Yazıçı jurnalist Xəqani Rzaquliyev və Rəhman Quluzadənin bu kitabı
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vətənə sipər oğullar
- Ölüm onu əsir düĢməyə qoymadı
- Torpaq, uğrunda ölən varsa, vətəndir!
- Uca dağ baĢında yayılan atlar, Yar məndil iĢləmiĢ ikiyə qatlar, Məzarım üstündə beĢ qarıĢ otlar, Bitməyincə, könül yardan ayrılmaz.
- Müharibə adamı
52
Hümmətov Nazim Möhü oğlu 1962-ci ildə anadan olub. İqtisad İnstitutunu bitirib, Manikli kənd ticarət birliyində işləyirdi. Nazim də həmyaşıdları kimi hadisələrin ilk günlərindən doğma kəndin müdafiəsinə qalxmışdı. Dəfələrlə erməni hücumunun qarşısının alınmasında fərqlənmiş, müxtəlif əməliyyatlarda iştirak etmişdi. N.Hümmətov kənddə özünümüdafiə batalyonu yaradılandan onun üzvlərindən biri olur. Qazançı, Canyataq kəndləri üzərinə hücumda yaxından iştirak edir. Nazim gündüzlər işləyir, gecələr isə postlarda olardı. 12 mart 1992-ci ildə də strateji əhəmiyyətli postların birində kəndi müdafiə edən ön dəstənin üzvü kimi döyüşürdü. Düşmən bu postu götürmək üçün kəndin bir mərd oğlunu şəhid etdilər. Manikli kəndi bir gün ərzində Möhü, Cəlal, Nazim kimi üç igidi birdən itirdi.
Musayev Maarif kəndin fəal müdafiəçilərindən olub. Hadisələrin ilk çağlarından müdafiə postlarında, istehkamların qurulmasında yaxından iştirak edib. Gündüz işləyib, gecələr isə döyüşçülərlə birgə olub. Maarif Musayev 12 mart 1992-ci il işğal günü ön postda dayananların sırasında olub. Mühasirəyə düşərək düşmən tərəfindən yaralı halda əsir götürülüb. Əsir kimi düşmən BMP-sinə oturdublar. Düşmən texnikası tank əleyhinə minaya toxunub partlayır və Maarif Musayev düşmən əlinə küçmədən həlak olur. Ağdərə azad edildikdən sonra meyidi tapılıb dəfn edilir.
Hümmətov Məhyəddin Mədət oğlu 1960-cı ildə anadan olub. Əsgəri xidmətini Vladivostokda sərhəd qoşunlarında başa vurub. Krasnoyarsk milis məktəbini qurtarıb. Rusiyadan hadisələrlə bağlı geri dönən Məhyəddin əvvəlcə Şuşa rayon Daxili İşlər Şöbəsində işləyib. 1992-ci ildə Sırxavənd, Manikli və s. Yaşayış məntəqələri üzərinə hücumunun dəf edilməsində iştirak edib. Hümmətov Məhyəddin Ağdərənin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak edib. Ağdərə azad edildikdən sonra yeni təşkil edilmiş Polis şöbəsində axtarış şöbəsinin rəisi işləyib. Levonarx, Umudlu, Ağdərə, Ortakənd,
53
Moxrataq, Madagiz, Maqavuz, Aterk, Qozlu, Çıldıran və s. Yaşayış məntəqələrinin azad edilməsi və müdafiəsində yaxından iştirak edib. Dəfələrlə ağır döyüşlərdən çıxmış Məhyəddin rəhbərlik etdiyi dəstə ilə əməliyyatdan qayıdarkən Sərsəng gölü ətrafında düşmən pusqusuna düşür. 4 saatlıq döyüşdən sonra düşmən dəf edilir, lakin bu döyüş Hümmətov Məhyəddin haqqında radioda verilişlər səslənmiş, respublika mətbuatında yazılar dərc edilmişdir. Onun Şuşadan başlanan döyüş yolu doğma Ağdərə uğrunda gedən qanlı savaşlarda sona yetdi. Umudlu kəndi Ağdərə rayonunun şimalında yerləşən yaşayış məntəqəsidir, tarixi ərazidir. Əhalisi ta qədimdən kolanılardan ibarətdir. Kənd öz adını Umud bəyin adından götürüb. M.S.Ordubadinin yazdığına görə 1905-ci ildə Umudlu kəndindən 30 nəfər sağ qalıb. Bu kənd dəfələrlə əldən-ələ keçib. Murov dağının ətəklərində və Sərsəng gölünün yaxınlığında yerləşən bu kənd təbiətin bütün gözəllikləri ilə zəngindir. Tarixi abidələr, qala divarları hələ də qalmaqdadır. 1500 nəfər əhalidən və 170 evdən ibarət idi. Beş nəfər şəhid olub. Altı nəfər müxtəlif dərəcədə xəsarətlər alıb. Bir nəfər ən yüksək ada komandanlıq tərəfindən Azərbaycan Milli Qəhrəmanı adına təqdim edilib.
Umudlunun ilk Ģəhidi Abbasov Məmməd Salman oğlu 1947-ci il fevral ayının 26-da anadan olub. M.Abbasov Umudlu kəndinin ilk şəhididir. Uzun sürən blokada və düşmən hücumları kənd sakinlərinə dinclik vermirdi. Dəfələrlə yaralananlar olsa da 1991-ci il 26 may ayınadək itkisiz keçinmək mümkün olmuşdu. Növbəti hücumların birində rus əsgərlərinin postlarda o qədər də sayıq durmaması nəticəsində erməni-rus birləşmələri kəndə yaxınlamışdı. Ermənilərin növbəti həmləsinin dəf edilməsi üçün yerli əhali rus əsgərlərinə köməyə tələsirdilər. Meşədə öldürülmüş iki erməninin qisasını almağa çalışan düşmən kəndi gecəyarısınadək atəş altında saxladı və yalnız dəstələrin güclü müqavimətindən sonra qaçmağa başladılar.
54
Bu döyüşdə Abbasov Məmməd Salman oğlu həlak oldu. Qəbri Umudlu kəndindədir.
Ərəbov Polad Şəmşir oğlu 15 may 1967-ci ildə anadan olub. Onun qəhrəmanlıqlarla dolu keşməkeşli döyüş yolu Umudlunun qəhrəman müdafiəsindən başlanıb. Hadisələrin ilk çağlarından ələ silah götürən Polad, doğma kəndin müdafiəsində fəallıq göstərənlərdən olub. 1990-cı ildən polis orqanlarında işə qəbul edilir. Elə o vaxtdan kəndin müdafiəsinin təşkili, müdafiə istehkamlarının qorunmasında yaxından iştirak edir. Umudlu kəndinin erməni quldurlarının hücumlarından müdafiə edilməsində dəfələrlə qəhrəmanlıqlar göstərir. Kənd əhalisinə dinclik verməyən bir neçə erməni quldurunun meşədə qətlə yetirilməsində iştirak edir. Kəndin işğalından dərhal sonra 1992-ci il 28 fevraldan etibarən Ağdam cəbhəsinə keçir. Xanabal, Fərrux, Gülablı və s. məntəqələri uğrunda gedən qanlı döyüşlərdə iştirak edir. Fərrux yüksəkliyi uğrunda gedən döyüşlərdə on nəfər yaralı əsgərin həyatını xilas edərək döyüş meydanından çıxarır. Şərəfli döyüş yolu keşən Ağdərə polis şöbəsinin tərkibində 1992-ci ilin yayından etibarən Ağdərənin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak edir və polis starşinası P.Ərəbov bu bölgədə elə bir döyüş olmazdı ki, iştirak etməsin. Polad barədə döyüş yoldaşları deyir: “O daim ön dəstədə olmağa can atardı. Əçətin məqamlarda ölümlə üzbəüz dayanmaq lazım olan yerlərə getmək, lazım gələndə Polad birinci sıradan çıxardı...” Qəhrəmanın döyüş yolu 3 N-li sovxoz, Qırmızıkənd, Seysulan, Moxrabat, Dəmirli, Kasabet, madagiz, Maqavuz, Aterk, Umudlu, Çapar, Qozlu, Drmbon, Çıldıran və s. yaşayış məntəqələrinin düşməndən azad olunması uğrunda gedən qanlı savaşlardan keçib. Döyüşdən döyüşə atılan, döyüşdən döyüşə məntiqləşən Polad itirdiyi dostlarının yanğısı ilə yanardı. Torpaqlarımızın itkisiylə barışa bilmirdi. Hər dəfə nişanlı olduğu üçün toydan söz düşəndə: “Müharibə qurtarsın, torpaqları azad edək, sonra toy edərəm”-deyərdi. Ərəbov Polad dəfələrlə mühasirədə qalsa da, hətta xəstələnsə də geridə qalmaq barəsində fikirləşmişdi. O, xəstə olduğu vaxtlar iynəsini elə sərgərdəcə döyüş dostlarına vurdurarmış. Bu fakta adam heyrətlənməyə bilmir. Bir dəfə postdan qayıdarkən düşmən tərəfindən atəşə məruz qalırlar. Düşməni məhv etmək üçün irəli atılan Polad döyüş dostlarına: “Sizi evdə uşaqlarınız gözləyir. Qoyun mən hər şeyi yerbəyer edərəm”-deyir. Az keçməmiş düşmən məhv edilir. Döyüş dostları söyləyirlər ki, qlobus yüksəkliyi uğrunda gedən döyüşlərdə düşmən Milli Orduya məxsus xüsusi təyinatlı rabitə maşınının vurub
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|