Yazıçı jurnalist Xəqani Rzaquliyev və Rəhman Quluzadənin bu kitabı

35 

 

Indi onun haqqında əfsanəyəbənzər həqiqətlər danışırlar. Rus-sovet pioner 

və komsomolçularının şişirdilmiş qəhrəmanlıq tarixçəsini öyrənən millətimiz üçün 

Qurbanın və ziyanın döyüş yolu haqqında öyrənməli, təbdiq etməlidirlər. 

Məzarsızdır. 

Göyüşov  Qurban  Ramazan  oğlu  1974-cü  ildə  anadan  olub.  Məktəbli 

Qurban  kəndin müdafiəsi üçün  böyüklərdən  çox  iş  görmüşdü.  Postlarda  yaşlılarla 

çiyin-çiyinə durmuşdu. 

Ov tüfəngiylə müxtəlif əməliyyatlarda iştirak etmiş bu qəhrəman məktəbli 

dostu Ziya ilə birlikdə Çıldıran kəndinə dinclik vermirdi. 

12 mart 1992-ci il işğalı onun sonuncu döyüşü oldu və bu ölümüylə tarixə 

öz  adını  həkk  elədi.  Böyük  gələcəyin,  bəlkə  də  görkəmli  sərkərdəsi  olacaqdı? 

Bəlkə də. 

İndi bu iki nəfər məktəbli haqqında yalnız əfsanələr dolaşır! 

Məzarsızdır. 

 

ĠMARƏT-QƏRVƏND KƏNDĠ 

 

İmarət-Qərvənd  kəndi  Murovdağ  silsiləsi  ilə  Qocaqurd  (Xocaqurd)  dağı 

arasında  böyük  bir  vadidə  yerləşir.  Kəndin  şimal,  şimal-qərb  və  qərb  hissəsi 

meşəliklə örtülmüş sız təpəlikdən ibarətdir. 

İmarət-Qərvənd  kəndi  iki  hissəyə  bölünür.  Kəndin  şərq  hissəsi  kərəmli, 

qərb hissəsi isə Almədədli (Alməətli) adlanır. Evlərin çox hissəsi Kərəmli adlanan 

hissədədir. Almamədədli adlanan hissəni Gərək çayı iki hissəyə bölür. Gərək çayı 

mənbəyinin Murovdağ silsiləsinin ətəklərindən – Daşağıl, Çayqovuşan, Qaraqaya, 

Yelli  yal  deyilən  yataqlardan  götürür  və  İmarət-Qərvənd  kəndini  keçərək  “Xot” 

deyilən  günbəzin  sağ  tərəfindən  Tərtər  çayına  tökülür.  Gərək  çayının  sağ  qolu 

Ağdaban çayı adlanır. Ağdaban çayı Gərək çayının onlarla qolundan biridir. Amma 

səhvən  bu  gün  də  xəritələrdə  çay  Ağdaban  çayı  kimi  qeyd  edilir.  Əsrin 

əvvəllərindən edilmiş səhv yoxlanılmadan bu günə qədər davam etdirilir. Nəticədə 

qədim  bir  yurd  adını  özündə  əks  etdirən  hidronim  süni  çəkildə  yox  edilir.  Çünki 

Gərək  çayı  öz  adını  “Gərək”  adlı  kənddən  götürür.  18-ci  əsr mənbələrində  Gərək 

çayının  adı  çəkilir.  İndi  də  çayın  yuxarı  hissəsində  “Gərəyin  düzü”,  “Gərəyin 

qəbiristanlığı” adlanan yerlər var. 

Tarixi  arayış:  Xanlıqlar  dövründə  söz  gedən  ərailər  “Kolanı  mahalı” 

adlanmışdır.  Mənbələrdən  məlum  olur  ki,  nu  mahal  şərqdən  və  cənub-şərqdən 

“Xəmsə”  məlikləri,  qərbdən  isə  Göyçə  mahalı  ilə  sərhəd  olmuşdur.  Kolanı 

mahalının  kəndlərindən  biri  Gərravənd  kəndi  də  “Kolanı  yurdu”  kimi  xatırlanan 

Uşacıq  kəndi  ilə  üzbəüz  olmuşdur.  Ümumiyyətlə,  Tətərçayın  orta  axarı  Kolanı 

tayfasından  ibarət  olan  oba  şenliklərlə  zəngin  olmuşdur.  Gərrəvənd  kəndi  19-cu 

əsrin  40-cı  illərində   I,II  və  III  Gərrəvəndə  kimi xatırlanır.  Bu  toponimin mənası 

hələlik  açılmayıb.  Gərrəvənd  oykonimini  Gərayvənd,  yəni,  Gəraya  məxsus  olan 

---

36 

 

tayfa,  qəbilə  kimi  də  izah  edirlər.  Mənə  görə  Gərrəvənd  əhalisi  elə  “Gərək” 

kəndinin əhalisidir və Gərravənd burada “Gərəkvənd” kimi də izah edilir. 

Mənbələrdə  I  Gərravənd  kimi həm  İmarət-Kərrəvənd, həm də  Hacı  (Ajı) 

Gərravənd,  II  Gərravənd  kimi  Çıraqlı,  III  Gərravənd  kimi  isə  Umudlu  kəndi 

xatırlanır. 

Bu  gün  Azerk adlanan  Həsənriz kəndi ilə  sonralar  Köhnə çapar adıanan 

Uşacıq  kəndi  arasında  Qəyanəyə,  Zəlifli,  Seyidlər,  Çıraqlı,  Qarayözlü,  Kərəmli, 

Qazıxanlı,  Rəsilli,  Almədədli  və  Bəylik  obaları  olmuşdur.  Tərtər  çayının 

yaınlığında  isə  Alıbəyli  “Xot”  adlanan  günbəzdən  yuxarı  gərək  çayının  sol 

tərəfində  isə  19-cu  əsrin  əvvəllərində  Buruc  kəndi  olmuşdur.  Burucla  Seyidlər 

arasında Çıraqlı kəndi olmuşdur. İndi də orada “Çıraqlı suyu” adlı yer var. Seyidlər 

kəndinin yerində isə 1918-ci ildə ora gəlmiş ermənilər yerləşmiş və kənd Zərdəxaç 

adlanmışdır. Buruc və Çıraqlı kəndi 19-cu əsrin əvvəllərində baş verən mürəkkəb 

ictimai-siyasi proseslər nəticəsində dağılmışdır. İndi həmin əhali Tərtər rayonunda 

yaşayır. Yerdə qalan digər kəndlər isə 1905-1918-ci illərdə dağıdılmışdır. 

19-cu əsrin axırlarında Kərəmli ayrıca kənd kimi xatırlanır. 1905-1918-ci 

illər  erməni müsəlman davasından  sonra  adı  çəkilən  obalardan  geri  qayıdan  əhali 

əsasən Kərəmli adlanan hissədə yerləşir. 

 

VƏTƏNĠN HƏR QARIġI UĞRUNDA DÖYÜġƏNLƏR 

 

8  aprel  1992-ci  il...  Bu  gün  tarixdə  Ağdaban 

faciəsi  kimi  qalacaq.  Həmin  gün  Ağdaban  sakinləri  ilə 

bərabər  İmarət-Qərvəndin  6  döyüşçüsü  də  qəhrəmanlıqla 

həlak oldu. Onlardan biri də Misir Əliyev idi. 

Əliyev  Misir  Pənah  oğlu  1957-ci  ildə  anadan 

olub.  Hərbi  xidmətdən  sonra  Gəncə  İnşaat  Texnikumunu 

bitirib,  kəndə  qayıdır.  Dakit,  həlim  təbiətli  bu  cavan  öz 

peşəsinə uyğun qurub-yaratmaq arzusu ilə yaşayırdı. Həm 

də  təşkilatçı  idi.  Kəndin  mühasirədə  olduğu  bir  şəraitdə 

cavanların  dağılıb  getməməsi  üçün  Kəlbəcərin  Qılıclı  kəndində  olan  peşə 

məktəbinin  filialını  kənddə  açır.  Elə  o  vaxtlar  cavanlar  bacardıqları  şəkildə  silaha 

sarılıb doğma yurdlarını qorumağa girişmişdilər. 

...  İmarət-Qərvənd  yandırıldıqdan  sonra  Misirin  ailəsi  Kəlbəcərin  Laçın 

kəndində  yerləşmişdi.  Özü  isə  İmarət-Qərvənd  “Qisasçı”  adı  ilə  tanınan 

özünümüdafiə  batalyonunda  döyüşürdü.  Aterk,  Zərdəxaç,  Qetevan,  Çapar  və 

sonralar İmarət-Qərvənd kəndi uğrunda gedən döyüşlərdə dəfələrlə fərqlənmişdi. 

8 aprel düşmən Ağdaban kəndini mühasirəyə alır. Kəndə köməyə tələsən 

İmarət-Qərvənd  igidlərindən  ibarət  bir  dəstə  pusquya  düşür.  Mühasirəni  yarıb 

çıxmaq  istəyən  dəstədən  səkkiz  nəfər  həlak  olur.  Misir  də  həmin  döyüşdə  şəhid 

oldu... İki övladı qaldı: qızı Jalə və oğlu Elçin. 

---