Ъянуби азярбайъанда милли – демократик щярякат
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- 17 - 1949-cu ildə yaradılmış Avropa Şurası ilə əlaqələrin yaradılması da qeyd olunmalıdır. Bu təşkilatın Fransanın Strasburq şəhərində 1992-ci il oktyabr ayının ilk ongünlüyündə keçirilən iclasında Azərbaycan nümayəndə heyətinin iştirakı Qarabağ haqqında və respublikamızın daxili və xarici siyasəti barədə həqiqətin özünə yol açmasına az da olsa kömək etdi. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin İslam konfransı təşkilatına, Qara dəniz iqtisadi əməkdaşlığına EKO-ya, Ümumdünya Bərpa və inkişaf bankına, müstəqil dövlətlər birliyinə, İslam inkişaf bankına və bir sıra başqa beynəlxalq təşkilatlara üzv olması xarici siyasətimizin uğuru hesab olunmalıdır. Müstəqilliyin ilk ilində Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri Qarabağ münaqişəsinin dinc siyasi vasitələrlə həll edilməsi uğrunda diplomatiyamızın mübarizəsidir. Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları ilə bağlı təcavüzkarlığının bütün dünyaya çatdırılması, problemin dinc siyasi vasitələrlə həllindən ötrü bütün vasitəçilik səylərinə tərəfdar çıxmaq və kömək etmək əsas vasitələrdən biri olub. Müstəqil xarici siyasətimizin illərində qazanılan uğurları o demək deyildir ki, bu sahədə səhvlərimiz və nöqsanlarımız yoxdur. Fikrimizcə, müstəqil xarici siyasətimizin həyata keçirilməsində bir sıra qüsurlar olub və onların vaxtında deyilməsi yalnız fayda verərdi. Əvvəla, xarici siyasətimizin dərin elmi konsepsiyası olmadan, adda- budda, pərakəndə, sistemsiz həyata keçirilməsi hiss olunur. Azərbaycan dövlətinin xarici siyasət konsepsiyası yaradılmalı, ölkəmizin milli mənafelərinin, ilk növbədə suverenliyin, müstəqilliyin və ərazi bütövlüyünün qorunmasına, bütün sahələrdə onun təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə, Azərbaycanın azad, demokratik ölkə kimi tərəqqisinə və daxili inkişaf üçün əlverişli beynəlxalq şərait yaradılmasına xidmət etməlidir. Diplomatiyamızın strateci niyyətləri, çox variantlılığı, çevikliyi və tarazlığı çatışmır. İkincisi, xarici siyasət dövlətimizin və xalqımızın mənafeyi ilə bağlı olduğundan onu diplomatiyadan xəbəri olmayan diletantlara tapşırmaq olmaz. Ağına-bozuna baxmadan danışaraq, beynəlxalq etiket qaydalarını pozaraq, - 18 - dövlətimizə dost yox, düşmən qazandırmaq hallarına yol vermək bağışlanılmazdır. Unutmamalıyıq ki, diplomatiya və siyasət tarix boyu mənəviyyat normalarına uyğun gəlməyib. Üçüncüsü, valyuta və digər maliyyə çətinliklərinə baxmayaraq yaxın və uzaq xarici ölkələrdə səfirliklərin açılması işini qətiyyən yubatmaq olmaz. Dördüncüsü, xarici ölkələrə və dövlətimizə olan səfərlərdən səmərəli istifadə edilməlidir. Respublikamıza gələn nümayəndə heyətinin üzvləri ərazisinə təcavüz edilən və 1,2 milyon nəfərə yaxın qaçqın olan ölkədə olduqlarını bilməli, Azərbaycan haqqında həqiqəti dərk etməlidirlər. Xarici ölkələrə səfər edən nümayəndə heyətləri konkret işlə məşğul olmalı, dövlətə və xalqa xidmət etməlidirlər. Beşincisi, respublikazımın kütləvi informasiya vasitələri ətalətdən yaxa qurtarmalı, operativ işləməli və Azərbaycan haqqında informasiyanı bütün dünyaya təcili yaymalıdırlar. 1 MOVZU:CƏNUBİ AZƏRBAYCAN XX ƏSRDƏ PLAN: 1.Cənubi Azərbaycan 1905-1911-ci illər inqilabi dövrundə 2.Cənubi Azərbaycan 1912-1917-ci illərdə 3.1917-1920-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda milli Azadliq hərəkatı 4.Cənubi Azərbaycan 1920-1930-ci illərdə 5.1941-1946-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda milli demokratik hərakat.21 Azər inqilabi.Milli hökumətin qurulması,onun fəaliyyəti.S.C.Pişəvəri 6.Cənubi Azərbaycan İran İslam inqilabi dövrundə(1978- 1979) ƏDƏBİYYAT: 1.XX əsr Azərbaycan tarixi II hissə Bakı 2009 Ъянуби Азярбайъанын иътимаи-сийаси , идейа вя мяняви инкишафында ЫЫ дцнйа мцщарибясинин эедишиндя вя нятиъясиндя йени мярщяля башланды . Мцщарибя илляриндя Иран , еляъядя Ъянуби Азярбайъан , щярби ямялиййат мейданына чеврилмяди , мцщарибянин юзц иля эятирдийи даьынтылара , инсан тяляфатларына , тяняззцля мяруз галмады . Бунунла беля , мцщарибя иля баьлы олан щадисяляр Ъянуби Азярбайъанын тарихинин эедишиня эцълц тясир эюстярди . 2 Щяля 30- ъу иллярин орталарында Иран щюкумяти дахили сийасятини азьынлашдырмагла бярабяр хариъи сийасятини дя эетидкъя даща артыг дяряъядя фашист Алманийасына тяряф йнялдирди ки , бу да щяр ики юлкя арасында щям игтисади , щярби-стратежи , щям дя идеоложи-тяблиьати ялагялярин артмасында ифадясини тапырды . Алманийа Ирандан Йахын вя Орта Шярг реэионларына чыхмаг цчцн бир васитя кими истифадя етмяк планларыны щазырлайырды . Иранын щаким даирляриня эялдикдя ися , онлар фашист Алманийасына щяр шейдян яввял ССРИ тяряфиндян коммунизм тящлцкясинягаршы бир сядд кими , Иранын юзцндя Рза шащ диктатурасынын истинадэащы кими бахырдылар . Лакин 1939- ъу илин август-сентйабр щадисяляри (Алманийа иля ССРИ арасында щцъум етмямяк вя достлуг щаггында мцгавилянин имзаланмасы вя ейни заманда Полшайа щцъумла ЫЫ дцнйа мцщарибясинин башланмасы ) илк вахтлар Иран щаким даиряляри ичярисиндя чашгынлыг доьурду . Сентйабр 4- дя Иран юзнцн битяряфлийинин вя лазым эялярся , буну ялдя силащла горуйаъаьыны елан етдися дя , онлар бир мцддят Алманийа иля ССРИ-нин Иран щесабына разылыьа эяляъяйи тящлцкяси гаршысында ( Полшада , Финландийада , Прибалтика юлкяляриндя олдуьу кими ) горху щиссиня гатылмышдылар . Лакин тезликля мцщарибянин эедиши вя Алманийанын Ирандакы сийасяти беля бир тящлцкянин олмадыьыны эюстярди . Алманийа йеня дя Ирана юз игтисади вя щярби планларында бюйцк ящямиййят верирди : 1939-1941- ъи иллярдя Алманийанын ССРИ - дян транзит йолу иля Иранла тиъаряти хейли артды , Алманийа Ирандан памбыг , йун , эюн-дяри , дцйц , тахыл , гуру мейвя алырды ки , бунларын да ящямиййятли щиссяси Ъянуби Азярбайъандан эятирилирди . Нящайят , 1941- ъи илин ийунундан фашист Алманийасы ССРИ-йя гаршы мцщарибйя башладыгдан вя мцщарибянин бу мярящялясиндяки илк мцвяфягиййятлярдян сонра Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|