X 0 thpahhmycta X, k a m /l a ujhhh r

Mutaxassislarning fikricha, o‘z miyasidan keraksiz axborotlarni o‘z vaqtida olib tashlamagan insonlar- da ruhiyat bilan bog‘liq xastaliklar vujudga kelarkan.
Shunday ekan, miyamizni ham o‘z vaqtida tozalab turishni unutmaylik. Aks holda biz- ga beminnat xizmat qilayotgan miya o‘z ish fa- oliyatini to‘xtatishi mumkin.
Biz miyaning asosiy ishi xotiralarni saqlash, kerak vaqtda uni bizga topib berish, deb bilamiz. Ammo o‘zingiz o‘ylab ko‘ring, miya faqatgina xotiralarni o‘zida saqlasa, butun boshli tanani nima boshqaradi? Xo‘sh, bunisiga nima deysiz?

MIya pARVARIShgA MUHtOj

Inson organizmidagi hamma aʼzo parvarishga muhtoj. Ammo o‘z qobig‘i-yu himoyasiga ega bo‘lgan miya uchun parvarish nechog‘lik zarur?
Bizga har kuni beminnat xizmat qiladi- gan, qanchadan-qancha maʼlumotlarni saqlash imkonini beradigan miyamizdan sutkasiga 2000–2200 litr qon aylanadi.
tanamizda oqayotgan qon tuyg‘ularimizga yoki kuchli miya faoliyatiga taʼsir qiladi va
faollikni taʼminlaydi. Bu holat uyqu pay- tida sekinlashadi. Kuchli his-hayajon bilan bog‘liq faoliyat turi miya ishining rivojla- nishiga zamin yaratadi.
Qon yuqori faollik va miya samaradorli- gini orttiradi, yaxshi xotira bilan taʼmin- lash uchun yetarli kislorod beradi. Bu qanday amalga oshadi, deysizmi? Haftasiga bir kun imkon qadar o‘zingizning kundalik mehnat faoliyatingizdan chekingan holda tabiat qo‘yniga chiqing. toza havodan to‘yib nafas oling. Qarabsizki, sizning aqliy faoliya- tingiz ham oshadi, miyangizning axborotlar- ni saqlash kuchi ham ortadi. Bundan tashqa- ri, miya faoliyatini yaxshilash uchun xotirani yaxshilash, yetarli uyqu yordam beradi. Sokin uyqudan keyin miya yaxshi ishlaydi. 16 yosh- dan 22 yoshgacha bo‘lganlar har kuni 7-8 soat uxlashlari tavsiya etiladi.

xOtIRA KUSHAnDASI

Chekuvchi inson o‘z salomatli- gi haqida ko‘pam qayg‘urmaydi. Tamaki xumori tutganda u qo‘l- lariga zahriqotilni tutgancha o‘zini hammadan aqlli va dono deb his qiladi. Afsuski, ko‘p hollarda ana shunday vaziyat- larga duch kelamiz. Ammo ular tamaki insonning miya faoliya- tiga salbiy taʼsir ko‘rsatishini bilmaydilarmi?
Miya faoliyatining fiziologik xususiyatla- ri ortishini istagan inson tamaki chekish- dan voz kechib, yuqori mehnat unumdorligini saqlab qolishga harakat qiladi.
Dunyo olimlari olib borgan tadqiqotla- ri shuni ko‘rsatmoqdaki, keyingi yillarda tamaki chekishga ruju qo‘ya boshlayotganlar soni ortib bormoqda. Bu achinarli, albatta. Ammo, unutmang, hech kimni majburlab yaxshi yo‘lga boshlab bo‘lmaydi. Har kimning o‘ziga bersin. Bu ayniqsa, yoshlarga tegishli, o‘z ol- dingizga ulkan maqsadlarni qo‘yib, o‘qish va ishda ulkan zafarlarni qo‘lga kiritishni niyat qilgan bo‘lsangiz, avvalo, tamaki che- kish fikridan mutlaqo qaytishingiz kerak.