Xix əsr azərbaycan şERİ antologiyasi

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Dövlətü mal ilə nadan dəstini qılmıĢ fəraq,

 

 

Təngdəst etmiĢ cahanda huĢyarın, fikr qıl!

 

 

Demə kim, quĢlar həvadə pər ilə pərvaz edər,

 

 

Yerdə xoĢ rəftar edən bipay marın fikr qıl!

 

 

Kimsə baĢ açmaz xudanın etdiyi əfaldən,

 

 

Sirrinə yetməz fərasət ruyi-karın fikr qıl!

 

 

Həqq özün ayinəvəĢ rövĢən qılıbdır aləmə,

 

 

Leyk anı bilməyə qəlbinin qubarın fikr qıl!

 

 

Fikr qılma kim, görüm dünyada ol ayinəni,

 

 

Hiç kəs görməz bu gün, bəs, razi-yarın fikr qıl!

 

 

Öylə pünhandir ki, pünhanlıqda olmuĢdur əyan, 

Etmə pünhanın təxəyyül, aĢikarın fikr qıl!

 

 

Müxtəsər, elmi-lədünni hikmətin bilməz bəĢər, 

Əmrinə eylə itaət, zicrü narın fikr qıl!

 

 

Pənc ruzin, Salika, pəncahə yetmiĢ, eylə Ģükr,

 

 

Etibar etmə cahana, etibarın fikr qıl!

 

 

MÜXƏMMƏSLƏR

 

 

Agah et, ey bad, məndən ol vəfalı həmdəmi, 

Söylə, g əl gör əĢkdən ruyimdə bəhri-əzəmi, Çarə 

qıl kim, qərqi-ab etmiĢ məni çeĢmim nəmi, 

Vəqtdir, ey Nuhi-dövran, gəl ki, gəlmiĢ dir də mi, 

Yoxsa bu tufana sənsiz çarəsaz olamaz gəmi.

 

 

Hanı Rüstəm Zal, yəni piĢvayi-pəhləvan?

 

 

Hanı ol divi-səfidə vurduğu gürzi-giran?

 

Hanı ol Əfrasiyab, Ġsfəndiyari-qəhrəman?

 

Cümləsin qüllabinə çəkmiĢ qəzayi-asiman,

 

 

Leyk qılmıĢ sənglax çərx RəxĢi-Rüstəmi.

 

 

 

 

 

 

45

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Aləmi təxsirə salmıĢ fitnəvü ali-fələk,

 

 

Aləmə məlumdur kim, böylədir hali-fələk,

 

 

Aqilü nadan olubdur cümlə pamali-fələk,

 

Sərvqədlər qədini əymiĢdir ol zal fələk,

 

Gör necə zali-fələk təsxirə salmıĢ aləmi.

 

 

DüĢmənidir bu zamanda hər kiĢi öz canının,

 

 

Fərqi yoxdur bir-birindən aqilü nadanının,

 

 

Vay, yüz nıin əlindən ədlsiz dövranının.

 

Dərd üçün heç bir təbibin sudi yox dərmanının,

 

Bu zəmanə zəxminin yox bir müvafiq məlhəmi.

 

 

Demə bu zəxmin, təbiba, bunda yoxdur çarəsi,

 

 

Məlhəmi-vəslət dilər bu tiği-hicran yarəsi,

 

Qərqi-xun eylər cahanı çeĢmimin fəvvarəsi,

 

OlmuĢam dəĢti-fənadə Arifın avarəsi,

 

 

Gəl ki, pamal eyləmiĢdir Saliki hicran qəmi.

 

 

* * *

 

 

Məlahət gülĢənində bir güli-həmrayə həsbəndəm, 

Fəsahət kiĢvərində bülbüli-Ģeydayə həsbəndəm, 

Lətafət mədənində gövhəri-yektayə həsbəndəm, 

Səbahə t aləmində bir mələksimayə həsbəndəm, 

Budur, xislətdə bir Ģuxi-qədi-rənayə həsbəndəm.

 

 

Alıbdır  aqlimi  məndən,  edib  Məcnunü  divanə, 

Salıbdır  tazədən  rəxnə  bu  gün  həm  dinü  imanə, 

Tərəhhüm  eyləməz  zalim  məni-bisəbrü  səmanə, 

Ləbi-  ləlin  həvasindən  dönübdür  bağrımız  qanə  , 

Əcəb Ģuxi-qəmərtələt, cahanarayə həsbəndəm.

 

 

Tərəhhüm et, məni qılma cahan mülkündə avarə,

 

 

Məni məcnun edən sənsən, kim etsin dərdimə çarə?

 

 

Ləbi-nuĢin dəvasindən tələttüf eylə bimarə,

 

Xədəngi-tiri-müjganın edibdir sinəmi yarə,

 

Billuri-safü simin gərdəni-minayə həsbəndəm.

 

 

 

 

 

 

 

46

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

QaĢın  qövsi-qüzehdir,  ya  hilali-eydi-əzhadır? 

Dü  zülfün  türreyi-Leyla  və  ya  zülfı-çəlipadır? 

Üzün gündür və  ya atəĢ  v ə  ya nuri-təcəlladır? 

Ləbin yaquti-biqiymət və ya ləli-Mosihadir?

 

 

Mən an çeĢmani-məftun, nərgisi-Ģəhlayə həsbəndəm.

 

 

Olubdur mürği-dil məhbus daim zülf damanında, 

Edər ləlin təmə nnasın həmiĢə Ģövqi-canında, Əgər 

küstaxlıq etsəm, zərafatlıq məqamında,

 

 

Hərəc yoxdur mərizə, həq buyurmuĢ öz kəlamında, 

Mərizi-eĢqəm əvvəldən, ruxi-zibayə həsbəndəm.

 

 

Sərasər cüstcu etsən, əgər Ģövq ilə dünyani, Tapılmaz 

mən kimi aĢiq sana, ey Yusifi-sani, Mənə bihudə 

cövr etmə ki, tərk etmə m bu sövdani, Olur ya 

mətləbim hasü və ya ömrüm olur fani,

 

 

Riza ver, ya ki, cəng eylə ki, mən dəvayə həsbəndəm.

 

 

Qələm divanəyə yoxdur, mənəm Məcnuni -bipərva, 

Edib əĢ kim məni aləmdə həm bibakü həm rüsva, 

Alıbdır dinü imanım, edibdir ömrümü yəğma,

 

 

Bu yolda Salikəm, billah, vurubdur baĢıma sövda, Nə 

bakim var bu aləmdən ki, mən üqbayə həsbəndəm.

 

 

QOŞMALAR

 

 

Ey Leyli, mən səni görəndən bəri

 

 

Məcnun olub biyabanə düĢmüĢəm.

 

 

Ləbi-lolin rəngi getməz fikrimdən,

 

Müxtəsər ki, əcəb qanə düĢmüĢəm.

 

 

Mən müĢtağam onun nazü cəncinə, 

Tab eylərəm cəfasına, rəncinə,

 

 

Əl yetirdim yaxasının gəncinə,

 

Gör nə bağə, nə bostanə düĢmüĢəm.

 

 

 

 

 

 

 

 

47

 

---