Milli Virtual Kitabxana
Yüklə 4,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 97 siqaretdən, içkidən asılı olan adamlar kimi internetdən asılı olmaq da artıq xəstəlikdir. Belə hal o zaman yaranır ki, uşağa diqqət göstərilmir. İnternetdən asılılıq dərəcəsinə çatmamaq üçün uşaqlar arasında istiqamətverici işlər görülməlidir‖. O.Gündüz Azərbaycanda internetdən istifadə edən gənclərin ciddi problemlərdən biri kimi faydalı resursların az olmasını söyləyir. Onun fikrincə, faydalı resursların çoxu ingilis və rus dilli saytlardadır və Azərbaycan dilində belə resursların sayı artsa gənclərimiz onlara maraq göstərəcəklər. Uşaqlar kompüterin ancaq oyun vasitəsi olduğunu düşünürlər... İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları İctimai Birliyinin sədri Firudin Əhmədovun sözlərinə görə, bütün digər yüksək texnologiyalar kimi internetin də kökü hərbi tələblərə gedib çıxır: ―İlk dəfə olaraq ötən əsrin 60-cı illərində ABŞ-da hərbi strukturlarda internetdən istifadə etməyə başlayıblar. Sonralar insanlar internetdən istifadə etməklə rahat, operativ və rəngarəng informasiya almaq imkanı əldə etdilər. İnternetin meydana çıxması ilə köhnə bilik əldəetmə prosesi tamamilə yeni proseslə əvəz olundu. Dövlət müstəqilliyini əldə etdiyimiz vaxtlarda Azərbaycanın ali məktəblərində ana dilimizdə elmi ədəbiyyatın çatışmazlığı problemi vardı. Lakin indi elmi istiqamətdə ixtisaslaşmış internet saytlarda Azərbaycan dilində ədəbiyyat və mühazirələr var. İnternetə daxil olub istənilən mövzuda ədəbiyyatı, mühazirəni tapa bilərik. Amma ana dilində ədəbiyyatın internetə yerləşdirilməsi prosesini yüz, min dəfələrlə sürətləndirmək də olar. Hazırda bu istiqamətdə iş gedir. İndi xarici ekspertlər digər ölkələrlə bağlı vəziyyəti qiymətləndirəndə o ölkəyə olan informasiya axınının həcmini və sürətini əsas götürürlər. Əgər sürət çoxdursa, demək, burada iş görmək olar‖. Birlik sədrinin sözlərinə görə, internetin sürətli informasiya əldə etmək kimi müsbət tərəfi ilə yanaşı, müəyyən mənfi cəhətləri də var. Xüsusən, gənc nəslin nümayəndələri arasında müşahidə olunan bu mənfi cəhətlər vaxtında internetdən düzgün istifadə olunmamasından irəli gəlir. Əgər birinci gündən kompüter qarşısında əyləşən uşağa internetdən düzgün istifadə başa salınmasa, o yeniyetmə və gənc çağlarında səhv addımlar atacaq: ―Əslində, kompüter sistemlərində arzuolunmaz mövzuların qarşısını almaq üçün kifayət qədər texniki imkanlar var. Məsələn, ―Windows XP‖ sistemində valideyn nəzarəti rejimi üçün bölmə yaradılıb. Bunun vasitəsilə praktik olaraq uşağın mənfi fəsadlar doğura biləcək saytlara daxil olmasının, ümumiyyətlə, kompüterin həmin saytı açmasının qarşısını almaq mümkündür. Texniki baxımdan bu cür problemlərin yoluna qoyulması üçün elə vasitələr var ki, bir mütəxəssis kimi mən özüm də onlarla bu yaxınlarda tanış olmuşam. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 98 İnternetin uşaq və yeniyetmələrin, gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə pis təsir etməsinin səbəblərindən biri də ölkədə kompüter biliklərinin səviyyəsinin aşağı olmasıdır. Çünki bizim məktəblərdə bilikvermə prosesinə diqqət göstərilmir, maliyyə sərf olunmur. Ölkədəki bütün orta məktəblərə kompüter dəstləri verilir. Amma müəllimlərin kompüter bilikləri çox aşağıdır, şagirdləri öyrədəcək ixtisaslı mütəxəssislər çatışmır. Hətta elə məktəblər var ki, orada informatika dərsləri ancaq şagirdlərin kompüterdə oyun oynamaları ilə keçir. Kompüterin ancaq oyun vasitəsi olduğunu düşünən şagird onun müsbət tərəflərini təbii ki, heç vaxt anlaya bilməz‖. İnternetdən düzgün istifadə olunmaması homoseksuallığa gətirib çıxarır... Respublikanın baş psixoloqu Gəray Gəraybəyli isə internetin psixi və psixoloji fəsadlarından danışaraq qeyd edib ki, problem, ilk növbədə, kompüterdən düzgün istifadə etməməyin nəticəsində yaranır: ―O ki qaldı internetə, burada tibbi və psixoloji problemlərdən söhbət açanda, ilk növbədə, iki məqamı vurğulamaq lazımdır. Bunun birincisi, internetdən asılılıqdır. Bu, saytdan asılı olaraq insanların, xüsusilə, yeniyetmələrin ona həddən artıq alışmasıdır. Nəticədə, həmin yeniyetmə insanlarla öz arasında olan normal, emosional ünsiyyəti itirir və onda autizm - özünəqapanma yaranır. Son dövrlərdə autizmin yeni növləri yaranıb. Bunların bəzisi endogen xarakter daşıyır. Tam şəkildə termin kimi istifadə olunmasa da, bu gün sosial autizm də meydana çıxıb. Bu, hansısa xəstəliklə bağlı deyil, insanın düşdüyü mühitlə əlaqədar özünə qapanmasıdır. O, normal mühitdən uzaqlaşır, insanlarla ünsiyyətə girə bilmir‖. G.Gəraybəylinin sözlərinə görə, kompüterdən, internetdən düzgün istifadə olunmaması nəticəsində bir çox nevroz və psixi pozuntular da meydana çıxır. Yuxu pozuntularını da misal gətirmək olar. Xüsusən, nevroloji aspektləri olan uşaqlarda, bu, özünü daha çox büruzə verir. Bizə bununla bağlı edilən müraciətləri araşdıranda görürsən ki, yeganə səbəb kompüterdən düzgün istifadə olunmamasıdır. Elə ailələr var ki, orada uşaqların kompüterdən necə istifadə olunmasına qətiyyən nəzarət edilmir. Nəzarətsiz qalan uşaq isə 6-8 saat, hətta səhərə qədər kompüterin qarşısında oturur. Bu da sonda yuxu pozuntularına, aqressiyaya və digər mənfi əlamətlərə gətirib çıxarır. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 99 ―İnternetdə hansısa mövzuya daha çox maraq göstərilməsi nəticəsində də insan psixikasında problem yarana bilər‖ - deyən baş psixoloqun sözlərinə görə, hazırda seksual mövzular internetdə daha geniş yayılıb. İnternetdən istifadəsinə nəzarət edilməyən uşaq və ya yeniyetmənin bunu görməsi, maraqlanması bir çox hallarda onun normal inkişafına mane olur. Cinsi həyata hələ daxil olmayanlar bu mövzulu saytlara baxırsa, onlarda istər-istəməz maraq oyanır. Normal inkişafın olmaması hətta homoseksuallığa da gətirib çıxarır: ―İnternetin insan psixikasında doğurduğu problemlərdən biri də aqressiyadır. Məsələn, uşaq hər hansı filmə baxanda ondan özü üçün nümunə götürür. Hətta bəzən orda insan həyatı üçün təhlükə yaradan halları da normal olaraq qəbul edir. Təəssüf ki, bu gün nümayiş olunan cizgi filmlərində kifayət qədər aqressiya doğuracaq motivlər var. Azyaşlı uşaq isə onu normal qəbul edir və yeri gələndə tətbiq edir. İnternetdən də düzgün istifadənin uşaqlara aşılanmaması onlarda bu cür aqresiyanın baş qaldırmasına gətirib çıxara bilər. Şagird kompüterin müsbət tərəfləri ilə yanaşı, doğurduğu mənfi fəsadları da bilməlidir. Bu, daha effektiv bir mübarizə vasitəsi olardı. Valideynlər bilməlidirlər ki, övladlarının kompüterlə həddindən artıq məşğul olması onlara mənfi təsir göstərir. Bəzən elə hal olur ki, həkimlər uşağa qəti şəkildə kompüterə yaxın getməyi qadağan edirlər‖. Azərbaycanda ―çat‖dan istifadə edənlərin bir qismi seksual azlıqlardır... Mütəxəssislərin fikrincə, gənclərin ―çat‖ əyləncəsi müəyyən cinayət tərkibli meylləri ortaya çıxır. Bu, əsasən Rusiyada qeydiyyat keçmiş internet saytlarına aiddir və onun ―çat‖ strukturundan azərbaycanlı gənclər də kütləvi şəkildə istifadə edirlər. Məsələn, həmin ―çat‖lara daxil olub bir balaca yazışanda kimlərin narkotiklərlə məşğul olduğunu, kimlərin hansı cinayət tərkibi olan əməllər törətdiyini bilmək olur. Qeyri-rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda ―çat‖dan istifadə edənlərin bir qismi seksual azlıqlardır. Bu da həyat barədə anlayışı hələ zəif olan gənclərin hərəkətlərində və həyata baxışlarında fəsadlar yaradır. Digər tərəfdən, məlum olduğu kimi, ölkəmizdə internet klubların fəaliyyətinə nəzarət yoxdur. Heç kim bilmir ki, orada gənclər nə işlə məşğul olurlar. Bu nəzarətsizlik kriminal elementlərin meydana çıxması üçün münbit zəmin deməkdir. Müasir dövrümüzdə kompüter texnologiyalarının sürətlə inkişafı tezliklə bütün dünyanın qlobal kompüter mərkəzində birləşəcəyinə dəlalət edir. İndi gənclərin böyük bir qismi vaxtının çoxunu internet klublarda keçirir. Onların əksəriyyəti ―çat‖ məqsədi ilə, internetin imkanlarından yararlanırlar. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu gün ayrı-ayrı çatlarda Azərbaycana aid onlarla otaqlara rast gəlmək mümkündür. Məsələn, təkcə www.mail.ru saytının çatında Azərbaycanın adı ilə 15 otaq yaradılıb. Bu nəinki, bizim ölkəmizdə, hətta dünyanın əksər ölkələrində də belədir. Yüklə 4,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|