Haci həSƏnov niyazi beynəlxalq biznes
Yüklə 2,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
172 şərtlər,qaydalar əsasında digər xarici ölkələrlə bankların hər gün yerinə yetirdikləri hesablaşmalardan ibarətdir.Beynəlxalq hesablaşmalar sferasında bankların fəaliyyəti dövlət tənzimləməsi obyektidir.Beynəlxalq hesablaşmalar qeyd edilen öhdəliklər və pula tələbin ödənilməsinin tənzimlənməsi və təşkilini özündə əks etdirir. Beynəlxalq hesablaşmalar müxtəlif ölkələrin kredit təşkilatları arasında danışıqlarını əsasən banklar tərəfindən həyata keçirir.Yəni bu danışıqlarda bankların rolu daha çoxdu.Buna görədə banklar öz aralarında hesabların açılması haqqında müqavilələr imzalayırlar.Bunlar nostro-bu bankın digər bankla,loro-digər bankın bu bankda hesabının açılmasıdır.Bu razılaşmaların öz qaydaları var.Bu qaydalarda hesablaşmaların aparılması,komisyon ödəmələr və vəsaitlərin xərclənməsindən sonra hesabların doldurulması metodları öz eksini tapır.Həmçinin banklara bu hesablaşmaları beynəlxalq filiallarında aparmaq hüququ da verilmişdir. Beynəlxalq hesablaşmaların müxtılif formaları tətbiq olunur ki,buda xarici ticarətin müqaviləsi şərtlərindən,milli və xarici valyutanın dönərliliyi səviyyəsindən asılıdı.Beynəlxalq hesablaşma ümumi anlayış olub hesablaşma vasitələrini və beynəlxalq hesablaşma üsullarıni özündə birləşdirir. Ödəmə usullarına aşağıdakılar aiddir. 1. Avans ödəmələri. 2. Akkreditiv. 3. İnkasso. 4. Açıq hesablar üzrə ödənişlər. 5. Əmtəənin yola salınması ilə həyata keçirilən ödənişlər. Hesablaşma vasitələrinə isə 1. Çek. 2. Veksel. 3. Bank məsrəfləri. 4. Köçürmələr.(poçt,teleqraf,teleks ödəniş köçürmələri.) aiddir. Akkreditiv sənəədləşmədən istifadə edilərək aparılan hesablaşmalar ilk dəfə 1933-cü ildə Beynəlxalq Ticarət palatasının Bena konqresində qəbul edilmişdir.Bu qanunda illər boyu çoxlu düzəlişlər edilmişdir.Ən son düzəliş 1993-cü ildə ildə edilmişdir.İnkasso formasında hesablaşmaların reqlamentləşdirilməsi isə ilk dəfə 1936-cı ildə Beynəlxalq Ticarət palatası 173 tərəfindən həyata keçirilmişdir.Bu formada son dəyişiklik isə 1978-ci ildə olmuşdur. Hesablaşma forması həllədici tərəflərin maraqlarıyla seçilir.Bu maraqlar çox vaxt uyğun gəlmir.İxracçı istiyir ki,əmtəə və xidmətlərin dəyəri daha qısa müddətə ödənilsin,idxalçı isə bu müddəti uzatmağa çalışır.Hər iki tərəfin tələblərinin maksimum nəzərə alınması üçün hesablaşma formasının seçilməsi zamanı onlar arasında kompromisin olmalıdır. Beynəlxalq hesablaşmanın iki forması daha geniş yayılmışdır.Bunlar İnkasso və Akkreditivdir. İnkasso əməliyatının mahiyyəti,bank əmtəə ixrac edən müştərisinin tapşırığı əsasında,mal yükləyib yola saldıqdan sonra,idxalçıdan ödənişləri almaqdır.Bu zaman əldə olunan vəsait müştərinin hesabına oturdulur. İdxalçıdan ödənişlər aşağıdakı formada alına bilər. Ancaq maliyyə sənədləri.Buna sadə inkasso deyirlər. Kmommersiya sənədləri ilə birlikdə göndərilən maliyyə sənədləri və yaxud da ancaq kommersiya sənədləri.Bu dokumentar inkasso adlanır. Hesablaşmanın aparılması ardıcıllığı aşağıdakı kimidir. 1. İdxalçı və ixracçı arasında vasitəçi bankların göstərişiylə müqavilə bağlanması. 2. Müqavilə şərtlərinə uyğun ixracçı tərəfindən malın yüklənilməsi. 3. Daşımaçıdan malın nəqliyyat sənədlərinin ixracçı tərəfindən alınması. 4. İxracçı tərəfindən sənədlərin hamısının hazırlanması və inkasso etmək tapşırığını remitet banka teqdim etmə. 5. Remitent bank tərəfindən sənədlər nəzərdən keçirildikdən sonra onları inkasso tapşırığı ilə birlikdə idxalçının ölkəsindəki müxbir banka göndərir. 6. İnkasso edən bank tərəfindən sənədləri və inkasso tapşırığını tanış olmaq üçün idxalçıya təqdim olunması və ödənişin alınması. 7. İnkasso edən bank tərəfindən ödənişin alınması vəona sənədlərin verilməsi. 8. İnkasso edən bank tərəfindən alınmış məbləğin remitent-banka köçürülməsi 9. Bank-remitent tərəfindən alınmış gəlir ixracçının hesabına keçirilir. 174 İnkasso əməliyyatı idxalçı üçün daha əlverişli hesab olunur.Bu əməliyyatda ödəniş mala mülkiyyət hüquqi verən sənədlərlə qarşılanır.Bu möddət ərzində vəsaitlər idxalçının hesabında qalır.İnkasso əməliyyatında malın yola salınmaması riski azdır. Bu əməliyyatda mal yola salındıqdan sonra ödəniş həyata keçirilir.Sənədlərin bir bankdan digər banka hərəkəti bir neçə gündən aylara qədər çəkə bilər.Bu da ixracçı üçün malın nisyə satılması deməkdir. Akkreditiv – ixracçı üçün daha əlverişli hesablaşma formasıdır.Akkreditiv hesablaşma,Müştərinin istəyi əsasında müvafiq şərtləri yerinəyetirdikdə üçüncü şəxsin hesabına sənədlərin ödənişini etmək üçün bank tapşırığıdır.Akkreditiv bankın razılığı ilə sənədlərin uçotunu həyata keçirir,qısa müddətli krediti təmin edə bilir. Akkeriditiv hesablaşma aşağıdakı formada həyata keçirilir. Çox vaxt idxalçı və ixracçı banklarını özləri seçirlər.Sonra müvafiq əmtəə və xidmətlətin alqı satqısı üzrə müqavilə bağlayırlar və onlar bildirirlər ki hesablaşma akkreditiv formada olsun.İdxalçı öz bankına müraciət edir ki,ixracçı üçün akkreditiv açılması haqqında ərizə ilə müraciət edir.Bu zaman emitent bank hemin akkreditiv məktubu ixracçının ölkəsində müxbir münasibətlərinin olduğu banklardan birinə göndərir.Onlar həmin banka bu akkreditivi verməyi tapşırır.İxracçı akreditivi aldıqdan sonra malı yükləyə bilir.Malı yüklədikdən sonra isə ixracçı şərtlərə uyğun olaraq sənədləri göstərilən banka təqdim edir.Həmin bank sənədləri emitent banka yola salır.Bank emitent sənədlərin düzgünlüyünü yoxladıqdan sonra malın dəyərinin ödənilməsini təmin edir.Pul köçürüldükdən sonra isə sənədləri idxalçıyatəqdim edirlər.Vasitəçi bank ödənişləri qəbul etdikdən sonra vəsaitləri ixracçının heabına keçirir. Beynəlxalq mühasibat uçotu əsasında iqtisadi təhlilin metodunun başlıca xarakterik xüsusiyyəti təhlilin predmetinin, onun obyektlərinin öyrənilməsi üsullarının məcmu ilə xarakterizə olunur. Beynəlxalq mühasibat uçotu və auditin bütün elmlərdə olduğu kimi iqtisadi təhlil elminin də əsas metodu dialektik materialist metoddur. Beynəlxalq mühasibat uçotu və auditin dialektikaya əsaslanan iqtisadi təhlilin başlıca prinsipi proses və hadisələrin, təhlil və sintezin, deduksiya və induksiyanın vəhdətliyi şəraitində öyrənilməsini təbb edir. Təhlil zamanı bütün proses, hadisə, göstərici, əməliyyat və s. üzrə tədqiqat nəticələrini ümumilədirmək Yüklə 2,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|