Yolcu-roman verstka indd
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
498 çox güman, bir gün sonra ordugah yürüşə qalxacaq, o qarışıqlıq- da yola düzəlməyiniz asan olmaz. Susub uzun-uzadı ordugahın uğultusunu dinlədik, Mirzə Mehdi sükutdan yorulanda səhər ötürməyə gələcəyini deyib çadırına getdi. Öz halımı unudub onun halına acıdım: neçə illərdi köç-külfətini Astarabadda qoyub Şahımızın qulluğundaydı, yolunun harda bitəcəyini bilmirdi… 492. Səhər obaşdan ordugahdan dörd atlı və iki sandıq yük- lü qatır çıxırdı. Mirzə Mehdi keşikçilərdən biri yanında kiçik qəfiləmizi – məni və Qütbəddini karvan yolunacan ötürdü. Daha Qutbəddinlə atları yanaşı sürmürdük, mənim atımın yüyəni onun atının yəhərinə bənd olunmuşdu, arxasınca gedirdi. Neçə gündən bəri öyrəşdiyim səslərdən ucu-bucağı görünməyən insan selinin halətini duyur, fikrən hamıyla, hər şeylə vidalaşırdım. Səfərlər, yollar, ordugahlar, saraylar, divan yığnaqları – hər şey bitdi, arxada qaldı, öndə yalnız kiçik karvansara hücrəsi, öm- rün sanılı günləri, olub-qalan yatırım, yəni kağıza köçürülüb- köçürülməmiş xatirələr var. Şübhəsiz, Qütbəddin nə qədər vəfalı olsa da onu son günüməcən yanımda saxlaya bilmərəm: cavandı, öz qisməti, ömür yolu, arzuları var, külfət yiyəsi olmaq, təbii və insani qayğılarla yaşamaq istəyir, bu neməti onun əlindən ala bilmərəm; ən düzü, Şəkidə insaflı bir Allah bəndəsi tapandan sonra Qutbəddinin halallığını verib yola salmaqdı. Ərdəbildə Mirzə Kəmaləddinə baş çəkib başıma gələnləri söyləsə, könül sirdaşım taleyimə göz yaşı axıdacaq, amma alın yazısına düzəliş eləmək kimin əlindən gəlir ki? Əslində, son bir neçə ildə, illah da Xanımızı itirdiyimiz o faciəli səfərdə xəstələnəndən sonra dünyanın gözlərimdə get-gedə bozardığını, tutqunlaşdığını se- zir, bunu qocalığımla bağlayırdım, amma bunca sərgərdanlıqdan sonra, həyatımın məqsədinə çataçatda Allahımdan bu cür sınaq, gözlərimdən bu cür namərdlik gözləmirdim. Gedib Tiflisə çıxsam belə, o mənzərəni – Sənan dağını, Narınqalanı, çay üstündəki Metex qalasını, üzbəüzdəki Şah Abbas məscidini, Şeytanbazar məhəlləsinin hamamlarını, dükan-bazarını, meyxanalarını, evi- mizin xarabalığını, bəlkə də yerində kiminsə tikdirdiyi imarəti gerçəkdəki kimi görə bilməyəcəyəm, xəyalımda yaşadıqlarıma yeni rənglər, çalarlar, cizgilər əlavə eləyə bilməyəcəyəm, bu da mənə daha çox əzab verəcək, həyatımı çəkilməz məşəqqətlə dol- 499 duracaq. Bəlkə də ömrümün son dayanacağı Şəkidəki o kar- vansara hücrəsidi, bəlkə də alın yazımda elə bu cür yazılıbmış, mənim xəbərim yoxmuş, o hücrədə Allah məsləhət bilənəcən yaşayıb, xatirələrimlə baş-başa qala, dərdimi bacardığım qədər ovuda bilərəm… 493. Mirzə Mehdiylə vidalaşdığımız günün axşamı Şəkiyə çatdıq. Bunu gözlərimin qarşısındakı Toran aləmin zülmətə dönməsindən, atlarımızın, qatırlarımızın nallı dırnaqlarının küçələrə döşənmiş daşlara toxunmasından, insan səslərinin, ara- ba təkərlərinin, uşaq çığırtılarının, baqqal bağırtılarının, qəfildən lap yaxınlıqda ucalan azanın bir-birinə qarışıb içimi doldurma- sından anladım. Qaranlığın içində əlhavasına gedən adamsayaq qollarımı yana açıb ağacların, divarların, dirəklərin olub-olma- dığını yoxlamaq istədim, amma qorxdum ki, əllərimi yəhərin qaşından ayırsam, yıxılaram. Əvvəlcə, deyəsən, dikə qalxırdıq, sonra enişlə getdik, bunu da irəliyə doğru əyilməyimdən, atın qabaq ayaqlarını yerə daha bərk dayamasından duydum. Son- ra vəfalı Qütbəddinin atı dayandı, mənim atım da dayanma- mış darvaza döyüldü, şirin ləhcəylə deyilən «gəldim, gəldim» kəlmələri eşidildi, atım dayanıb bir kərə fınxırandan sonra alaqa- pı cırıltısı eşidildi, Qütbəddin salam verib dedi, Allah qonağıyıq, bir müddət qalmağa hücrə, miniklərimizə yer tapılarmı? “Allaha da qurban olum, qonağına da, ha indi darvazanı açaram,” – həmin səs cavab verdi, onda bildim ki, kimdisə, karvansaranın buyruqçularındandı. Ardınca bərkdən, həm də uzun-uzadı dar- vaza cırıltısı, «buyurun, buyurun, xoş gəldiniz» sözləri eşidildi, atlarımız, qatırlarımız, deyəsən, tava daşları döşənmiş karvan- sara həyətinə girib yavaşdılar. «Ağa, qonaqlarımız var» – buy- ruqçu kiməsə müraciət elədi, “Qonaq Allah qonağıdı, – eyni şirin ləhcəli qocafəndi səs eşitdim, – buyursunlar, gözümüz üstə yerləri var.” Tappıltıdan Qütbəddinin sıçrayıb atdan düşdüyünü duydum, sonra əli qolumdan yapışdı, “Çatmışıq,” dedi, məni, az qala, qucağına götürüb yerə qoydu, amma əlini qolumdan çəkmədi, həmin buyruqçuya “Atları, qatırları tövləyə aparın, – dedi, – sandıqları, bağlamaları da hücrəmizə gətirin, ağam bir az naxoşdu, tez yatağını hazırlamaq, yeməyə bir şey vermək lazımdı”. “Gözlərim üstə, ağa”, – qocafəndi səs Qütbəddinin 500 ötkəmliyindən payını götürüb hörmət və itaət çalarını artırdı. Həmin məqamda beynimdən keçirirdim ki, Mirzə Yusif, bu qədər yollar keçdin, məmləkətlər gördün, heç ağlına gətirmədin ki, ömrünü illərlə həsrətini çəkdiyin yurddan cəmi bir neçə gün- lük məsafədə, bir karvansara hücrəsində başa vuracaq, öz içinin öləziyən işığında xatirələrinlə baş-başa qalacaqsan; sən taleyinə boyun əymiş adamsan, gərək bununla da barışasan. 494. Zülmətin içində qəfil sayrışmalardan başqa bir şey gör- mürdüm, o sayrışmalar, yəqin, çıraq, məşəl, yaxud şam işıq- larıydı, titrəyib-dalğalanırdı. Uzun, məncə, bir az da qövsvarı, daş döşənmiş dəhlizdən keçdik, bir neçə dəfə açıq-örtülü qapı- lar arxasında səslər eşitdim, sonra qapı cırıltısı, qocafəndi səsi
dan yapışmış əli məni kandardan içəri çəkdi, sonra zülmətdə iki zəif işıqlı nöqtə gördüm, bildim ki, taxçalardakı çıraqlardı. Vəfalı Qütbəddin əvvəlcə məni alçaq kətildə oturtdu, üst palta- rımı soyundurdu, çalmamı götürdü, çəkmələrimi çıxardı, dedi, əl-üzünü, ayaqlarını yuyaq, rahatlanarsan, onacan yeməyimizi də gətirərlər. Sonra ayaqlarımın tasa salındığını duydum, vü- cuduma elə xoş gizilti yayıldı ki, bir anlığa korluğumu unu- dub, özümü anamın dizlərinin üstündə xumarlanan kimi hiss elədim. Qəhər dalğa-dalğa yuxarı qalxıb boğazıma yığıldı, özü- mü ha bərkitdimsə, olmadı, üzbəüzdə çöməlib ayaqlarımı yuyan Qütbəddinin başını ikiəlli qucaqlayıb sinəmə sıxdım, elə hön- kürdüm ki, az qala, hücrənin divarları titrədi. Ömrümün bu ça- ğında, dünyanın yollarını yorandan, yurd-yuvama çatmaq üçün ağlagəlməz məşəqqətlərə dözəndən sonra tale mənimlə amansız oyun oynamış, son istəyimi gerçəkləşməyə qoymamışdı. Bundan sonra Tiflisə yetişib-yetişməməyin məndən ötrü bir qara qəpiklik dəyəri yox idi, içimdəki acılı-şirinli xatirələrə sığınıb elə bu Şəki karvansarasındaca ömrümü başa vurmaq daha düzgün olardı. Vəfalı Qütbəddin də ağlayırdı, göz yaşlarından sinəmin islan- dığını duyurdum, əllərimin altında çiyinləri titrəyirdi. Beləcə, ağla yıb-toxtayanacan durduq, sonra Qütbəddin əlimi-üzümü də yuyub alçaq taxtın üstündəki yatağıma uzatdı. Onun dəstəmaz alıb namaza durduğunu hiss elədim, dedim, mənim əvəzimə də Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|