Yeni TƏLİm texnologiyalari. FƏal və İnteraktiv təLİM Əhatə olunan məsələlər
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Formativ qiymətləndirmədə istifadə olunan üsul və vasitələr
- Summativ qiymətləndirmədə istifadə olunan üsullar və vasitələr
- Üsullar Vasitələr
- Qiymətləndirmə standartları.
- Rubriklər qiymətləndirmə (
1. Qiymətləndirmə üsulları şagirdlərin təlim fəaliyyəti haqqında məlumatları toplamaq üçün istifadə olunan prosedurlardır. 2. Qiymətləndirmə vasitələri həmin üsulu həyata keçirmək üçün istifadə olunan alətlərdir. 3.
Qiymətləndirmənin növündən asılı olaraq üsul və vasitələr fərqli olur. Məsələn, formativ qiymətləndirmə zamanı müəllimin məqsədi şagirdin riyazi məsələ həll etmək bacarığının yoxlanılmasıdırsa, onun istifadə edəcəyi üsul tapşırıqvermə, qiymətləndirmə vasitəsi isə riyazi çalışmalardır. Qiymətləndirmənin məqsədindən asılı olaraq üsul və vasitələr fərqli olur.
Tapşırıqvermə Çalışmalar Müsahibə Müəllimin qeydiyyat vərəqi Valideynlərlə və digər fənn müəllimləri ilə əməkdaşlıq Söhbət və müəllimin sorğu vərəqi Formativ qiymətləndirmədə istifadə olunan üsul və vasitələr
Üsullar Vasitələr Şifahi və yazılı tədqimat Müşahidə vərəqləri, özünüqiymətləndirmə vərəqi Tədqiqat layihəsi Meyar cədvəli Rubrik (sxem) Meyarlar üzrə qiymətləndirmə şkalası Test Test tapşırıqları Özünüqiymətləndirmə Özünüqiymətləndirmə vərəqləri Oyunlar Müşahidə vərəqləri
Üsullar Vasitələr Layihə
Təqdimat Şifahi sorğu Sual-cavab Test
Test tapşırıqları Tapşırıqvermə Tapşırıq, çalışma, laboratoriya işləri
Test tapşırıqları qiymətləndirmə vasitəsi kimi hal-hazırda papulyarlıq qazansa da, fənni tədris edən müəllim diaqnostik, formativ və hətta summativ qiymətləndirmədə test tapşırıqlarına aludəçilik göstərməməlidir.
Şagirdlərin şifahi və yazılı nitq bacarıqlarını, məntiqi və təfəkkürünü, müstəqil düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdirən üsullardan-layihə (qiymətləndirmə vasitəsi-şagirdlərin təqdimatı və müəllimin tərtib etdiyi meyar cədvəli), şifahi sorğu (qiymətləndirmə vasitəsi- şifahi nitq bacarıqları üzrə qeydiyyat vərəqi), yoxlama yazı işlərindən (məsələ və misal həlli) geniş istifadə etməlidir.
Test tapşırıqlarından davamlı olmamaqla, yeri gəldikcə , summativ qiymətləndirmədə isə tərəddüdsüz istifadə etmək tövsiyə olunur.
Qiymətləndirmə standartları qiymətləndirmə sxemləri (QS) şəklində hazırlanır. QS xüsusi növ qiymətləndirmə şkalasıdır. QS qiymətləndirmənin daha ədalətli, obyektiv, etibarlı və ardıcıl həyata keçirilməsinə imkan verir, müəllimləri tədrisin səmərəliliyi ilə, faydalı məlumatlarla təmin edir və tələb edir ki, hər bir müəllim mü- vafiq şərtlər üzrə öz meyarlarını müəyyənləşdirsin. QS şagirdin işini qiy- mətləndirmək üçün müəllimin sərf etdiyi vaxtı azaldır. Keyfiyyət səviyyələri vasitəsilə müxtəlif qabiliyyətə malik şagirdlərin təhsil aldığı sinifləri nəzərə almağa şərait yaradır. QS fəaliyyətin qiymətləndirilməsi zamanı istifadə olunan meyarlarla bağlı şagirdlərin məlumatlandırılmasını, onların işinin necə qiymətləndiriləcəyini və onlardan nələrin tələb olunacağını aydın şəkildə göstərməklə konkret məqsəd və tələbləri (meyarları) müəyyən edir. QS şagird işlərinin keyfiyyətini daha yaxşı qiymətləndirməklə təlim prosesində irəliləyişlərin qiymətləndirilməsi üçün çərçivə təyin edir, işlərin keyfiyyəti ilə bağlı əks tərəfə məlumat verilməsini təmin edir. QS-in elementləri bunlardır: -
qiymətləndiriləcək əsas sahələr; -
nailiyyətin müxtəlif səviyyələrini dəyərləndirmək üçün qiymətləndirmə şkalası; -
səviyyə üzrə etiket: nailiyyət səviyyəsini təsvir edən söz və ya rəqəm; -
səviyyə deskriptoru: nailiyyət səviyyəsini daha müfəssəl təsvir edən söz (ifadə); -
səviyyə indikatorları: hər bir nailiyyət səviyyəsi üzrə diqqət yetiriləcək məsələyə aid konkret nümunələr; -
QS vasitəsilə qiymətləndirmə standartlarının hazırlanması aşağıdakı ardıcıllıqla aparılır: -
bilməsi və bacarması barədə mülahizələr dəqiqləşdirilir; -
qiymətləndirmə məqsədi seçilir (diaqnostik, formativ, summativ); -
hansı növ qiymətləndirmə sxemlərindən istifadə edilməsi barədə qərar verilir (holistik, analitik); -
tətbiqi və s.), yaxud əsas sahələri müəyyənləş-dirilir və təsvir edilir; -
müxtəlif nailiyyət səviyyələri keyfiyyət baxımından müəyyənləşdirilir və təsvir edilir;
-
nailiyyət səviyyələrinin qiymətləndirmə ballarına görə sayı dəqiqləşdirilir; -
səviyyə deskriptorlarının (təsviri indikatorlar) növləri (kəmiyyət, normativ, deskriptiv) seçilir. Deskriptiv növ seçilərsə, bütün nailiyyət səviyyələrinin sözlə təsviri verilir; -
-
zərurət yaranarsa, qiymətləndirmə sxemi nəzərdən keçirilir və lazımi dəyişikliklər edilir. Qiymətləndirmə standartlarının hazırlanmasında baza rolu oynayan və təlim standartlarını, göstərilən təlim nəticələrini təyin edən hər bir fənn kurikulumu, adətən, qiymətləndirmə standartları toplusundan daha əhatəli və geniş hazırlanır. Bəzən də bir sıra qiymətləndirmə standartları kurikulumda aşkar əks olunmasa da, müxtəlif qiymətləndirmə tədbirlərində onlardan istifadə edilir. Qiymətləndiriləcək bacarıqların təyin olunması prosesində onların idraki xarakterdə olması xüsusilə nəzərə alınır ki, bu da qiymətləndirmə tapşırıqlarının mürəkkəblik səviyyəsinin mü- əyyən olunmasında vacib şərt hesab olunur, mənimsəmənin əsas xüsusiyyətlərini (məntiqi düşünmə, prosedurların yerinə yetirilməsi, anlayışların dərk edilməsi, problemlərin həlli) əhatə edir. Nəzərə alınmalıdır ki, aşağı səviyyəli suallar yalnız sadə prosedurların yerinə yetirilməsinə, elementar konsepsiyaların dərk edilməsinə, sadə problemlərin həllinə yönəldilir. Yüksək səviyyəli suallardan isə şagirdlərdə məntiqi düşünmək, anlayışları hərtərəfli dərk etmək, mürəkkəb prosedurları yerinə yetirmək və qeyri-standart prob- lemləri həll etmək bacarıqlarının formalaşmasında istifadə olunur. Şagirdlərin məzmun standartlarına nə dərəcədə nail olduğunu ölçmək və qazanılmış bacarıqlar üzrə yekun (summativ) qiymətləndirmələr aparmaq üçün qiymətləndirmə vasitələri (testləri) hazırlanır.
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|