Kənd təsərrüfatının iqtisadiyyatı
2020, № 3 (33) Agricultural Economics
71
UOT: 338.431.4, 338.433.4
AQROBİZNES SFERASINDA BAZAR İNFRASTRUKTURUNUN İNKİŞAF AMİLLƏRİ
Müşfiqə Əjdər qızı Məmmədova, i.ü.f.d, dosent,
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzi, baş mütəxəssis
Tel.: (055) 689-98-60; e-mail: mushfiqa38@gmail.com
Xülasə
Məqalədə aqrobiznes sferasında bazar infrastrukturunun xüsusiyyətləri, habelə kənd
təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı infrastrukturun formalaşmasına qoyulan tələblər açıqlanır. Eyni
zamanda, son dövrlər ərzində bazar infrastrukturunun inkişafının əsas istiqamətləri araşdırılır və
müvafiq dəyərləndirmələr aparılır. Göstərilir ki, modern infrastruktur obyektlərinin yaradılması,
müvafiq institusional dəyişikliklərin aparılması kənd təsərrüfatı məhsullarının itkilərinin ixtisar
olunmasına və keyfiyyətinin saxlanılmasına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Bununla birlikdə müvafiq
istiqamətdə sistemli tədbirlərin reallaşdırılmasının davam etdirilməsinə ehtiyac vardır.
Açar sözlər:
bazar infrastrukturu, istehsal, topdansatış, pərakəndə satış, logistika, marketinq.
Giriş
Azərbaycan Respublikasında bazar infrastrukturunun formalaşması müasir dövrdə vacib və
aktual problemdir. Məlumdur ki, ölkədə kənd təsərrüfatı ilə bağlı ciddi islahatlar, o cümlədən struktur
islahatları aparılır. Bu islahatlar və müvafiq yönümdə dövlət tərəfindən
həyata keçirilən sistemli
tədbirlər deməyə əsas verir ki, kənd təsərrüfatında daha sürətli inkişaf təmin olunacaqdır. Belə bir
şəraitdə aqrar sferada bazar infrastrukturuna tələblər yüksəlir, ilk növbədə, istehsalın artım miqyasları
ilə bağlı məhsul yığımından sonrakı mərhələlərdə itkilərin azaldılması, məhsulların keyfiyyətinin
saxlanılması, ən əsası isə istehsalçıların bazara çıxış şərtlərinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə bazar
infrastrukturunun təkmilləşdirilməsinə ciddi ehtiyac yaranır.
Bazar infrastrukturunun mövcud vəziyyətində yerli istehsalçıların ticarət
şəbəkələrinə əlverişli
şərtlərlə daxil olmasına müəyyən maneələr yaranır və bəzən istehsalçılar yetişdirdikləri məhsulu
ticarət vasitəçilərinin təklif etdikləri qiymət şərtləri ilə onlara satmağa məcbur olurlar.
Bazar
infrastrukturunun, xüsusilə də topdansatış və pərakəndə satış şəbəkələrinin kifayət qədər inkişaf
etməməsi istehsalçı qiymətləri ilə bazar qiymətləri arasında fərqin 2-3 dəfə, bəzi hallarda isə daha
çox olmasını şərtləndirən amillərdən biri kimi çıxış edir. İnkişaf etmiş ölkələrdə bazar infrastrukturun
ticarət, logistika, bazar məlumatlarının toplanması və yayılması,
tələb və təklifə nəzarət
funksiyalarının həyata keçirilməsi üçün zəruri vasitə rolunu səmərəli yerinə yetirir və yüksək əlavə
dəyərin yaradılmasında mühüm rol oynayır.
