Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi

175
Daha önce de belirtildiği gibi, her bir test videoya 
kaydedilir. Test skorlaması, video kaydını takiben, en karmaşık 
motor davranış optimal olarak değerlendirilecek şekilde yapılır. 
DS’lu çocukların spesifik motor problemleri ve BMS 
konusunda eğitilmiş fizyoterapistler, skorlamadan 
sorumludur. Gözlemciler için skor talimatları mevcuttur (Tablo 
6). Bu talimatların içinde, aşama altbölümü olan karakteristik 
unsurların test öğesi başına tanımı vardır ve her aşama tanımı 
başına tamamlayıcı unsurlar adlandırılmıştır. Motor davranışı  
değerlendirmek için ilgili bilgiyle birlikte tamamlanmış aşama 
altbölümü her zaman en uygun olanıdır ama skor talimatları, her 
evre altbölümü için aşama tanımları arasındaki farklılıkları tespit 
etmek için bir değer olabilir.
Aşama altbölümünün karakteristik unsurları
Yönetimi
a. Test öğesi doğru şekilde yönetildi.
Hareket 
b. Lombar lordoz. / c. Gövde lateral fleksiyonu. 
Postür
d. Pozisyonu iki elle destekler. 
e. Pozisyonu tek elle destekler. 
f.  Kol desteği yok.
g. Sırt eğilmiş. 
h. Sırt, lombar lordozsuz dik. 
Periyot
i. En az 2 saniye. /  j. En az 5 saniye. 
Aşama tanımı              Unsurlar 
0. 
 
 
a.
1. 
 
 
a, d, j.
2. 
 
 
a, e, j.
3. 
 
 
a, f, g, i.
4. 
 
 
a, f, h, i.
5. 
 
 
a, b, f, i.
6. 
 
 
a, b ,c ,f, i.
Tablo 6 Skorlama.  Test öğesi 7: Yüzüstü pozisyonda başı kaldırırken postural kontrol 

---

176
Testi yönetirken, çocuğun dış faktörler yüzünden dikkatinin 
dağılmamasına özen gösterilmelidir. Odada çocuk, ebeveynler, 
denetçi ve gerekiyorsa kameraman dışında kimse olmamalıdır. 
Oda ve içindeki mobilyalar, çocuğun teste iştirak edeceği şekilde 
düzenlenmelidir. Odada bir egzersiz matı ve iki 
ayarlanabilir masa bulunmalıdır. Stimülasyon materyali denetçinin 
yakınında ama çocuğun göremeyeceği bir yerde olmalıdır. 
Test öğesi 14 yani “destekle ayakta durma” için standart bir 
masa kenarı geliştirilmiştir. Burada bir video kamera bulunması 
gerekir ama bu kurulum dikkat dağıtmayı önleyecek şekilde 
yapılmalıdır. Çocuk kıyafetsizdir, ama gerekirse pantalonu ve 
bezi bırakılabilir. Sonraki pratik öneme sahiptir ve bezin motor 
davranışı geciktirebileceği gerçeğine karşın yapılır. Test öğesi 
başına tanımlanan test prosedürü, çocuğa tepki göstermesi 
için optimal derecede imkan sağlanacak şekilde sürdürülür. 
Denetçinin, oyuncağın çocuğun dikkatini çektiği ve motor davranışı 
gerçekleştirmesi için kandırdığı konusunda ikna olması önemlidir. 
Bununla beraber, çocuk aşama altbölümlerinde tanımlanan 
motor davranışlardan birini göstermezse, denetçinin bu test 
öğesini tamamlaması gerekir. Total test süresi 30 ila 45 dakika 
kadar sürmelidir. Testin yönetimi çocuk tarafından bir oyun gibi 
algılanmalıdır. 
Küçük çocuklara, test öğesinin amacı, denetçi tarafından 
konumlandırma gösterilerek belirtilebilir. Örneğin, eğer denetçi elini 
çocuğun pelvisine konumlandırmazsa bağımsız olarak oturabilen 
bir çocuğu yüzüstü pozisyonda tutmak aşağı yukarı imkansızdır.  
Ancak, örneğin bir çocuk yüzüstü pozisyonda uzanıyorsa ki 
bununla kasıtsız olarak yapılması gereken motor davranışta 
yardım almış olur, pelvis üzerinde duran bir el stabilite yaratabilir. 
Denetçinin bunun farkında olması gerekir ve konumlandırmayı 
açıklayıcı şekilde kullanabilir ama burada kasıtsız yardımda bu-
lunmaktan kaçınmalıdır. Gözlemcinin konumlandırmanın doğru 
kasıtla yapıldığından emin olması gerekir. Bir pozisyon, çocuk 
için uygun olan alanın sınırları çizilerek netleştirilebilir.  Örneğin, 
yüzüstü ve sırtüstü pozisyondaki test öğeleri, Bobath masasında  
yönetilebilir. Böylelikle çocuk test durumundan çekilmek için daha 
az imkana sahip olur. Denetçi aynı zamanda istenen postürü ya 
da hareketi göstererek ya da çocuğun bekleneni hissetmesini 
sağlayarak  kısaca tanımlama yapabilir. İstenen motor davranış, 
pasif olarak çocuğun üzerinde uygulanabilir ya da çocuktan 
yapması istenebilir. Örneğin, bir çocuğun sırtüstü pozisyondayken

---

177
bacağını kaldırması gerekiyorsa (test öğesi 1), denetçi ilk seferde 
bacakları ve ayakları çocuğun görüş alanına pasif bir şekilde 
getirebilir. Unutmamak gerekir ki; çocuk motor davranışı bağımsız 
olarak yaparsa bir skor oluşabilir. Bacakların çocuk tarafından 
yerden tamamen kaldırılması gerekir. Böyle bir durumda, denetçi 
çocuğa bir postür ya da hareketi elde etme ve sürdürme imkanını 
verecektir. Bir çocuk, belli bir aşama spesifikasyonunda, tarif 
edilen motor davranışı en az bir kere başarabilirse pozitif skor alır. 
Bu da, denetçinin testi odaklanmış ve uzman bir şekilde 
yönetmesi; böylelikle istenen ayrıma ulaşması gerektiği anlamına 
gelir. Çeşitli aşama spesifikasyonları birbirini dışlayan 
özelliktedir. Bu yüzden bir çocuk bir motor beceri için test 
edilirken bir aşama spesifikasyonu skorlar. Eğer, bir test öğesinin 
yönetiminde,  çocuk skorlanabilen özellikte, çeşitli tarzda motor 
davranış gösterirse, sadece en yüksek skoru elde eden motor 
davranış değerlendirmelidir. Eğer çocuk düşecek gibi hisseder ve 
bir hareket görevini yerine getiremeyecek gibi olursa, denetçi onu 
muhafazaya almalıdır. 
Seviye spesifikasyonlarından bazıları, ilgili eklemlere uygulanabilir 
motor davranışı tanımlar. Örneğin, sırtüstü pozisyonda bir kolla 
uzanmak, sağ tarafla ya da sol tarafla olabilir. Tayin edilen test 
öğesi dahilinde belirtilmediği sürece, testten sol/sağ ayrımını 
çıkarmayı tercih ettik. Örneğin, test öğesi 12’de dizle ilgili 
pozisyonda desteksiz ayakta durma esnasında, çocuk motor 
davranışı dizlerinden herhangi biriyle gerçekleştirdiğinde pozitif 
skor alacaktır. Sol/sağ ayrımının sonucu olarak, çocuk dizi 
ilgilendiren aşamalarda çeşitli spesifikasyonlara riayet 
edecektir. Böyle bir durumda, en yüksek dereceli skoru  
tanımlayan seviye hesaba alınmalıdır. Keza, test öğeleri 5 ve 6’da 
(dönme), sağ taraftan ya da sol taraftan dönme ile 
seviyelerde farklılıklar gözlenebilir. Burada da yine, aşama 
seviyesinin yüksek skorlu spesifikasyonu hesaba alınır. Başlıca 
simetrik postürlerin tanımlandığı bazı aşama spesifikasyonlarında,   
postürün sağlanabildiği periyot süresini belirlemek önemlidir. 
Gözlemci bunu yapabilmek için kronometre kullanır. Periyot postür 
adapte edildiğinde başlar ve postürün bozulduğu anda bitirilir. 
Postürü adapte ederken ya da postür bozulduktan sonra 
gösterilen motor davranış için harcanan zamanı tutmak 
gerekmez. Testin optimal uygulaması için çocuğun kendini rahat 
hissetmesi çok önemlidir.

---