Yazıçı jurnalist Xəqani Rzaquliyev və Rəhman Quluzadənin bu kitabı
partlayış zamanı yalnız bir əli salamat qalıb və Bərdə rayonu .əhidlər
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ya Ģəhid ol, ya qazi
- Onlar qocaya da rəhm etmirlər
- Manikli kəndi
- Adını savaĢ qoymuĢlar, Belə insana qıymıĢlar, Burda bir igid vurmuĢlar, Əli xınalı...
49
Z.Aslanovun partlayış zamanı yalnız bir əli salamat qalıb və Bərdə rayonu .əhidlər xiyabanında basdırılıb. Z.İ.Aslanov komandanlıq tərəfindən 14 iyul 1992-ci il tarixindən Azərbaycanın Milli Qəhrəmanıadına təqdim edilib. Lakin hərdən öz-özümdən soruşuram: “ Görəsən qəhrəmanlıq necə olur? “ Heç olmasa tarix naminə, Azərbaycan hərbi tarixi naminə Müdafiə Nazirliyi, hökumət bu faktı araşdırmalı və tankın altına atılmış ilk əsgəri Milli Qəhrəman adına layiq görməlidir. Məzarı Bərdə rayonunun Şəhidlər xiyabanındadır.
Məstanov Dilqəm Sevindik oğlu 1970-ci il 12 dekabrda anadan olub. Döyüş yolu Orta Güney, Baş Güney, Xatınbəyli, Sırxavənd kəndinin müdafiəsindən başlanıb. Həmişə öndə olub. İstər kəndlərin müdafiəsində, istər Kiçan, Qazançı kəndləri üzərinə hücumda da, yaxından iştirak edirdi. Dilqəm hələ hadisələrin ilk vaxtlarında deyərmiş: “Ermənilərə bu dəfə layiqli cavab verməliyik”. 1990-cı ildən polis sıralarına daxil olan Dilqəm gecəli-gündüzlü kəndin müdafiəsində dayanır. 12 mart döğma kəndin öşğalından dərhal sonra silahı yerə qoymayan Dilqəm Ağdam cəbhəsində bir sıra döyüşlərdə iştirak edir. Polis starşinası Məstanov Dilqəm Ağdərə uğrunda gedən döyüşlərdə daim öndə gedənlərdən idi. Marquşevan, Çaylı, Seysulan, Ortakənd, Moxrataq, Meteşen, Umudlu, Orta Güney və s. Yaşayış məntəqələrinin azad edilməsində yaxından işirak edir. Teleqüllənin alınmasında xüsusi mərdlik nümunəsi göstərir. 1992-ci ilin dekabrında Dilqəmin son döyüşü olur. Pusquda duran düşmən əməliyyatdan qayıdan 30 nəfərlik dəstəni mühasirəyə alır. 1 saatlıq əlbəyaxa döyüşdə 10 nəfər ağır yaralanır, 5 nəfər isə həlak olur. Düşmən isə məhv edilir. Həlak olanların arasında xüsusi şücaət göstərmiş Dilqəm də var idi. Hər anı ölümlə üzbəüz bir əsgər ömrü doğma torpaqlar uğrunda gedən savaşlarda sona yetir. Onun arzu dolu qəlbi dayansa da xatirəsi döyüş yoldaşlarının qəlbində əbədi yaşayacaq. Dilqəm kimi mərd oğulların qanı çilənmiş müqəddəs torpaqlar azad edilməyincə şəhidlərimizin ruhu rahat olmayacaq. Məzarı Bərdə rayonunun Şəhidlər xiyabanındadır.
Hümmətova Güllü Orta Güney kəndinin ən yaşlı sakinlərindən idi. 12 mart işğalı vaxtında kənddə qalıb. Sonrakı taleyindən xəbər yoxdur.
50
Manikli (Adıgözəlbəyli) kəndi erməni-türk savaşlarında dəfələrlə yandırılıb. Qədim insan məskənləri və kürqanlarla məşhur olan tarixi bir kənddir. 1937-ci ildə bu kəndin onlarla sakini sürgün edilib. Hadisələrin ilk çağlarından fəallıq göstərən oğulların sayəsində özünümüdafiə dəstəsi yaradıldı. Əhalisi 1100 nəfər və 150-yə yaxın evdən ibarət idi. Kənd əhalisindən beş nəfər şəhid olmuş, 11 nəfər isə yara almışdır.
Alıyev Möhü 1928-ci ildə anadan olub. Hadisələrin ilk çağlarından əlinə silah alıb doğma yerlərin müdafiəsinitəşkil edib. Bu el ağsaqqalı hələ dünyanın düz vaxtı erməni haqsızlığından qaçaq düşmüşdü. Düşmənə yaxşı bələd idiş Gecə-gündüz kəndin müdafiəsi üçün planlar hazırlayır, gənclərdən dəstələr düzəldirdi. Bir ağsaqqal kimi çox tədbirli idi. Yaşının çox olmasına baxmayaraq heç kim onun kimi cəld, sərrast ola bilməzdi. Əvvəlcə onun planıyla yaxınlıqda olan erməni postları drmadağın edildi. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Ş.Mirzəyev Qazançının azad olunmasından sonra demişdi: “Möhü kişi kimi tədbirli komandirlərim olsa Xankəndini azad edərəm “. M.Alıyev Kolanı qisasçı təşkilatının rəhbərlərindən olsa da hər bir əməliyyatda çəkdiyi plana özü nəzarət edər və əsgər kimi yaşının bu vaxtında nifrəti onu sakit dayanmağa qoymazdı. Qazançının azad edilməsi onun çəkdiyi planla başa gəlmişdi və bu az itkiylə böyük quldur yuvasını susdurmuşdu. Gecəli-gündüzlü doğma yurdun keşiyini çəkən Möhü kişi 12 mart işğalı günü də ön postda olmuşdu. Sevdiyi Cəlal Quliyevin yaralandığını görüb özünü ona köməyə atması düşmən snayperinin gözündən yayınmır. Möhü Alıyev aldığı yaradan əbədiyyətə qovuşur. Bu döyüş 64 yaşlı, qəlbi düşmənə qarşı nifrətlə döyünən Möhü kişinin son döyüşü oldu. O, ölümü ilə sübut etdi ki, düşmənə nifrət yaşla ölçülmür! 51
Quliyüv Cəlal Salman oğlu 1968-ci ildə anadan olub. Hadisələrin ilk çağlarında əldə silah doğma yurdun müdafiəsində dayanıb. Cəlal düşmənə qan uddurdu. Onun adı gələndə düşmənin canına vəlvələ düşürdü. Qonşu erməni kəndlərinin qorxu altında saxlanmasında danılmaz və əfsanəvi xidmətləri olub. O, gah Çaylıda, gah Qazançıda, gah da Canyataqda düşmənə ağır zərbələr vururdu. Düşmənin ratsiya vasitəsilə dediyi: “Elik (Cəlalı belə çağırırdılar) sənin başını kəsəcəyik – hədə-qorxusuna erməni başı kəsib gətirməklə cavab verirdi. O, onlarla erməni postunun ləğv edilməsində misilsiz şücaətlər göstərmişdi. Döyüş yoldaşları danışır ki, güllələr də Cəlaldan qorxurdular. Döyüş vaxtı Cəlal zarafatla atılan gülləyə əl atırmış. Hələ ilk günlərdən əfsanəvi şöhrət qazanmış C.Quliyev-Sırxavənd polis bölməsində işə götürülür. O, gecəli-gündüzlü doğma kəndin müdafiəsində durur. Cəlal Quliyev Xramort üzərinə hücumun yenilməz qəhrəmanı kimi ad qazanır. Mühasirədən yaralı döyüşçünü çıxarır. Cəlal Quliyev Sırxavənd, Manikli, Xatınbəyli, Tellibinə, Baş Güneypəyə uğrunda gedən bütün döyüşlərdə daim öndə olardı. O, Canyataq kəndinə hücumun ilhamçısı və qəhrəmanı idi. Kiçan kəndinə hücumda və Sırxavəndin qəhrəmanlıq mücəssiməsi olan müdafiəsində iştirak etmişdi. Quldur yuvası olan Qazançı kəndinin azad edilməsində Cəlal az qala bir rotanın işini görmüşdü. Hələ düşmən müqaviməti azaltmadığı anlarda o, kəndə girən ilk əsgər kimi düşməni vahiməyə salmış və kənd Milli Ordunun əlinə keçmişdi. 12 mart 1992-ci il, işğal günü onun son döyüş günü oldu. Döyüş yoldaşlarıyla birgə saatlarla uzanan döyüşdə düşmənin bir addım belə olsun irəliləməsinə imkan verməmiş və yalnız özünü yaralı döyüş yoldaşının yanına atarkən ağır yara alır və elə Bu yaradan qospitala çatmadan şəhid olur. Quliyev Cəlal Salman oğlu öz ölümüylə şəhidlik adının özünə yeni bir şərəf gətirdi. Bu əfsanəvi qəhrəmanın adını Ağdərə azad edildikdən sonra mərkəzi küçələrdən birinə vermişdilər. Əsl qəhrəmanlara şöhrət çələngini, məhz tarix özü verir.
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|