Yeni ekoloji tehlukesiz prosesler-2
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
30 variantının termiki və katalitik qovşaqlarının müəyyən üstünlükləri və çatışmayan cəhətləri vardır. Katalitik proseslə müqayisədə termiki prosesin əsas çatışmayan cəhəti ondan ibarətdir ki, termiki proses daha yüksək temperaturda ( ∆ t=70 ÷ 80 ° C ) aparıldığına görə onun aşağıdakı mənfi nəticələri yaranır: 1) Xeyli miqdarda (5-10%) ağır aromatik karbohidrogenlər, əsasən difenil, həm də terfenillər və naftalin alınır ki, bu da prosesin benzola görə selektivliyini azaldır, ə mtəəlik benzolun və resirkulyatın rektifikasiya üsulu sistemini mürəkkəbləşdirir; 2) Xammalın qeyri aromatik komponentləri daha dərin (əsasən metana qədər) krekinqə uğradıqlarına görə hidrogen sərfinin artmasına səbəb olur; Termiki emal prosesi hidrostabilləşmə, hidrokükürdsüzləşmə və yüksək temperaturlu hidroemal proseslərini həyata keçirdiyi üçün qurğunun qabarit ölçüləri böyüyür. Bütün bu çatışmayan cəhətlər 2 mərhələdə həyata keçirilən (hidrotəmizləmə və hidrodealkilləşmə) katalitik variantda aparılan emal zamanı aradan qaldırılır.Bu halda məhsulların ayrılması ancaq 2 kalonda aparılır. Daha yumşaq temperatur şəraitində (600 ÷ 640 ° C) aparılan katalitik emal prosesində ağır məhsulların çıxımı xeyli aşağı- 2 %-ə qədər olur. Qeyri aromatik karbohidrogenlərin hidrokrekinqi daha az dərinlikdə (etan və propana qədər), istiliyin ayrılması ilə gedir və bu zaman piroliz üçün qiymətli xammal- etan və propan alınır, həm də hidrogen sərfi az olur . Buna baxmayaraq katalitik emal prosesinin də termiki emal prosesinə nəzərən çatışmayan cəhətləri vardır : 1) Katalizatorun stabil aktivliyini əldə etmək üçün prosesin hər iki mərhələsi xeyli yüksək təzyiqdə aparılır; 2) Temperatur şəraiti qeyri optimal və qeyri izotermikidir. Reaktorlarda proses aşagı temperaturlarda başlayır və onların hər birində koks əmələgəlməsinin və destruktiv çevrilmələrin güclənməsinin qarşısını almaq üçün temperaturun artımı 30 ÷ 50 ° C həddində götürülməlidir.Odur ki, bu proseslər kaskadlı reaktorlarda, aralıq soyutma və katalizatorun daha çox sərfi ilə aparılır ; 31 3) Katalizator vaxtaşırı öz aktivliyini itirir və onun oksidləşdirici regenerasiyası tələb olunur, həm də bu halda regenerasiyalar arasındakı dövr termiki emal prosesinə nəzərən xeyli azdır ( bəzi hallarda 3-4 aya qədər azalır); 4) Reaktorlarda temperatur rejimini tənzim etmək çətindir və istismar zamanı tez-tez temperatur 950 ° C və daha yüksəyə qalxır ki, bu da dərin destruksiya reaksiyalarının güclənməsinə səbəb olur, nəticədə katalizator öz aktivliyini tezliklə itirir. Belə çatışmazlıqlar termiki prosesdə olmur, bu prosesdə reaksiya istiliyi ilkin xammalın intensiv qarışdırılaraq birinci reaktora verilməsi ilə sistemdən çıxarılır. Ona görə də hər iki yüksək temperaturlu reaktor blokunda temperatur rejiminin tənzimlənməsi xeyli dərəcədə asanlaşır. Pirolizin maye məhsullarının BTK fraksiyasından benzolun alınması prosesinin hər iki variantının əsas xüsusiyyətlərinin müqayisəsi göstərir ki, prinsip ehtibarı ilə onlar texniki-iqtisadi göstəricilərinə görə bir-birindən çox ciddi fərqlənmirlər. Əmtəə məhsulu kimi difenilin ayrılması zamanı termiki proses iqtisadi cəhətdən daha sərfəli hesab olunur. Həm termiki, həm də katalitik üsulların üstünlüklərini özündə birləşdirən və hər iki üsulda olan mənfi cəhətləri aradan götürən yeni bir üsul–termokatalitik üsul işlənib hazırlanmışdır. Bunun üçün yüksəktemperaturlu mərhələ 2 reaktorda həyata keçirilir. Birinci reaktorda proses termiki aparılır və əsasən hidrokrekinq reaksiyası baş verir, ikinci reaktorda isə katalizator iştirakı ilə hidrokrekinq başa çatdırılır və hidrodealkilləşmə reaksiyasının lazımi münasib dərinliyi əldə edilir. Sistemdə P ≤ 4 MPa, t ≤ 650 ° C həddində saxlanılır. Hidrodealkilləşmə prosesinə katalizator sərfi isə iki dəfə az olur. Texniki aromatik konsentratların termokatalitik hidrogenləşdirici emalı ilə benzolun alınması prosesinin texnoloji sxemi şəkil 1.6-da verilmişdir . Pirokondensat 1 və 2 rektifikasiya kalonlarında yüngül (≤ 70 ° C-də qaynayan fraksiya) və ağır qalıq (≥ 150 ° C-də qaynayan fraksiya) fraksiyalarından ayrılaraq 3 buxarlandırıcısına daxil olur. Bura 15 blokundan götürülərək 5 sobasında qızdırılmış hidrogen də verilir, hidrogen və aromatik konsentrat qarışığı birlikdə 3 32 buxarlandırıcısını keçərək 4 reaktoruna daxil olur. 4 reaktorunda əsasən hidrokrekinq prosesi gedir. Hidrokrekinqə uğramış aromatik konsentrat 4 reaktorunun aşağısından çıxaraq 5 sobasında təkrar qızdırılaraq 6 və 7 reaktoruna daxil olur. 6 reaktorunda ə sasən termiki hidrokrekinq prosesi gedir, 7 reaktorunda isə katalizatorun iştirakı ilə hidrokrekinq başa çatır və hidrodealkilləşmə prosesi gedir. Reaktor blokunda təzyiq ≤4 MPa, temperatur rejimi isə ≤650 ° C həddində saxlanılır. 7 reaktorundan çıxan reaksiya məhsulları 8 utilizasiya qazanını və sonra da 9 soyuducusunu keçərək 10 separatoruna daxil olur, burada kondensləşmə nəticəsində yüngül qazlar (H 2 ,CH 4 ,C 2 - C 4 karbohidrogenləri) ayrılaraq 15 hidrogenin qatılaşdırılması blokuna göndərilir. 10 separatorundan çıxan maye reaksiya məhsulları 11 stabilləşdirici kalona verilir, sonra stabilləşdirilmiş reaksiya məhsulları 12 qızdırıcısını keçərək 13 gil kontaktoruna daxil olur. Burada aromatik konsentratın şəffaflaşdırılması prosesi aparılır. Təmizlənmiş konsentrat 14 rektifikasiya kalonunda ayrılır. 14 rektifikasiya kalonunun yuxarısından ə mtəə benzol ayrılır və anbara göndərilir, aşagısından isə aromatik konsentrat yenidən prosesə qaytarılır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|