Yazılmışdır. Bu kitabda mülki hüquq münasibətlərinin yaranmasında aparıcı
Yüklə 2,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
Rüfət Göyüşov larda və şərtlərlə istifadəyə verənin razılığı ilə meşə fondu sahəsindən istifadə hüququnu özünün hüquqi varisi olmayan şəxsə müqavilə əsasında verə bilər (bax. AR Meşə Məcəlləsi, mad. 16). Burada müqavilə əsasında verə bilər dedikdə, ya istifadə, ya da ki, icarə müqaviləsi nəzərdə tutulur. İstifadə hüquqlarının icarəsi münasibətlərinə misal olaraq AR Torpaq Məcəlləsinin 64-cü maddəsində müəyyən olunan qaydanı göstərmək olar. Həmin qaydalara əsasən, dövlət müəssisələri, idarələri və təşkilatları əsas fəaliyyət sahəsinə xələl gətirmədən istifadələrində olan torpaqlardan öz işçilərinə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının razılığı ilə müdiriyyətin və həmkarlar ittifaqı təşkilatının qərarı əsasında müvəqqəti istifadəyə və icarəyə torpaq sahələri verə bilərlər. Torpağı istifadəyə götürmüş şəxs isə, torpağın istifadəsi haqqında sənədlərdə nəzərdə tutulduğu hallarda onu
İstifadə hüquqlarının icarəyə verilməsi ilə əlaqədar növbəti misal kimi, girov münasibətlərini tənzimləyən normalarda müəyyən olunan aşağıdakı qaydanı göstərmək olar. AR Mülki Məcəlləsinin 284.3-cü maddəsində qeyd edilir ki, girov saxlayan ona verilmiş girov predmetindən yalnız müqavilədə nəzərdə tutulan hallarda istifadə edə bilər. Girov qoyanın tələbi ilə o, istifadə haqqında hesabat verməlidir. Müqaviləyə əsasən girov saxlayanın üzərinə əsas öhdəliyin ödənilməsi məqsədi ilə və ya girov qoyanın mənafeləri üçün girov predmetindən bəhər və gəlir götürmək vəzifəsi qoyula bilər. Əmlakdan istifadə nəticəsində bəhər və gəlir götürmək hüququ icarə müqaviləsinin mahiyyətini təşkil edir. Odur ki, əmlakdan istifadə hüququna malik olan girov saxlayan AR Mülki Məcəlləsinin 284.3-cü maddəsində müəyyən olunan şərtlər çərçivəsində istifadə hüququnu icarəyə verə bilər. Müəlliflik hüquqlarının icarəyə verilə bilməsi ilə əlaqədar "Müəlliflik hüquqları və əlaqəli hüquqlar haqqında" AR Qanu 178 VI fəsil. İcarə müqaviləsi nun 4-cü maddəsində göstərilir ki, "kirayə" - əsərin, fonoqramın və ya bu Qanunla qorunan obyektlərin orijinalının və ya nüsxələrinin birbaşa və ya dolayısı yolla gəlir götürmək məqsədi ilə müəyyən müddətə müvəqqəti istifadəyə verilməsi deməkdir. Sözü gedən qanunun - müəllifin və ya əsərə müəlliflik hüququnun digər sahibinin əmlak (iqtisadi) hüquqlarını nəzərdə tutan 15-ci maddəsində müəyyən olunur ki, müəllifin və ya əsərə müəlliflik hüququnun digər sahibi bu Qanunda nəzərdə tutulan hallar istisna olmaqla, əsərdən hər hansı formada və üsulla istifadə etməyə müstəsna hüququ vardır ki, bu hüquqların arasında əsərin orijinalını və ya nüsxələrini kirayəyə vermək (kirayə hüququ) hüququ da vardır. 6.7. Daşınar əşyaların icarəsi müqaviləsi Nəqliyyat vasitələrinin icarəsi müqaviləsi. Daşmar əşyaların icarəsi müqavilələri arasında normativ tənzimləyə daha çox məruz qalan avtomobil nəqliyyatı vasitələrinin icarəsi müqaviləsidir. Avtomobil nəqliyyatı vasitələrinin icarəsi müqaviləsi kommersiya məqsədilə avtomobil daşıyıcıları ilə, avtomobil nəqliyyatı ilə daşımaların sifarişçiləri (sərnişinlər, yükgöndərənlər, sərnişin və yük avtomobil daşımalarının təşkilatçıları) arasında bağlanılan müqavilələrdən biridir. Avtomobil nəqliyyatı ilə əsasən sərnişin, baqaj və yük daşınması həyata keçirildiyi üçün bu sahədə bağlanılan icarə müqaviləsini bu əsasdan çıxış edərək iki növə bölmək olar. Bunlardan birincisi, sərnişin avtonəqliyyat vasitəsinin icarəsi (fraxtetmə) müqaviləsi, ikincisi, yük daşınması üçün avtonəqliyyat vasitəsinin icarəsi (fraxtetmə) müqaviləsidir. Göstərilən hər iki müqavilə Azərbaycan Respublikasının "Avtomobil nəqliyyatı haqqında" 09.07.2008-ci il tarixli Qanunu ilə tənzimlənir. Həmin qanu 179
Rüfət Göyüşov nun 29.1-ci maddəsində müəyyən olunan qaydaya əsasən, sərnişin daşınması icarə (fraxtetmə) müqaviləsi əsasında yerinə yetirildikdə, daşıyıcı hüquqi və ya fiziki şəxslərin sifarişinə əsasən bir və ya bir neçə avtonəqliyyat vasitəsini haqqı sifarişçi tərəfindən ödənilmək şərti ilə bir və ya bir neçə reys üçün onlara təqdim etmək öhdəliyini üzərinə götürür. "Avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin və baqaj daşınması Qaydaları" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 17 sentyabr tarixli 141 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Nazirlər Kabinetinin qeyd olunan qərarı ilə təsdiq olunmuş qaydaların 8.9-cu bəndində daşıyıeı ilə sifarişçi arasında sərnişinlərin avtonəqliyyat vasitəsilə daşınması üçün bağlanılan icarə (fraxtetmə) müqaviləsinin məzmunu ilə əlaqədar tələblər müəyyən olunmuşdur. Qaydalara əsasən, icarə müqaviləsində daşınmanın marşrutu, sərnişinlərin sayı, daşımanın başlanması və başa çatması tarixi, vaxtı və yeri, daşıma haqqı, daşıyıemm təqdim edilən əlavə ödənişsiz və ödənişli xidmətlərin siyahısı, təqdim olunan sərnişin avtomobil nəqliyyatı vasitəsinin növü və digər şərtlər göstərilməlidir. Yük daşınması üçün avtonəqliyyat vasitəsinin icarəsi (fraxtetmə) müqaviləsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının "Avtomobil nəqliyyatı haqqında" Qanunun 3.3-cü maddəsində nəzərdə tutulan qaydaya görə, müəyyən müddət ərzində, habelə bir və ya bir neçə reyslə kommersiya məqsədli yük daşınmasının yerinə yetirilməsi avtonəqliyyat vasitəsinin icarəsi (fraxtetmə) müqaviləsi ilə rəsmiləşdirilir. Bu müqavilə yük daşınması üçün yararlı olan bir və ya bir neçə avtonəqliyyat vasitəsinin tutumunun bütövlükdə və ya qismən bir və ya bir neçə reys üçün digər tərəfə haqqı ödənilməklə təqdim edilməsi şərtilə bağlanıla bilər. Həmin qaydaların 38.1-ci maddəsində verilən tərifə əsasən, yük daşınması üçün avtonəqliyyat vasitəsinin icarəsi (fraxtetmə) müqaviləsinə görə daşıyıeı hüquqi və ya fiziki şəxslərin (daşm- 180 Yüklə 2,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|