X 0 thpahhmycta X, k a m /l a ujhhh r

xOtIRA tURlARI

Xotiraning to‘rt turi mav- jud. O‘zingizga xos bo‘lgan tur- ni aniqlab, qobiliyatlaringiz- dan unumli foydalaning.
Semantik¹ xotira. Maktabda olingan mustahkam bilimlar, keng umumiy maʼlu- mot, o‘zaro aloqalar va bog‘liqlikni tez yozish va qabul qilish bilan ifodalanadi- gan, shartlangan xotira turi. Bilimlar- ning bunday zaxirasi, sizning xotiran- gizni mustahkamlash uchun favqulodda da- rajada muhim bo‘lishi mumkin. Axir u uni- versal bilimlarning xazinasi-ku.
Epizodik xotira. Shaxsiy hayotda ro‘y beradigan hodisalar, kechinmalar, maʼlu- motlarni yaxshi saqlab qoladi. Lekin bular ko‘pincha faqat to‘plangan bo‘ladi. Mazkur kitob yordamida siz xotirangizning bu qo- biliyatini mashq qildirishingiz va o‘zingiz kutmagan holda uni mustahkamlab olishin- giz mumkin.
Protsessual xotira. Ko‘nikmalarni qo‘l- ga kiritishga va bunda ish jarayonida ba- jarilayotgan yumush mohiyatini anglash- ga imkon beradi. Uni qabullashning mo- tor turi bilan chalkashtirish kerak emas. Masalan, koptokchalar bilan jonglyorlik qilishga urinayotganda xotirada ayrim


¹ Semantika (grekcha) – belgi, alomat, ishora.
uloqtirishlarni qayd etib qo‘yish mumkin, lekin real jonglyorlik tomon qo‘yiladigan har bir qadam juda katta qiyinchiliklar evaziga amalga oshadi.
Orttirilgan xotira. Xotiraning bun- day turiga ega bo‘lgan odamlar har qanday hayotiy vaziyatda doimo muvaffaqiyatga eri- shadilar, chunki ular boshidan kechirgan o‘x- shash vaziyatlarni eslab qolgan bo‘ladi.
Xonaki palma ularning xotirasida den- giz qirg‘og‘ida o‘tkazilgan taʼtilni, suvda suzib yurgan delfinlarni, gidrodinamika qonunlari va hokazolar haqidagi xotira- larni qayta uyg‘otadi. Ushbu misol xotira- ning bu turi boshqalari bilan chambarchas bog‘langanligidan dalolatdir.

xOtIRA VA StRESS

Salbiy stress. Xotiraning turlari- ga qarab, stresslarning bir qancha turlari bo‘ladi. Masalan, yorqin ifodalangan motor turi qabul qilishning samaradorligini pa- saytiradi va hatto salbiy taʼsir qilishga qodir dastlabki ijobiy vizual taassurotni bosib, yo‘q qilib yuborishi mumkin.
Ijobiy stress. Salbiydan tashqari, stressning ijobiy turi ham bo‘lishi lo- zimligini hamma ham bilavermaydi. U odam quvonch bilan qisqa muddatda baja- radigan qiziqarli, hayajonlantiruvchi, o‘ziga jalb etuvchi ish bo‘lganida vujudga keladi. Sherik bilan muloqotga kirishgan-
da odam o‘zining yangi holatiga ahamiyat be- rishi lozim. Unga mamnunlik baxsh etaman deb, uni xato yo‘lga boshlamang, agar u, ma- salan, xotiraning yorqin emotsional turiga ega bo‘lsa, kuchli ijobiy stress ostida uni
«jang»ga boshlash kerak emas.