Yazılmışdır. Bu kitabda mülki hüquq münasibətlərinin yaranmasında aparıcı
Yüklə 2,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kirayə müqaviləsinə xitam verilməsinin nəticələri.
V fəsil. Əmlak kirayəsi müqaviləsi -
kirayəçi kirayə müddəti ərzində aşkar etdiyi müqaviləyə hər hansı uyğunsuzluqlar barəsində və ya əşyanı və ya onun istifadəçilərini gözlənilməz təhlükədən qorumaq üçün tədbirlər görülməsi zərurəti barəsində kirayəyə verənə dərhal bildiriş verməlidir. Əgər kirayəçi bildiriş vermirsə, bunun nəticəsində əmələ gələn zərərin əvəzini ödəməyə borcludur (bax. AR MM, mad.677.3); -
kirayəyə götürdüyü əşyanı kirayə
hüquq münasibətlərinə xitam verildikdən sonra qaytarmağa borcludur (AR MM, mad.697.1). -
torpaq sahəsinin kirayəçisi kirayəyə götürdüyü torpaq sahəsini kirayəyə verənə qarşı pretenziyaları əsasında saxlamaq hüququna malik deyildir.
Kirayə müqaviləsinin xitamının başlıca əsası müddətin bitməsidir'. Əgər kirayə müddəti bitdikdən sonra kirayəçi otaqdan istifadəni davam etdirirsə və iki həftə ərzində kirayəyə verən və ya kirayəçi əks niyyətdə olduğu barədə müvafiq olaraq digər tərəfə bildiriş vermirsə, o zaman müqavilə qeyri-müəyyən müddətə uzadılır (bax. AR MM, mad.693.2.1). Yaşayış otaqlarının kirayəsi müqaviləsinin xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq qanunverici müddət bitdikdə müqavilənin davam etdirilməsi imkanları ilə əlaqədar xüsusi qaydalar müəyyən etmişdir. Belə ki, əgər müqavilənin ləğv olunduğu halda münasibətlərin davam etdirilməsini AR MM-ə əsasən tələb etmək mümkündürsə, o zaman kirayəçi bu münasibətlərin davam etdirilməsini tələb edə bilər (bax. AR MM, mad.693.1.1). Kirayəçi tərəfin- ' Гражданское право. Том II. Полутом 1: Учебник / Отв.ред.проф. Е.А.Суханов - М.: Волтере Клувер, 2004, стр.374. 129
Rüfət Göyüşov dən müqavilənin davam etdirilməsinin tələb edilə bilməsi şərtləri AR MM-in 696-cı maddəsində göstərilmişdir. Həmin normaya əsasən, əgər yaşayış otağının kirayəsi haqqında müqaviləyə uyğun olaraq hüquq münasibətlərinə xitam verilməsi kirayəçi və onun ailəsi üçün ağır nəticələrə gətirib çıxara bilərsə və buna hətta kirayəyə verənin əsaslı mənafelərini nəzərə almaqla haqq qazandırmaq mümkün olmazsa, kirayəçi müqavilənin ləğv edilməsi barədə şikayət verə bilər və kirayəyə verəndən həmin müqavilə üzrə hüquq münasibətlərini davam etdirməyi tələb edə bilər. Ağır nəticələr əvvəlki otağın əvəzinə münasib yaşayış otağının məqbul şərtlərlə verilməsinin mümkün olmadığı halda da baş verir. Razılıq əldə edilmirsə, kirayə hüquq münasibətlərinin davam etdirilməsi və kirayə müddəti haqqında, habelə kirayənin davam etdirilməsi şərtləri haqqında qərar məhkəmə qaydasında qəbul edilir. Əgər kirayə hüquq münasibətlərinə xitam verilməsinin kirayəçi və ya onun ailəsi üçün ağır nəticələrə gətirib çıxarmasına əsas verən şərtlərin nə vaxt aradan qalxacağını ehtimal etmək mümkün deyildirsə, kirayə hüquq münasibətlərinin qeyri-müəyyən müddətə davam etdiriləcəyi müəyyənləşdirilə bilər (bax. AR MM, mad.696.3). Razılığa və ya məhkəmə qərarına əsasən kirayə hüquq münasibətlərinin müəyyən müddətə
davam etdiriləcəyi müəyyənləşdirilmişsə, həmin müddət bitdikdən sonra müqaviləyə xitam verilməlidir. Bu halda kirayəçi münasibətlərin həmin müddətdən əlavə davam etdirilməsini yalnız o halda tələb edə bilər ki, buna şəraitin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsi əsas versin. Şəraitin dəyişməsi o halda əhəmiyyətli sayılır ki, əgər tərəflər bu dəyişməni ağlabatan şəkildə əvvəlcədən görə bilsəydilər, müqaviləni əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənən şərtlərlə bağlayar və ya ümumiyyətlə, bağlamazdılar (bax. AR MM, mad.422.1). Qeyri-müəyyən müddətə bağlanmış kirayə müqaviləsinin davam etdirilməsindən həm kirayəyə verənin, həm də kirayəçinin 130 V fəsil. Əmlak kirayəsi müqaviləsi istəyilə AR MM-in 691-ci maddəsində müəyyən olunan xəbərdarlıq müddətini gözləməklə istənilən vaxt imtina etmək olar. Kirayəyə verilən əmlakın mülkiyyətçisinin dəyişməsi kirayə müqaviləsinin xitamına səbəb olmur. Bu zaman kirayəyə verənin hüquq və vəzifələri kirayə predmetini əldə edənə keçir. Əldə edən öz öhdəliklərini yerinə yetirmədikdə, kirayəyə verən əldə edən tərəfindən əvəzi ödənilməli zərər üçün zamin kimi məsuliyyət daşıyır. Bu cür məsuliyyət mülkiyyət hüququnun keçməsinin kirayəyə verənə məlum olmasından altı ay keçənədək mövcud olur. Kirayəçinin öldüyü halda isə, kirayə müqaviləsi üzrə hüquq münasibətləri, əgər başqa kirayəçilər varsa, onlarla davam etdirilir. Başqa kirayəçilər olmadıqda kirayə müqaviləsi üzrə hüquq münasibətləri vərəsələrlə davam etdirilir (bax. AR MM, mad.695.1). Kirayə müqaviləsinə xitam verilməsinin nəticələri. Kirayəyə verilmiş əşya kirayə hüquq münasibətlərinə xitam verildikdən sonra kirayəyə verənə qaytarılmalıdır. Kirayəyə verən isə, öz növbəsində, kirayə müqaviləsi bağlanarkən kirayəçinin müqavilə öhdəliklərini icra etməsi üçün təminat kimi verdiyi və öhdəliklərə görə tutmaya yönəldilməmiş əşyalarını (və ya əmlak hüquqlarını) geri qaytarmalıdır. Bundan əlavə, AR MM-in 697.3-cü maddəsinin müəyyən etdiyi tələblərə əsasən, kirayə hüquq münasibətlərinə xitam verildikdən sonra kirayəyə verən hər hansı müddət üçün qabaqcadan verilmiş kirayə haqqını qaytarmalıdır. Mülki qanunvericiliyin ümumi qaydalarına əsasən, borcluya məxsus əşya qanuni və ya müqavilə əsasında kreditorda olduqda, o, (kreditor) borcluya yönəlik tələblərinin icrasının təmini məqsədilə həmin əşyaya saxlaya və ya üzərində girov hüququnu müəyyən edə bilər. Torpaq kirayəsinə münasibətdə bu qaydadan istisnalar vardır. Belə ki, AR MM-in 697.1-ci maddəsində göstərilir ki, torpaq sahəsinin kirayəçisi kirayəyə götürdüyü torpaq sahəsini kirayəyə verənə qarşı pretenziyaları əsasında saxla 131
Yüklə 2,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|