Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

nəzarət mexanizmləri (7-ci Fəsilə bax) yeni islahat gündəliyini əks etdir-
məlidir. Sərbəst və ciddi media və  həmçinin,savadlı və fəal ictimaiyyət 
həvəsləndirilməlidir  ki,onlar polislərin praktikaları  haqqında polislərə 
tənqid  və  təkliflər  etsin.  Polis parktikalarının  “köhnə  yollara”  əyildiyi 
yerlərdə,bu əyilmələr haqqında xəbər verilməsi üçün  mexanizmlər olma-
lıdır  ki,onların  vasitəsilə  polis yenidən  məsələləri  öz  yoluna qoymaq 
üçün ad
dımlar ata bilsin.  
 

 
İslahatda gedən tərəqqi ilə bağlı və çatışmamazlıq və islahat prosesində 
baş verən problemlərlə bağlı müstəqil müşahidə vasitələri yatatmalı.  
 

 
Hökü
mət daha geniş islahat mühiti yaratmalıdır.  
Polis islaha
tı daha geniş hökümət və bürokratik islahatların bir hissəsi olmalıdır. Polis 
islaha
tının uğurlu getməsi üçün digər hökümət orqanlarının rolu ilə bərabər, çox sayda öl-
kələrdə siyasəti qorumaqda və inzibati dəstək verməkdə önəmli məsuliyyət daşıyanDaxili 
İşlər Nazirliyi islahat prosesinin tərkib hissəsi olmalıdır.Polis islahatı geniş ətrafda müs-
bət dəyişiklik olduğu zaman uğur qazanır.Məsələn,əgər siyasi liderlər korrupsiya yolu ilə 
da
vam edərlərsə, o zaman bu kontekstdə polis işçilərinin dürüst hərəkət etməsi üçün az 
səbəb və ya stimul olacaq. 
4-cü Böl
mə: 
Səciyyəvi hallarda praktiki reallaşdırma 
 
Ha
şiyə 11: Müxtəlif vəziyyətlər,korrupsiyanın müxtəlif formaları 
 ‘Korrupsiya inki
şaf etməkdə olan ölkələrdə kəskin şəkildə dəyişir. Bu rəngarəngliyə 
gör
ə korrupsiyanı minimuma endirmək və ona nəzarət etmək çətindir. Ona görə də,kor-
rupsiya v
ə anti-korrupsiya səylərinin xüsusiyyətlərini nəzərdən keçirmək,o cümlədən,mə-
d
əniyyət,təşkilat  və  kampaniyaların  səmərəliliyi məsələlərini  və  eyni  zamanda  son  za-
manlarda inki
şaf etdirilən daha da universal strategiyaların xüsusiyyətlərini nəzərə almaq 
vacibdir.’
252
 
 
 
Islahatlar vakuumda 
baş  vermir.  İstənilən islahat  işi  konkret  ölkə  və  təşkilat kon-
tekstind
ə  baş  verir.Bunlar  konkret  anti-korrupsiya strategiyasının  seçilməsinə  gəldikdə 
vacib ba
xışlardır və vacib də olmalıdır.(aşağıda bax Girodo)
253
. Keçid dövrü ya
şayan və 
münaqi
şə sonrası ölkələrdəki keçmiş təcrübələr təsdiq edir ki,”çox zaman yerli mədəniy-
y
ətin hörmət edilib qəbul edilməsini təmin etmək üçün kurs materiallarını və kurs meto-
dologiya
sını dəyişməyə ciddi cəhd yoxdur”  və “təlimlərin hazırlanması və keçirilməsin-
d
ə əməkdaşlığı təmin etmək üçün koordinasiyalı plan yoxdur”
254
.  Bunlar xarici yar
dım 
t
əşkilatlarının tez-tez etdikləri səhvdir və onlar çox zaman polis təlimi üçün “bir ölçünün 
ha
mıya uyğun gəldiyi” yanaşmanı təbliğ edirlər.Təlim materialları və metodları yerli şə-
339 

---

raitl
əri  və  prioritetləri  əks etdirməli  və  həmçinin,təşkilat üçün müəyyən edilmiş  strateji 
m
əqsədlərlə həmahəng olmalıdır. 
Bu o dem
əkdir ki,əgər anti-korrupsiya səylərində tərəqqi olacaqsa,təlim konkret sosial 
probleml
əri  əks  etdirməlidir(o  cümlədən,savadsızlığı).Beləliklə,məsələn,polislik  işinin 
əvvəlki tarixi hər hansı bir etnik qrupun və ya sosial qrupun polis xidmətində aparıcı rol 
oyna
dığını göstərirdisə və digər qrupların üzvləri polis tərəfindən qurban verilirdisə və is-
tismar edilirdis
ə, o zaman təlim strategiyaları  bu  gərginliklərlə  məşğul  olmalı  və  polis 
korrupsiya
sı  mövzusunun çətinliklərini  əks  etdirməlidir.  Korrupsiyanı  azaltmaq üçün 
metodla
rın qurulması,keçmişdə baş verən bu gərginlikləri mütləq əks etdirməli və polis 
v
əzifələrinin uyğun şəkildə aparılmasına onların təsirini minimuma endirmək üçün strat-
egiyalar ortaya qoyma
lıdır
255
. Heç bir etnik qrupun polis t
əşkilatı daxilində əsas mövqelə-
ri tutma
sına imkan verməmək və vəzifələrin qohumluq və ya yerlibazlıq əsasında yox,gö-
rül
ən işə görə verilməsini təmin etmək bu istiqamətdə əhəmiyyətli addımdır.  
Davam
lı  polis korrupsiyası  üçün  güclü stimullar,  daha  geniş  strukturlu stimulların 
qal
dığı  yerlərdə  qalacaqdır(məsələn,Əfqanıstanda opium əkilməsi; keçid dövrü yaşayan 
ölk
ələrdə sərhəd zonaları üzrə qaçaqmalçılıq imkanları). Bu stimullar səmərəli təlim və 
d
əyişim idarəetməsi üçün dağıdılmalıdır. Sosial və iqtisadi inkişaf imkanları, polis kor-
rupsiya
sının davamı üçün imkanların və meylliliklərin aradan qaldırılmasında önəmli rol 
oyna
yır. 
Yerli  polisin içind
ən və hökümətin özündən dəyişimə olan impulsun çox zaman ya-
vaş,zəif olduğunu və ya hətta mövcud olmadığını nəzərə alsaq,anti-korrupsiya islahatına 
siyasi mühitin uy
ğun olduğu hallarda,mülki cəmiyyət daxilində dəyişimə dəstək verilməsi 
xüsusil
ə  əhəmiyyətlidir,digər tərəfdən nəzərə  alsaq  ki,xüsusilə  keçid  dövrü yaşayan  və 
münaqi
şə  sonrası  ölkələrdə  mülki cəmiyyət zəifdir(bu  mövzu ilə  bağlı  1-ci  Fəsilə 
bax).Polis korrupsiya
sının mənfi tərəfini öz təcrübələrində görənlər dəyişim üçün siyasi 
t
əzyiq etməyə  kömək etməlidirlər.  Onlara təhlükəni inandırmaq çətin  olmasa  da,onları 
açıq şəkildə anti-korrupsiya tədbirləri haqqında kampaniya aparmağa və anti-korrupsiya 
t
ədbirlərinə  dəstək verməyə  motivasiya  etmək  daha  da  problemli olacaq.Onlar  özlərini 
çox zaman qorxudul
muş və qorxaq hiss edəcəklər və ya hətta sadəcə bu cür dəyişiklikləri 
d
əstəkləmək üçün nə etməli olduqlarına əmin olmayacaqlar
256
.  
Bel
əliklə,polislik xidmətinin yaxşılaşdırılması  çox  zaman ictimaiyyəti maarifləndir-
m
ək və kömək etməyi və həmçinin,polis işçilərinə təlim verilməsini tələb edəcək. Buraya 
problemin t
əbiəti haqqında məlumatlılıq,əhali arasında icma qruplarının yaranmasına və 
f
əaliyyətinə dəstək verilməsi və təsisat və anti-korrupsiyanı əhatə edən proseslərin islaha-
tına dəstək verilməsi və ictimaiyətin üzvlərinin korrupsiya halları haqqında xəbər vermə-
l
ərinə sövq edilməsi daxildir. 
340 

---