Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilə
Yüklə 2,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Həcər Hüseynova "Nitqin inkişafına dair praktik məşğələlər" 152 qonur və «vətənə gəldim, imana gəldim» deyərək cəh-cəh vurmağa başlayır. Bütün bunları xana çatdırırlar. Xan öz-özünə fikirlə- şir. Mən ona o cür baxırdım, bütün bunlar, qaratikan kolunun yanında heç nə imiş. *** www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Həcər Hüseynova "Nitqin inkişafına dair praktik məşğələlər" 153 153 153 DĠL Qədim Yunanıstanın tanınmış təmsilçisi Ezop filosof Ksanfın köləsi olmuşdur. Günlərin bir günündə Ksanf dostlarını qonaq çağırmaq fikrinə düşür. O, Ezopa ən yaxşı bir şeydən xörək bişirməyi əmr edir. Nahar vaxtı süfrəyə ancaq dil xörəkləri gətirildiyini görən Ksanf təəc- cüblənir və Ezopdan bunun səbəbini soruşur. Ezop cavab verir: «Sən əmr etmişdin ki, ən yaxşı şeydən xörək hazır- layım. Dünyada dildən yaxşı nə ola bilər? Dilin köməyi ilə şəərlər salınır, xalqın mədəniyyəti inkişaf edir. Dilin köməyi ilə biz biliklərə yiyələnirik. İnsanlar fikirlərini bir-birlərinə dil vasiətsi ilə başa salırlar və dilin köməyin- dən istifadə edirlər». Ezopun bu ağıllı sözləri Ksanfın da, qonaqların da xoşuna gəlir. Bu əhvalatdan bir neçə gün sonra Ksanf yenə öz dostlarını nahara dəvət edir. Bu dəfə o, Ezopa tapşırır ki, ən pis şeydən dadlı xörəklər hazırlasın. Ezop yenə də bazardan dil alır. Nahar vaxtı Ksanf və dostları süfrəyə gətirilən xö- rəkləri görüb təəccüblə Ezopa baxırlar. Ezop üzünü Ksanfa tutaraq deyir: «Sən mənə tapşırmışdın ki, nahar üçün ən pis şeydən xörək hazırlayım. Dünyada dildən də pis şey varmı? Dil bəzilərinə peşmançılıq gətirir. Bəzilərini ikiüzlülüyə, yalan danışmağa, hiyləgərliyə yuvarlayır. Dil adamları bir-birinə düşmən edə bilir. Məgər dildən pis ikinci bir şey tapılarmı?». Ezopun bu mənalı və həqiqətə uyğun sözlərini eşi- dən qonaqlardan bəziləri çox məyus olurlar. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Həcər Hüseynova "Nitqin inkişafına dair praktik məşğələlər" 154 NĠZAMĠ GƏNCƏVĠ (1141-1209) Şərq ədəbiyyatında ilk «Xəmsə» müəllifidir. N.Gəncəvi 1141-ci ildə Gəncədə anadan olmuşdur. Əsl adı İlyas Yusif oğludur. Bütün ömrü boyu Gəncədən ayrılmamış, burada mədrəsə təhsili almış, ərəb və fars dillə- rini dərindən öyrənmiş, tarix, fəlsəfə, hüquq, məntiq, coğrafi- ya, astronomiya ilə tanış olmuş, mətnşünaslıq və rəssamlığı yaxşı bilmişdir. Yaradıcılığa lirik şeirlər, qəzəllərlə başlasa da, Xəmsəyə daxil olan beş poeması ilə tanınmışdır. Həmin poemalar aşağıdakılardır: 1. «Sirlər xəzinəsi» (1174-75). 2. «Xosrov və Şirin» (1181). 3. «Leyli və Məcnun» (1188). 4. «Yeddi gözəl» (1197). 5. «İsgəndərnamə» (1203-1205). Nizami Gəncəvi öz yaradıcılığı ilə dünya ədəbiyya- tının inkişafına təsir göstərmişdir. Şeyx Nizaminin hər kəlməsi aforizmdir: 1. Peyğəmbərlərdən sonra şairlər gəlir. 2. Qüvvət elmdədir, başqa cür heç kəs, Heç kəsə üstünlük eyləyə bilməz. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Həcər Hüseynova "Nitqin inkişafına dair praktik məşğələlər" 155 155 155 3. Hər uca rütbədən bilinir fəqət, Alimin rütbəsi ucadır əlbət. 4. Əlində yumşalsa dəmir onu bil, Tədbirlə yumşalar, hiddətlə deyil. 5. Varkən sağlıq əldə, cavanlıq əldə Sənindir hər murad hər xoş əməl də. 6. Ömrünü boş yerə vermə əlindən Ötən gün qayıtmır yaxşı anla sən. 7. Çatacaq kamına istedadlılar, İşləri iş bilən aparsa əgər. 8. İnsana arxadır onun kamalı Ağıldır hər kəsin dövləti-malı. 9. Səbr etməklə kişi zindandan çıxar, Səbr ilə açılar bağlı qapılar. 10. Səbri, hövsələni unudan insan, Ağıldan, şüurdan açmasın dastan. 11. Xəzinə kəşf etmək istəsən əgər, Hər bir çətinliyə tab et, sinə gər. 12. Yüz ulduz yansa da göylərdə, inan Bir günə baş əymək xoşdur onlardan. 13. Göydə parlasa da nə qədər ulduz Günəşdir nur verən aləmə yalnız. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Həcər Hüseynova "Nitqin inkişafına dair praktik məşğələlər" 156 14. Mədənlə dolsa da hər bir xəzinə Hər kiçik zərrəsi dərmandır yenə. 15. Kamil bir palançı olsa da insan, Yaxşıdır yarımçıq papaqçılıqdan. 16. Ağzına qıfıl vur yandır sözünü, Boş-boş söyləməkdən saxla özünü. 17. Şir kimi hücum et, şirə rast gəlsən İt görən zamanda gəl baş qoşma sən. 18. Böyüklə vuruşda insan ad alar Alçaqla vuruşda özü alçalar. 19. İradəsiz olma, iradəsizlər Ayaqsız qurd kimi yerdə sürünər. 20. Sözün də su kimi lətafəti var Hər sözü az desən daha xoş olar Bir inci saflığı varsa da suda Artıq içiləndə dərd verir o da İncitək sözlər seç, az danış, az din Qoy az sözlərinlə dünya bəzənsin. 21. Ürəyi oxşayan bir dəstə çiçək Yüz xırman otundan yaxşıdır gerçək. 22. Az sözün incitək mənası solmaz Çox sözün kərpic tək qiyməti olmaz. Yüklə 2,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|