxçıvan MR-də geniş yayılıb. Kiçik Qafqazın şimal-qərb hiss əsində, Daşsalahlı kəndi ətrafında Kampan mərtəbəsi çöküntül əri əsasən əhəngli və qumlu gillərdən ibarətdir. Şərq istiqamətə getdikcə əhəngli qumdaşı və əhəngdaşı- larının qalınlıqları artır. Daha şərqdə Şəmkir rayonu ərazi- sind ə əsasən karbonatlı çöküntülərdən ibarətdir. K. Qafqazın mərkəzi hissəsinin şimal-şərq yamacında Kampan çöküntül əri yaşımtıl-boz gil ara laylı pelitamorf əhəngdaşı, bentonit gil, iri dənəli əhəngli qumdaşı, qumlu əhəngdaşılardan ibarətdir. Şərq istiqamətində gil laylarının sayı və qalınlıqları artır. Daha şərqə getdikcə isə yenidən gil laylarının sayı və qalınlıqları azalır. Ağdərə rayonu ətrafında Kampan m ərtəbəsinin qalınlığı 280-300 m-ə çatır. Naxçıvan ərazisində Kampan çöküntüləri məhdud ərazidə məlumdur. Kəsiliş əsasən əhəngdaşı, qumlu gil, argillit v ə qumdaşılardan ibarətdir. Çöküntülərin qalınlıq- ları Naxçıvan muldasının yamaclarında 80-265 m, mərkə- zind ə isə 300-400 m arasında dəyişir. Az ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 156 Kampan m ərtəbəsi çöküntülərinin (Yunusdağ dəstəsi- nin üst hiss əsi) neft-qazlılığı onun kəsilişində iştirak edən karbonatlı qumdaşıları ilə əlaqədardır. Belə kollektorlar Yunusd ağ, Gədisu, Görədil və s. sahələrdə intişar tapıblar. Şurabad sahəsində 17 saylı quyuda sınaq zamanı Kampan çöküntül ərindən qaz təzahürləri qeyd olunmuş, 2 saylı quyuda isə qaz fontanı alınmışdır. Yüklə 413,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|