Yolcu-roman verstka indd
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Saraldı rəngi-ruhim, qəm yükündə, qamətim kəmdir, Ənisim guşeyi-möhnətdə hər dəm xuni-didəmdir. Məhcur ŞİRVANİ
526 ələ keçdi, Nəsrulla Mirzə əmisi oğlunun səhvini təkrar eləməyib onu gedər-gəlməzə göndərdi. Kərbəlayı Mahmud deyirdi, Şir- van elə talan olunub ki, indi Şamaxı-Dərbənd yolunda sədəqə diləyənlərin sayı-hesabı yoxdu. Onun söylədiyinə görə, yerli hakimlər Şahımıza on dörd batman çıxarılmış göz göndəriblər, bundan sonra bir kimsə baş qaldırıb canını oda sala bilməz. Belə fikirləşirdim ki, bu cür şeylər camaat arasında daha böyük nara- zılığa səbəb olacaqdı, çünki artıq itirməli bir şeyi olmayan adam daha qorxuludu, kəfəni boğazına dolayıb qılıncın altına, güllənin qabağına getməkdən başqa əlacı yoxdu. 515. Zənnim məni aldatmadı: bir neçə aydan sonra ikinci, həm də tanıdığım burnukəsik Sam Mirzə peyda oldu. İkinci İbrahim xan Ərdəbildə peyda olub özünü xanədanın varisi elan eləyən o şəxsi tutmuş, burnunu kəsib buraxmışdı, heç ağlına da gəlməzdi ki, beş il Şirvanda, Dağıstanda gizlənib taxta çıxmaq üçün yollar axtarırmış. Deyilənə görə, Surxay xanın oğlu Məhəmməd xan, hətta davalardan təngə gələn şah qoşununun bir hissəsi də ona qoşulubmuş. Burnukəsik Sam Mirzə Ağsunu tutan vaxt Şahımız Şirvan hakimi Heydər xana, sonra da Azərbaycan qoşunlarının sərdarı Aşur xan Əfşara əmr eləyib ki, yalançı şahzadəyə qarşı getsinlər. Sonra Nəsrulla Mirzə dayısı Fətəli xanla təzədən Şir- vana qayıtmalı olub, şəhəri dövrəyə almışdı, Kərbəlayı Mahmud deyirdi, Nəsrullah Mirzənin qoşunu üç dəfə yenik düşüb, amma top güllələri Ağsu qalasını dağıdandan sonra şəhərə girə bilmiş- di. Amma Burnukəsik Sam Mirzə nə yollasa Tiflisə sarı qaçıb qiyam eləmiş Ksani eristavı Givi Amilaxvarinin dəstəsinə qoşul- muşdu. Cəmi iki aydan sonra xəbər çıxdı ki, Təhmurəs Mirzə Givi Amilaxvarinin dəstəsini dağıdıb Burnukəsik Sam Mirzəni tu- tub Bərdəyə, Nəsrulla Mirzənin hüzuruna göndərib. Şahzadə də onun gözünün birini çıxarıb eşşəyin belində Qarsa yollamışdı ki, orda Osmanlıların taxt-taca hazırladıqları Səfi Mirzəylə görüşsün. Amma görüş qismət olmamışdı, Burnukəsik Sam Mirzə yolda xəstələnib ölmüş, elə öldüyü yerdəcə dəfn olunmuşdu. Bununla belə, Kərbəlayı Mahmud Xəlifə Sultan Mahmudun niyyətindən əl çəkmədiyini, Şirvan, Dərbənd, Tabasaran əsilzadələrinə namələr göndərib Səfi Mirzəyə kömək göstərmələrini istəmişdi. Deyilənə görə, taxt-taca yiyə çıxmaq istəyən o şəxsin adı Məhəmməd Əlidi, 527 Kermanın Rəfsəncan kəndindəndi, dərvişlibas olub şəhərləri do- laşırmış, Şüştərdə bəzi adamlar ona gözlərindən Səfi Mirzəyə oxşadığını söyləyiblər, o bədbəxt də fürsətdən istifadə eləyib, özünü Şahzadə Səfi Mirzə kimi tanıtmağa başlayıb. Hətta Şüştər hakiminin tənbehi də onu qorxutmayıb, Bəsrəyə, sonra Bağdada gedib, İstanbulda da bundan xəbər tutub, saraya aparıb, Səfəvi şahzadəsi kimi qəbul eləyiblər, Əhməd Paşaya qoşub Qarsa göndərib, tezliklə Səfəvi taxtında oturacağını vəd veriblər. O da Əcəm ölkəsinin hər tərəfinə namələr göndərib ki, ona qoşulsun- lar. Bir müddət sonra Şahımız Nəqşivandan Qarsa qoşun çəkdi, Qars qalasını mühasirəyə alıb Səfi Mirzəni tələb elədi, əsiri Se- yid Mustafayla Sərəskər Əhməd paşaya namə göndərdi ki, “iki
lar o biçarəni Şahımıza vermiş, üstəlik də barışıq istəmişdilər. Amma Şahımız Qarsda qalmaq niyyətində deyilmiş, Axılsıxa, Axılkələyə, ordan da Bərdəyə qayıdıb düşərgə qurmuşdu… 528 XIX
MÖHNƏT DOLU GÜNLƏR Saraldı rəngi-ruhim, qəm yükündə, qamətim kəmdir, Ənisim guşeyi-möhnətdə hər dəm xuni-didəmdir. Məhcur ŞİRVANİ (XVII-XVIII yüzil) 519. Daha olan olmuşdu ki, Haqqa qovuşanacan korluğun içimə enməməsindən ötrü dua eləyirdim. Yaddaşımdakıları ka- ğıza köçürmək, həm də öz başına gələn kimi, duyğuyla təsvir eləmək qabiliyyəti olan bir qələm sahibi tapmaq müşkülə çevril- mişdi. Kərbəlayı Mahmudun vasitəçiliyilə gətirtdiyim kəslər sı- naqdan yaxşı çıxmadılar: birinin təhsili yetmədi, gördüm yazdır- dığım parçanı duruxa-duruxa oxuyur; o biri xəstəhal mirzəydi, səsinin tövrü xoşuma gəlmədi, ona görə də qorxdum, başına bir şey gələ, ondan sonra hər şeyi təzədən başlamalı olam; üçün- cüsü köç üstündəydi, bundan sonra Gəncədə yaşamağa qərar vermişdi, iki-üç ay ərzində mənim dediklərimi yazıb çatdıra bilməzdi, gərək hər parçanı söyləməzdən qabaq yaddaşımda yerbəyer eləyəm, buna da vaxt lazımdı. Beləcə, günlər ötür- dü, o günlərin sıxıntısını ancaq Kərbəlayı Mahmudun, ya da Kərimin dış aləmdən gətirdiyi xəbərlər, həftədəbir, ongündəbir gələn müsafirlərin söylədikləri, ağızdan-ağıza keçib yayılan yarıhəqiqət-yarımşayiələr bir qədər azaldırdı. Uzun yolçuluğum ərzində hər eşitdiyimə inanmayacaq qədər təcrübə toplamışdım, bir xəbər eşidəndə onunla bağlı başqa xəbər qulağıma çatanacan deyilənləri hökm kimi qəbul eləmirdim, sonra fikrimin sapına düzür, nəyin doğru, nəyin yalan ola biləcəyini aydınlaşdırma- ğa çalışırdım. Düzünü deyim, Şahımızla bağlı gəlib bu kar- vansara guşəsində qulağıma çatanlar məndə əndişə yaradırdı. Məmləkətdə bu qədər üsyanlar, qiyamlar, taxt-taca xəyanətlər vardısa, deməli, idarə işində nəsə düzgün deyildi, yaxud Şahı- Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|