Xayitov sh. N., Artikova d. M., Musayeva j. K

Muammo
jihatlari
Iqtisod va siyosat

---

96
Integratsiya 
firmalar 
uchun 
mahsulot 
sifatini 
oshirish, 
boshqaruv
elementlarining o`zaro harakatini yaxshilash uchun qo`shimcha imkoniyatlar beradi.
Buning natijasida turli xil mahsulotlar ishlab chiqaruvchi, xizmat ko`rsatuvchi firma,
tashkilot va korxonalar orasida gorizontal hamkorlik kengayadi. Menejmentda
integratsion yondashuvni qo`llash firmaning yangi raqobat ustunligini topishda,
menejment tizimini takomillashtirishda katta imkoniyatlar yaratadi.
Innovatsion 
menejmentga 
integratsion 
yondashuvda 
eng 
murakkab
masalalardan biri - bu mahsulot hayotiy davri bosqichlari bo`yicha integratsiyadir.
ISO – 9000 xalqaro standartlarga binoan mahsulot sifati tizimi quyidagi
bosqichlardan tashkil topgan.
1) Marketing;
2) IChTKI;
3) moddiy –texnika ta`minoti;
4) Ishlab chikarish jarayonini tayyorlash va tuzish;
5) bevosita ishlab chiqarish;
6) Ishlab chiqarish jarayonida mahsulotni tekshirish, nazorat va sinovdan
o`tkazish va chiqishdagi nazorat;
7) Mahsulotni qadoqlash va saqlash;
8) Sotish va taqsimlash;
9) Montaj va ishlatish;
10) Texnik yordam va xizmat ko`rsatish;
11) Ishlatilgandan keyin bozordan chiqarish.
Mahsulot hayotiy davrini ISO taklifi bo`yicha bo`lish, bajarilgan ishning vaqt
va joyi bo`yicha chuqurlashtirish tamoyillariga to`la javob bermaydi. Masalan,
ishlatish joyi va vaqti ( 9 bosqich), texnik yordam ko`rsatish joyi va vaqti bilan to`g`ri
kelishi mumkin (10 bosqich). Bundan tashqari ishlab chiqarish bosqichi 5 ta
bosqichlarga bo`lingan (3-bosqichdan 7 – bosqichgacha).
Keltirilgan fikrlardan kelib chiqqan holda mahsulot hayotiy davrini quyidagi
bosqichlarga bo`lish maqsadga muvofiq bo`lar edi.

---

97
Shartli belgilar:
1-strategik marketing:
2- ITTKI:
3- yangi ishlab chikarishni tashkiliy
texnik tayyorlash:
4- ishlab chiqarish:
5- mahsulotni ishlatishga
(ekspluatatsiyaga) tayyorlash:
6- ishlatish va ta`mirlash:
7-mahsulotni bozordan chiqarish.