Xalqaro birliklar tizimi – SI
| | | | | | | | |
| |
Ba’zi tizimlashmagan birliklar va SI tizimi birliklari orasidagi munosabatlar.
| | | | | | | | |
123
|
| | | | | | | | | |
w w w . O r b i t a . U z : I l m i y – o m m a b o p a d a b i y o t l a r t u r k u m i d a n .
|
| |
№
|
Kattalik
|
Birlik
| | | | | | |
| | | |
Nomlanishi
|
Belgilanishi
| |
SI birliklaridagi Qiymati
| | | |
| | | | |
O‘zbek.
|
Xalqaro
| | | | |
| |
1
|
Masofa, uzunlik
|
Iks birlik
|
Iks.birl
|
X
|
1.00206·10−13m
| | | |
| | | |
Angstrem
|
Å
|
Å
|
10−10m
| | | |
| | | |
Kabelt
|
kb
|
-
|
185.2 m
| | | |
| | | |
Dengiz mili
|
den.mili
|
n.mile
|
1852 m
| | | |
| | | |
Astronomik birlik
|
a.b.
|
au
|
1.49600·1011m
| | | |
| | | |
Yorug‘lik yili
|
yor.yili
|
ly
|
≈9.4605·1015m
| | | |
| | | |
Siriometr
|
siriometr
|
-
|
1.496·1017 m
| | | |
| | | |
Parsek
|
pk
|
pc
|
≈3.0857·1016 m
| | | |
| | | |
Shtixmassa (Poyafzal o‘lchami)
|
-
|
-
|
2/3 sm
| | | |
| | | |
Kegl (tipografik shrift o‘lchami)
|
-
|
-
|
0.376 mm
| | | |
| | | |
Sitsero Kegl (tipografik shrift o‘lchami)
|
-
|
-
|
4.2175 mm
| | | |
| | | |
Kalibr (o‘q)
|
kb
|
cb
|
0.254 mm
| | | |
| |
2
|
Massa
|
Massaning atom birligi
|
m.a.b.
|
u
|
1.66057·10-27 kg
| | | |
| | | |
Karat
|
kar
|
ct
|
2·10−4 kg
| | | |
| | | |
Sentner
|
s
|
q
|
102kg
| | | |
| | | |
Tonna
|
t
|
t
|
103 kg
| | | |
| | | |
Fizik kislorod shkalasi
| | |
1.6602·10−27 kg
| | | |
| | | |
Kimyoviy kislorod shkalasi
| | |
1.6597·10−27 kg
| | | |
| | | |
Uglerod shkalasi
| | |
1.6606·10−27 kg
| | | |
| | | |
Gamma
|
γ
|
γ
|
10-9 kg
| | | |
| |
3
|
Vaqt
|
Daqiqa
|
daq.
|
min.
|
60 soniya
| | | |
| | | |
Soat
|
soat
|
h
|
3600 soniya
| | | |
| | | |
Kun (sutka)
|
kun
|
day
|
86400 soniya
| | | |
| | | |
Tropik yil
|
yil
|
a
|
31556925.9747 s
| | | |
| |
4
|
Yassi burchak
|
Gradus
|
…°
|
…°
|
π/180 rad
| | | |
| | | |
Minut
|
…'
|
…'
|
π/10800 rad
| | | |
| | | |
Sekund
|
…''
|
…''
|
π/648000 rad
| | | |
| |
5
|
Fazoviy burchak
|
To‘la fazоviy burchak
|
-
|
-
|
4π sr = 12.56637 sr
| | | |
| |
6
|
Maydon
|
ar
|
a
|
a
|
100 m2
| | | |
| | | |
Gektar
|
ga
|
ha
|
104 m2
| | | |
| | | |
Barn
|
b
|
b
|
10−28 m2
| | | |
| |
7
|
Hajm
|
Litr
|
l
|
l
|
10−3 m3
| | | |
| |
8
|
Tezlik
|
Uzel
|
uz
|
kn
|
0.514444 m/s
| | | |
| | | |
daqiqasiga metr
|
m/daq
|
m/min
|
0.016667 m/s
| | | |
| | | |
Soatiga metr
|
m/soat
|
m/h
|
0.277778·10−3m/s
| | | |
| | | |
Soatiga kilometr
|
Km/soat
|
Km/h
|
0.277778 m/s
| | | |
| |
9
|
Kuch
|
Tonna-kuch
|
tk
|
tf
|
9.80665·103N
| | | |
| | | |
Gramm-kuch
|
gk
|
gf
|
9.80665·10−3N
| | | |
| | | |
Sten
|
sn
|
sn
|
103N
| | | |
| | | |
dina
|
dn
|
dn
|
10-5 N
| | | |
| |
10
|
Ish, energiya
|
Kilogram kuch-metr
|
kgk·m
|
kgf·m
|
9.80665J
| | | |
| | | |
Ot kuchi-soat
|
o.k.·soat
|
-
|
2.64780·106 J
| | | |
| | | |
Litr-atmosfera
|
L·atm
|
L·atm
|
101.325 J
| | | |
| | | |
Elektronvolt
|
eV
|
eV
|
1.60219·10−19 J
| | | |
www.Orbita.Uz kutubxonasi
| | | | | | | | | |
Xalqaro birliklar tizimi – SI
| | | | | | | | | |
Ba’zi tizimlashmagan birliklar va SI tizimi birliklari orasidagi munosabatlar
(jadvalning davomi).
| | | | | | | | |
124
|
| |
№
|
Kattalik
|
Birlik
| | | | | |
w w w . O r b i t a . U z : I l m i y – o m m a b o p a d a b i y o t l a r t u r k u m i d a n .
|
| | | |
Nomlanishi
|
Belgilanishi
| |
SI birliklaridagi Qiymati
| | | |
| | | | |
O‘zbek.
|
Xalqaro
| | | | |
| |
11
|
Quvvat
|
Ot kuchi
|
o.k.
|
-
|
735.499 Vt
| | | |
| | | |
Kilogram kuch-metr taqsim sek.
|
kgk ∙ m
s
|
kgf ∙ m
sec
|
9.80665 Vt
| | | |
| | |
Elektr miqdori
|
Amper-soat
|
A·soat
|
A·h
|
3600 Kl
| | | |
| |
12
|
Solishtirma issiqlik miqdori
|
Kaloriya taqsim gramm
|
kal/gr
|
cal/gr
|
4.1868 J/g
| | | |
| | | |
Kilokaloriya taqsim kilogramm
|
kkal/gr
|
kcal/gr
|
4.1868·103 J/kg
| | | |
| |
13
|
Ichki energiya
|
Kaloriya
|
kal
|
cal
|
4.1868 J
| | | |
| | | |
Kilokaloriya
|
kkal
|
kcal
|
4.1868·103 J
| | | |
| |
14
|
Issiqlik oqimi
|
Soniyasiga kaloriya
|
kal/sek
|
cal/dec
|
4.1868 Vt
| | | |
| | | |
Soatiga kilokaloriya
|
kkal/soat
|
kcal/h
|
1.1630 Vt
| | | |
| |
15
|
Bosim
|
Bar
|
bar
|
bar
|
105 Pa
| | | |
| | | |
mm suv ustuni
|
mm suv ust.
|
mm
H2O
|
9.80665 Pa
| | | |
| | | |
mm simob ustuni
|
mm sim. ust.
|
mm Hg
|
133.322 Pa
| | | |
| | | |
Texnik atmosfera
|
kgk/sm2
|
kgf/cm2
|
9.80665·104 Pa
| | | |
| | | |
Fizik atmosfera
|
atm
|
atm
|
101325 Pa
| | | |
| | | |
Peza
|
peza
|
peza
|
103 Pa
| | | |
| | | |
Funt-kuch taqsim dyum kvadrat
|
psi
|
psi
|
6.8948·103 Pa
| | | |
| | | |
Torr
|
torr
|
torr
|
133.322 Pa
| | | |
| |
16
|
Ravshanlik
|
Apostilb
|
asb
|
asb
|
0.32 kd/m2
| | | |
| | | |
Lambert
|
lb
|
lb
|
3.193·103 kd/m2
| | | |
| |
17
|
Yutilgan nurlanish dozasi
|
rad
|
rad
|
rad
|
0.01 Gy
| | | |
| |
18
|
Ekvivalent nurlanish dozasi
|
ber
|
ber
|
rem
|
0.01 J/kg
| | | |
| |
19
|
Rentgen va gamma
nurlanishlarning ekspozitsion
nurlanish dozasi
|
Rentgen
|
R
|
R
|
2.58·10−4 Kl/kg
| | | |
| |
20
|
Radioaktiv
manbadagi nuklid faolligi
|
Kyuri
|
Ki
|
Ci
|
3.700·1010 Bk
| | | |
| |
21
|
G‘ovak muhitning singdiruvchanligi
|
Darsi
|
D
|
D
|
1.01972·10−12 m2
≈1 mkm2
| | | |
| |
22
|
Ipning chiziqli zichligi
|
Denye
|
Den
|
Dene
|
0.111·10−6 kg/m
| | | |
| |
23
|
Elektr dipol momenti
|
Debay
|
Deb
|
debay
|
3.33564·10-30 kl·m
| | | |
| |
24
|
Foton nurlanish ekspozitsion dozasi
|
Rentgen
|
R
|
R
|
2.58·10−4 Kl/kg
| | | |
| |
24
|
Yoritilganlik
|
Fot
|
fot
|
fot
|
104 lks
| | | |
| |
25
|
Yorituvchanlik
|
Radfot
|
-
|
-
|
104 lm/m2
| | | |
| |
26
|
Aylanishlar soni
|
Soniyasiga aylanish soni
|
Ayl/s
|
-
|
s−1
| | | |
| | | |
Daqiqasiga aylanish soni
|
Ayl/daq
|
-
|
1/60 s−1 yoki, 0.01667 s−1
| | | |
www.Orbita.Uz kutubxonasi
| | | | | | | | | |
