Xix əsr azərbaycan şERİ antologiyasi

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Hər nə ki ərz etdim, ona yetmədim, 

ġad eyləyib bizi, gəlib getmədin. 

Könlüm alıb, bir yol qəbul etmədin, 

Bu qədər ki, çəkdim imanı, sənsən.

 

 

O gizli baxıĢın alıbdır canı,

 

 

Cadu qəmzələrin verməz imanı.

 

Tarı hifz eyləsin növki-müjganı,

 

 

AĢiqin qatili-pünhanı sənsən.

 

 

GƏRAYLILAR

 

 

Qan ağlar can quĢu daim, 

Rəhmsiz  səyyad əlindən. 

Öldürməz, eyləməz azad, 

Ha çəkər fəryad, əlindən.

 

 

Sultani-eĢqidir zalım,

 

 

Yaman yerə yetib halım,

 

 

Dil Ģəhri ilə xəyalım,

 

Olubdu bərbad əlindən.

 

 

Zülmündən ol sitəmkarın,

 

 

Naləsindən dili-zarın,

 

Bir neçə gün ruzigarın,

 

 

Olmadım dilĢad əlindən.

 

 

Növki-mujganlar ı səf-səf, 

EĢq əhlini qılmıĢ h ədəf, 

Atsa yayınmaz hər tərəf, 

ÇıxmıĢlar ustad əlindən.

 

 

Gözlərini AĢiqi-zar,

 

 

Sevəndən bəridir bimar,

 

Məni, tari, öldür, qurtar,

 

Ol iki cəllad əlindən.

 

 

 

 

 

 

 

31

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

* **

 

 

AĢıqinəm sənin axı, Əzəl 

qadasın aldığın. Cana 

vurub məh əbbətin, 

Çəngəl, qadasın aldığım.

 

 

Can çıx ır, könül neyləsin, 

Dərdini kimə soyləsin? 

Ġstər sədaqət eyləsin, Tez 

gəl, qadasın aldığım.

 

 

Salma könlün iztiraba,

 

 

Zülfün içrə piçü taba,

 

 

SataĢma xanəxəraba,

 

Dincəl, qadasın aldığım.

 

 

Seyrəqibdən iba qılla,

 

 

Kuyində görmüĢəm, ölləm,

 

RəĢkdan sayəni billəm,

 

 

En gəl, qadasın aldığım.

 

 

Qulum deyib, ey Ģahzadə,

 

 

Salmadın AĢiqi yada,

 

Olurmu sən tək dünyada,

 

Gözəl, qadasın aldığım?!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

32

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

ABDULLA CANIOĞLU

 

 

XIX  əsr  Azərbaycan  ədəbiyyatinın  görkəmli  nümayəndələrindən  olan 

Abdul Canıoğlıı 1780-ci ildə Şuşada doğulmuşdur. Əsas məşğuliyyəti ticarət 

və  kimyagərlik  olan  Abdulla  Camoğlu  dövrünün  qabaqcıl  ziyalıları,  şair  və 

musiqiçiləri  ilə  yaxınlıq  və  dostluq  edərmiş.  Gözəl  təbi  varmış;  həm  klassik 

poeziya,  həm  d  ə  folklor  üslubunda  lirik  və  satirik  şeirlər  yazmışdır.  Xüsusilə 

həcvçilikdə  çox  məşhur  olmuşdur.  Əsərlərinin  bir  qismində  "Qənbər" 

təxallüsü işlətmişdir.

 

A.Canıoğlıı  1838-ci  ildə  vəfat  eimişdir.  Onun  yaradıcılığından  nümunələr 

Hüseyn  Əfəndi  Qayıbovun  "Azarbaycanda  məşhur  olan  şüəranın  əşarına 

məcmu ədir" (I cild, 1986), Məhəmmədağa Müctəhidzadənin "Riyazül-aşiqin" 

(1995)  və  Mir  Möhsün  Nəvvabın  "Təzkireyi-Nəvvab"  (1998)  kitablarından 

götürülmüşdür.

 

 

QƏZƏL

 

 

Müəttər qıldı eĢq əhlin dəhanın nəfyü isbatı,

 

 

Yəqin oldu mənə kim, var-yoxdandır onun zatı.

 

 

Nə Ģirindir dəhanın söhbəti, ləli-ləbin hərfi,

 

 

Ki, təlx olmuĢ ləbi-ləlindən ayrımlar ovqatı.

 

 

Cəhan zülmət sarayın rövĢən etməzdi, əgər yüz gəz,

 

 

Yüzündən kəsbi-ənvar etməsəydi Ģəms miratı.

 

 

Dağıtdı əğdi-zülfün dövri-ruyindən səba, guya,

 

 

Tülui-sübgahı nurdan fərq eldi zülmatı.

 

 

Gözün gördüm, xətadan olmadım xali, müsəlmanlar,

 

 

Xuda küffarə mərcu etməsin həm beylə afatı.

 

 

Məqaləti-ləbin babində natiq Ġsavü Məryəra,

 

 

Xətü xalü rüxün haqqında nazil müshəf ayatı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

33

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Ləbi-ləlin sevənlar etmədi kövsər təmənnasın,

 

 

Səri-kuyin görənlər Ģövqdən tərk etdi cənnatı.

 

 

Nə mümkün kakilündən ömri-kutahilə kam almaq,

 

 

Könül, baĢdan çıxar, tul etmə bu batil xəyalatı.

 

 

Dəhanın zülməti-pünhanə çəkdi abi-heyvanı,

 

 

Quban-xətti-ruyin həsrəti tar eldi miratı.

 

 

Bəla peykanı dolmuĢ canə yüz qat, ey gözüm nuru,

 

 

Xədəngin saxla ondan kim, dəmirdəndir onun qatı.

 

 

Hava səqfində quĢlar kamiyab olmaq xədəngindən,

 

 

Həsəddən sıçrayıb əflaka çıxdı ahımın atı.

 

 

Səgi-kuyina nəzr etmiĢ cigər pərgaləsin könlüm,

 

 

Səadətdir ona məqbuli-dərgah olsa xeyratı.

 

 

Xədəngi-çeĢmi-məstin sineyi-məcruha mərhəmdir,

 

 

Təğafül qılma Abdullaha mərsul et bu sovqatı.

 

 

MUXƏMMƏSLƏR

 

 

Ah kim, qalmadı can cismdə canan gedəli,

 

 

Oldu hər yerdə ki, canan gedəli, can gedəli,

 

Tutdu zülmət göz evin Ģəmi-Ģəbistan gedəli,

 

Oldu viranə könül kiĢvəri, sultan gedəli,

 

Yəni sərdari-cahan, sərvəri-dövran gedəli.

 

 

Gül üzün görməyə li olmadı xəndan güllər, 

ġəra odlara yanıb, baĢına qoydu küllər, Zülfı 

sövdasi ilə dərhəra olub sünbüllər, Necə 

fəryadü fəğan eyləməsin bülbüllər – Ki, olub 

xar ilə həmdəm güli-xəndan gedəli.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

34

 

---