Yol hərəkəti haqqında

2014v4 

57 

 

Nәqliyyat vasitәlәrinin növlәri 

Tormoz yolu (m) 

әn çoxu 

Müәyyәn edilmiş 

yavaşıma (m/s) әn azı 

(3,5 ton da daxil olmaqla) yük avtomobillәrinin 

yedәyә aldığı avtoqatarları 

 

 

17,7 (22,7) 

 

 

4,6 (4,7) 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan 12 

tonadәk olan (12 ton da daxil olmaqla) yük 

avtomobillәrinin yedәyә aldığı avtoqatarları 

 

 

 

18,8 (22,1) 

 

 

 

5,5 (4,9) 

İcazә verilәn maksimum kütlәsi 12 tondan çox 

olan yük avtomobillәrinin yedәyә aldığı 

avtoqatarları 

 

 

18,4 (21,9) 

 

 

5,5 (5) 

 

Qeyd: 1) İş tormoz sisteminin sınağı sement vә ya asfalt-beton örtüklü hamar yolun quru üfüqi sahәsindә  vә 

tormozlanmanın başlanğıc sürәti avtomobillәr, avtobuslar vә avtoqatarları üçün isә saatda 40 kilometr, motosiklet vә 

mopedlәr üçün isә saatda 30 kilometr olan halda aparılır; nәqliyyat vasitәlәrini tәchiz edilmiş vәziyyәtdә, sürücünün 

iştirakı ilә, idarәetmә orqanına iş tormoz sisteminin birdәfәlik tәsiri yolu ilә  sınayırlar; 2) Nәqliyyat vasitәlәrinin iş 

tormoz sisteminin sәmәrәliliyi dövlәt standartlarına uyğun olaraq başqa göstәricilәrә görә dә qiymәtlәndirilә bilәr. 

2) Hidravlik tormoz ötürücüsünün hermetikliyi pozulduqda. 

3) Pnevmatik vә pnevmohidravlik tormoz ötürücülәrindә hermetikliyin pozulması mühәrrik işlәmәyәrkәn 

tormoz sistemini idarәetmә orqanları tam qoşulmuş halda olduqda — 15 dәqiqә әrzindә havanın tәzyiqinin 0,05 MPa 

(0,5 kq—q/sm

2

) aşağı düşmәsinә sәbәb olursa. 

4) Pnevmatik vә ya pnevmohidravlik tormoz ötürücülәrinin manometri işlәmәdikdә. 

5) Duracaq tormoz sistemi aşağıdakı nәqliyyat vasitәlәrinin tәrpәnmәz vәziyyәtini tәmin etmәdikdә: 

tam yüklü nәqliyyat vasitәlәrinin — 16 dәrәcәdәn az olmayan enişdә; 

tәchiz olunmuş vәziyyәtdә minik avtomobillәrinin vә avtobusların — 23 dәrәcәdәn az olmayan enişdә; 

tәchiz olunmuş vәziyyәtdә yük avtomobillәrinin vә avtomobil qatarlarının — 31 dәrәcәdәn az olmayan enişdә 

istismarı qadağan edilir. 

 

II. Sükan idarә mexanizmi 

1) Sükan idarә mexanizmindә lüftün cәmi aşağıdakı son hәdd qiymәtlәrindәn çox olduqda: 

 

 

Nәqliyyat vasitәsinin növü 

Cәmi lüftün son hәdd qiymәtlәri, 

(dәrәcә ilә), әn çoxu 

Minik avtomobillәri vә onların bazasında yaradılmış yük 

avtomobillәri vә avtobuslar 

 

10 

Avtobuslar 20 

Yük daşıyan avtomobillәr 25 

 

2) Detal vә qovşaqların konstruksiyada nәzәrdә tutulmayan yerdәyişmәsinә yol verildikdә; yivli birlәşmәlәr 

müәyyәnlәşdirilmiş üsulla burulub bağlanmadıqda vә ya bәrkidilmәdikdә. 

3) Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş sükan idarә güclәndiricisi vә ya sükan dempferi (motosikletlәr üçün) 

nasaz olduqda vә ya ümumiyyәtlә olmadıqda istismarı qadağan edilir. 

 

III. Xarici işıq cihazları 

1) Xarici işıq cihazlarının miqdarı, tipi, rәngi, yerlәşmәsi vә  iş rejimi nәqliyyat vasitәsi konstruksiyasının 

tәlәblәrinә uyğun olmadıqda. 

Qeyd: İstehsaldan çıxarılmış nәqliyyat vasitәlәrindә başqa marka vә modeldәn olan nәqliyyat vasitәlәrinin xarici işıq 

cihazlarının qurulmasına yol verilir. 

2) Faraların nizamlanması dövlәt standartlarının tәlәblәrinә uyğun olmadıqda. 

3) Xarici işıq cihazları vә işıqqaytarıcılar müәyyәnlәşdirilmiş rejimdә işlәmәdikdә vә ya çirklәnmiş olduqda. 

4) İşıq cihazlarında işıqyayıcılar olmadıqda vә ya hәmin işıq cihazının tipinә uyğun olmayan yayıcılardan istifadә 

edildikdә. 

5) Sayrışan işıqlar standartın tәlәblәrinә uyğun qurulmadıqda. 

6) Geriyә  hәrәkәt fәnәrlәri vә dövlәt qeydiyyat nişanının, işıqqaytarıcı qeydiyyat, fәrqlәndirici vә tanınma 

nişanlarının işıqlandırılması istisna edilmәklә, nәqliyyat vasitәsinin qabağında qırmızı  rәngli, arxasında isә  ağ  rәngli 

işıq cihazları vә ya işıqqaytarıcılar qurulduqda nasazlıq aradan qaldırılır. 

 

IV. Qabaq şüşәnin şüşә silgәclәri vә şüşәyuyanları 

1) Şüşә silgәclәri müәyyәn edilmiş rejimdә işlәmәdikdә. 

---

2014v4 

58 

 

2) Nәqliyyat vasitәsinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş  şüşәyuyanlar işlәmәdikdә nasazlıq aradan 

qaldırılır. 

 

V. Tәkәrlәr vә şinlәr 

1) Minik avtomobillәri  şinlәrinin protektorundakı naxışların qalmış hündürlüyü 1,6 mm-dәn, yük 

avtomobillәrindә — 1 mm-dәn, avtobuslarda — 2 mm-dәn, motosiklet vә mopedlәrdә — 0,8 mm-dәn az olduqda. 

Qeyd: Qoşqular üçün şinlәrin protektorundakı naxışların qalmış hündürlüyü normaları yedәkçi nәqliyyat vasitәlәrinin 

şinlәri üçün olan normalarda müәyyәn edilir. 

2)  Şinlәrdә kordun çılpaqlaşması, habelә karkasın tәbәqәlәrә ayrılması, protektorun vә  şinin yan rejiminin 

qopması kimi yerli zәdәlәr (yarıq, kәsik, qırıq) olduqda. 

3) Bәrkitmә boltu olmadıqda vә ya tәkәrlәrin diskindә vә çәnbәrlәrindә çatlar olduqda. 

4) Şinlәr ölçüsünә vә ya yükgötürmә qabiliyyәtinә görә nәqliyyat vasitәsinin modelinә uyğun gәlmәdikdә. 

5) Avtobusun, minik avtomobilinin vә ya onun qoşqusunun bir oxuna radial şinlә birlikdә diaqonal şin vә ya 

protektoru müxtәlif naxışlı şinlәr geydirildikdә. 

Yük daşıyan avtomobilinin vә ya onun qoşqusunun bir oxuna radial şinlә birlikdә diaqonal şin vә ya protektoru 

müxtәlif naxışlı şinlәr geydirildikdә nasazlıq aradan qaldırılır. 

 

VI. Mühәrrik 

1) İşlәnmiş qazlarda zәrәrli maddәlәrin miqdarı vә onların tüstülәnmәsi dövlәt standartlarında müәyyәn edilmiş 

kәmiyyәtlәrdәn çox olduqda. 

2) Yanacaq sisteminin hermetikliyi pozulduqda. 

3) İşlәnmiş qazları xaricetmә sistemi saz olmadıqda nasazlıq aradan qaldırılır. 

4) Mühәrrikin sәs gücünün artırılması mәqsәdi ilә nәqliyyat vasitәsinin işlәnmiş qazları xaric etmә sisteminә 

normativ tәlәblәr pozulmaqla avadanlıq quraşdırıldıqda vә ya dәyişdirildikdә. 

 

VII. Konstruksiyanın digәr ünsürlәri 

1) Nәqliyyat vasitәsinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulmuş arxanı göstәrәn güzgü, şüşә olmadıqda. 

2) Sәs siqnalı işlәmәdikdә. 

3) Sürücünün görünüş dairәsini mәhdudlaşdıran,  şüşәnin  şәffaflığını korlayan, yol hәrәkәti iştirakçılarını 

zәdәlәmәk, tәhlükәsi yaradan әlavә әşyalar qoyulduqda vә ya şüşәlәrә hәr hansı formada vә ölçüdә örtüklәr (pәrdә 

vә plyonka) çәkildikdә.  

Qeyd: Avtomobillәrin vә avtobusların qabaq şüşәsinin yuxarı hissәsindә  rәngli,  şәffaf plyonka bәrkidilә bilәr.  İşığı 

buraxması dövlәt standartlarının tәlәblәrinә uyğun olan, sәnaye üsulu ilә hazırlanan rәngli  şüşәlәrin (güzgü-

şüşәlәrdәn başqa) tәtbiqinә icazә verilir. Hәr iki tәrәfdә arxanı göstәrәn xarici güzgülәr olduqda avtobusun 

pәncәrәlәrindәn pәrdә asmağa, elәcә dә minik avtomobillәrinin arxa şüşәlәrinә örtük (pәrdә vә ya plyonka) çәkmәyә 

vә ya sәnaye üsulu ilә hazırlanan jalüz asmağa yol verilir. 

4) Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş kuzov vә ya kabinә qapılarının qıfılları, yük platforması bortlarının 

cәftәlәri, sistern boğazının vә yanacaq bakı  tıxacının cәftәlәri, sürücünün oturacağının vәziyyәtini nizamlayan 

mexanizm, qәza çıxış yerlәri vә onları hәrәkәtә gәtirәn qurğular, qapıları idarә edәn ötürücü, spidometr, taxoqraf, 

ilin mövsümi şәraitlәrindәn asılı olaraq şüşәqızdıran vә havaüfürәn işlәmәdikdә. 

5) Konstruksiyada nәzәrdә tutulmuş arxa  mühafizә qurğusu, palçıqdan qoruyan fartuklar vә brızqoviklәr 

olmadıqda. 

6) Yedәkçinin vә qoşquların ilişmә-dartı  vә ilişmә-dayaq qurğuları nasaz olduqda, habelә onların 

konstruksiyalarında nәzәrdә tutulmuş  sığorta trosları (zәncirlәr) olmadıqda vә ya nasaz olduqda. Motosikletin 

çәrçivәsi ilә yanqoşqunun çәrçivәsi birlәşәn yerdә lüft olduqda. 

7) Aşağıdakılar olmadıqda: 

avtobusda, minik vә yük daşıyan avtomobillәrindә, tәkәrli traktorda — dәrman qutusu, odsöndürәn, qәza 

dayanma nişanı (yanıb-sönәn qırmızı fәnәr); 

icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan çox olan yük avtomobillәrindә vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 

5 tondan çox olan avtobuslarda — diyirlәnmәyә qarşı dayaqlar (azı ikisi); 

yanqoşqulu motosikletdә — dәrman qutusu, qәza dayanma nişanı (yanıb-sönәn qırmızı fәnәr). 

8) Operativ vә xüsusi xidmәtlәrә  mәxsus olmayan nәqliyyat vasitәlәrindә dövlәt standartlarında nәzәrdә 

tutulmuş  işartılı mayakcıqlardan, sәs çaları növbә ilә  dәyişәn sәs siqnallarından vә  rәng qrafikası sxemlәrindәn 

istifadә olunduqda. 

9) Tәhlükәsizlik kәmәrlәri nәqliyyat vasitәlәrinin konstruksiyasında nәzәrdә tutulduğu halda belә  kәmәrlәr 

olmadıqda vә ya onlar kәmәrlәri yararsız olduqda. 

10) Nәqliyyat vasitәsinin dövlәt qeydiyyat nişanının standartın tәlәblәrinә cavab vermәdikdә. Dövlәt qeydiyyat 

nişanlarının rәqәmlәri vә hәrflәri yük daşıyan avtomobillәrinin, qoşquların (minik avtomobillәrinin vә motosikletlәrin 

qoşqularından başqa) vә avtobusların (xüsusi kiçik avtobuslardan başqa) kuzovunun arxa divarında tәkrar vә 

rәqәmlәrin hündürlüyü әn azı 300 mm, eni azı 120 mm, cizginin qalınlığı 30 mm, hәrflәrin ölçüsü rәqәmlәrin 2/3-si 

---