Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi
Yüklə 119 Kb. Pdf görüntüsü
|
169 BMS’nin 15 ölçeği bulunur; motor beceriye ilişkin her bir ölçekle, kaydedilecek artan seviyede postüral kontrol kabiliyeti vardır (Tablo 4). DS’lu çocuğun motor davranışını ayrılmış evre seviyeleri ile kıyaslayarak, bir evre tanımı yapmak mümkün olur. 15 temel motor beceriyi ve bir ölçüm aracı olarak ilgili ölçekleri kullanabilmek için, 15 test öğesi yapılmıştır. Tablo 4. Evre bölümlemesinin bir örneği. Test öğesi 7: Oturuşta postüral kontrol Uygulama Çocuk, yatay bir zeminde desteksiz oturma pozisyonuna yerleştirilir ve kollarla yukarı doğru uzanırken gövdeden ekstansiyona gelmesi ve ağırlığını lateral olarak yanlara doğru transfer ederken kollarıyla uzanması sağlanmaya çalışılır. Ölçek 0. Test öğesi doğru olarak yönetilmiştir, ancak çocuk aşağıdaki evre spesifikasyonlarında tanımlanan motor davranışlardan göstermemiştir. 1. Çocuk stimülasyon sırasında pozisyonu iki eliyle destekleyerek bağımsız olarak en az 5 saniye oturuyor. 2. Çocuk stimülasyon sırasında pozisyonu bir eliyle destekleyerek bağımsız olarak en az 5 saniye oturuyor. 3. Çocuk stimülasyon sırasında bağımsız olarak kollardan destek almadan ve eğilmiş bir sırt ile en az 2 saniye oturuyor. 4. Çocuk stimülasyon sırasında bağımsız olarak kollardan destek almadan, dik bir sırt ve lombar lordoz olmadan en az 2 saniye oturuyor. 5. Çocuk stimülasyon sırasında bağımsız olarak kollardan destek almadan oturuyor. Sırtını ekstansiyona getirirken en az iki saniye boyunca açık bir lombar lordoz gözlenmektedir. 6. Çocuk stimülasyon sırasında bağımsız olarak kollardan destek almadan oturuyor. Sırtını ekstansiyona getirirken ve lateralde ağırlığını transfer ederken, en az iki saniye boyunca açık bir lombar lordoz ve lateral fleksiyonda gövde gözlenmektedir. 170 Aşağıdaki durumlar test öğesi başına tertip edilmiştir. - Amacın ve test öğesinin operasyonel sisteminin kısa bir tanımı. - Temel motor becerinin spesifik gelişiminin postüral kontrolle ilişkili tanımı. - Kaydedilen gelişimsel noktalar da dahil olmak üzere bir açıklama ve test prosedürünün bir tanımı. - Çocukla bağlantılı olarak kamera pozisyonu. - Test talimatları. - Skorlama için talimatlar Temel motor becerinin motor davranışının gelişimi oldukça karmaşık bir konudur. Bunun evre altbölümündeki gösterimi bir basitleştirmedir. Her temel motor becerinin gelişimi, prensipte her biri postüral kontrol sistemdeki bozukluklardan etkilenebilen ek motor becerilerin gelişimine altbölümlenebilir. Temel motor beceri başına, her biri bir ek görünüşün gelişimini kaydeden, birkaç evre altbölümü yapmak mümkündür. Bu BMS’i daha da karmaşık bir hale getireceğinden, her bir temel motor beceri için bir evre altbölümü yapılmasına karar verilmiştir. Bu evre bölünmeleriyle, postüral kontrol sistemindeki bozukluklarla etkilenmiş motor becerilerin gelişiminin göstergesi olan motor davranışın yönleri değerlendirilebilir. Evre seviyesi 1, bir motor becerinin motor davranışının ilk gözlenebilir ifadesini temsil eder. Beceri başına bir evre seviyesinin son tanımı, fonksiyonel seviyeli postüral kontrollü bir motor davranışı temsil eder. Temel motor beceri postür ve hareket sürecinde uygulanabilir. Geçici evre seviyeleri, artan postür kontrolü kabiliyetinin etkisi altındaki gösterilen gelişim seyrini temsil eder. Bunda, ilk fırsatta, simetrik postür ve stabiliteyle ilgili artan imkanlar alanında genel hatlar gözlenebilir. Akabinde artan postüral kontrol, asimetrik hareketi mümkün kılar. Bunun sonucunda, üçüncü aşamada, postüral reaksiyonların gelişimi harekete geçirilir. Artan postüral reaksiyon gelişimi, bir postüre doğru kaymada kabiliyet artışı ile sonuçlanır. Hareket çeşitliliğindeki artış, motor davranışın fonksiyonelliğinde artışa yol açar. Bununla birlikte, telafi edici hareket stratejilerinin ortaya çıkışı gerçekleşir. Evre tanımı 0, bahsi geçen test öğesinin doğru olarak yönetildiğini ama gösterilen motor davranışın, bahsi geçen evre seviyelerinden hiçbirine yerleştirilemeyeceğini anlatır. Evre altbölümleri yapısal anlamda, mümkün olduğu kadar, tekdüzedir. Çocuk elde ettiği postürü stabilize etme kabiliyetini gösterebildiği anda, zaman kaydı gerçekleştirilir. 171 Elde edilen postürü belirli bir periyot sırasında stabilize etme kabili- yeti, postüral kontrol seviyesinde ayrım yapmak için nesnel bir ölçümdür. Bir postürün minimum 2 ya da 5 saniye sağlanabildiğini ölçmek için kronometre kullanılabilir. Çocuğun elde edilen postüre yaklaşma becerisi ile postürel kontrol seviyesinin artışı birbiriyle orantılıdır. Bir postürde artan kapasitede ayrışmış hareket; dolayısıyla da artan bir fonksiyonellik vardır. Bir çocuğun motor davranışının evre seviye tanımı ile kıyaslanması, bir evre spesifikasyonu oluşturmak için yeterlidir. Motor becerilerin gelişimindeki motor davranışta büyük çeşitlilik vardır. Evre altbölümlerinde, kuralı oluşturan öğeleri bu şekilde adlandırmak sayıyı azaltmıştır. Bu, bir motor davranışın çeşitliliğini bir evre seviye altbölümü ile değerlendirmeyi mümkün kılar. Ancak ortaya çıkan bütün çeşitlilikler burada klasifiye edilemez. Test öğesi 8 (yerde öne doğru hareket etme) ve test öğesi 13’ün (oturuşa geçme) temel motor becerilerinin ikisi de, iki çeşitli biçimde gerçekleşen gelişimsel yola sahiptir. Davranışın değerlendirilmesi amacıyla, her iki gelişim yolu uygun evre seviyesi altbölümünde birleştirilmiştir. Bundan başka, bazı beceriler, benzer seviyede değerlendirilmiş farklı çeşitteki motor davranışın evre seviyesi klasifikasyonuna sahiptir. Böyle vakalardaki motor davranış çeşitlerinin tanımı, paralelde bir seviyede birleştirilir. Örneğin, ilk evre spesifikasyonunda temel motor beceri 3 (sırtüstü pozisyonda başı kaldırma), 8 (yerde ileri doğru hareket etme) ve 15 (desteksiz ayağa kalkma) motor davranışın çeşitli formlarını kapsar. Bu davranış, ilgili motor becerinin gelişiminin başlangıcı olarak her bir vakada gözlenebilir ve aynı zamanda benzer seviyede değerlendirilebilir. BMS, sırasal bir ölçüm aracıdır. Hem 15 temel motor beceri hem de beceri başına evre seviyeleri gelişimsel sıradadır ve sırasal tutarlılığı vardır. Birlikte, motor gelişimin sürecine anlayış sağlarlar. Belirleyici ya da psikometrik bir aracın tersine, BMS standardize edilmemiştir. Her evre seviyesi tanımının; önceden gelen ve başarılmış evre seviyesi tanımlarıyla hiyerarşik bir gelişimsel tutarlılığı olduğundan, bağımsız bir değeri vardır. Hiyerarşik olarak düzenlenmiş gelişimsel evrelerin tutarlılığı motor gelişimin değerlendirilmesi için göstergedir. BMS, eğitilmiş bir pediatrik fizyoterapistin elinde son derece pratik ve rafine bir araçtır. Yönetilmesinden sonra, test edilen motor becerilerin gelişimine ilişkin çocuğun bulunduğu seviye ile ilgili kurala bağlı kalmış bir rapor çıkarılabilir. Yüklə 119 Kb. Dostları ilə paylaş:
|