Yusupova Z. X

10. O’lchashning tizimli xatoliklarini ... guruhlarga bo’lish mumkin. 
A) to‘rtta 
B) ikkita 
C) uchta 
D) beshta 
xatoligidi 

---

97 
 
 
Sakrash kinotsiklogrammasini chizish. 
Mashg‗ulotning maqsadi:
1.
Kinoo‗lchamlardan foydalanib koordinatalar jadvalini tuzish. 
2.
Koordinatalar jadvali orqali sakrash kinotsiklogrammasini chizish 
1.
Sakrash kinotsiklogrammasini chizish uchun kitobdan 1- va 2-jadvalni ko‗chirib 
yozing. 
2.
YUzasi 350 mm x 250 mm bo‗lgan millimetrli qog‗oz oling. 
3.
1-jadvaldan X va 2-jadvaldan U koordinatlarni (boshning 1-lavhasi uchun) 
millimetrli qog‗ozga o‗tkazing. 
4.
Belgilangan koordinatalar asosida hosil qilingan nuqtani jadvaldagi singari harf 
(s) bilan belgilang.
5.
Xuddi shuningdek, birinchi lavha uchun undan keyingi gavda bo‗limlari elka, 
tirsak va boshqalar (jami 8 ta) uchun nuqtalarni qo‗ying va mos harflar bilan belgilang. 
6.
Belgilangan nuqtalarni odam tanasining tuzilishi singari
(c → b → f → s → p → d va b → a → m) asosida birlashtirib
kinotsiklogrammaning birinchi lavhasi hosil qilinadi.
7.
Ikkinchi lavha (va boshqa barcha 12 lavhalar) uchun 3-, 4-, 5- va 6-bandlarni 
ketma-ket bajarib chiqing.
Ana shunday lavhalar jamlanmasi to‗liq kinotsiklogrammani tashkil etadi. 
1-jadval. 
Sakrash kinotsiklogrammasi uchun X koordinata qiymatlari 
L
avha 
t/r 
m
asof
a 
b
osh 
Elk
a 
bo‗
g‗imi 
Tirs
ak 
bo‗g‗im
i 
Bila
k 
bo‗g‗im
i 
CH
anoq-
son 
bo‗g‗im
i 
Tiz
za 
bo‗g‗im
i 
Bold
ir-panja 
bo‗g‗imi 
bar
moqlar 

---

98 
s 
B 
a 
m 
f 
s 
r 
d 
1.
S
1
-
9 
-11 
-16 
0 
-24 
-16 
-30 
-9 
2.
S
2
1
3 
14 
20 
28 
-8 
-8 
-29 
-9 
3.
S
3
3
0 
36 
42 
46 
10 
4 
-23 
-9 
4.
S
4
5
2 
57 
62 
70 
34 
29 
-7 
-9 
5.
S
5
7
2 
73 
72 
86 
56 
64 
20 
4 
6.
S
6
9
2 
90 
80 
95 
81 
100 
60 
40 
7.
S
7
1
12 
108 
90 
102 
103 
134 
99 
83 
8.
S
8
1
28 
124 
102 
111 
125 
159 
134 
14
2 
9.
S
9
1
47 
134 
121 
133 
146 
178 
174 
19
3 
10.
S
10
1
71 
147 
146 
162 
167 
191 
198 
22
0 
11.
S
11
1
91 
187 
172 
194 
187 
203 
207 
22
7 
12.
S
12
2
11 
211 
207 
227 
207 
217 
207 
22
7 

---

99 
2-jadval. 
Sakrash kinotsiklogrammasi uchun Y koordinata qiymatlari 
L
avh
a t/r 
m
asofa 
b
osh 
Elk
a 
bo‗
g‗imi 
Tirs
ak 
bo‗g‗im
i 
Bila
k 
bo‗g‗im
i 
CH
anoq-
son 
bo‗g‗im
i 
Tiz
za 
bo‗g‗im
i 
Bold
ir-panja 
bo‗g‗imi 
bar
moqlar 
s 
b 
a 
m 
f 
s 
r 
d 
1
. 
S
1
1
20 
99 
71 
73 
51 
16 
-23 
-30 
2
. 
S
2
1
20 
99 
72 
85 
50
14 
-22 
-30 
3
. 
S
3
1
23 
106 
79 
94 
52 
19 
-14 
-30 
4
. 
S
4
1
26 
109 
81 
90 
57 
20 
-8 
-30 
5
. 
S
5
1
28 
110 
82 
75 
58 
22 
12 
-4 
6
. 
S
6
1
24 
106 
80 
64 
54 
20 
26 
14 
7
. 
S
7
1
22 
104 
84 
64 
51 
33 
29 
12 
8
. 
S
8
1
22 
108 
94 
72 
59 
46 
18 
-2 
9
. 
S
9
1
28 
113 
99 
79 
62 
43 
5 
-9 
1
0. 
S
10
1
29 
114 
96 
78 
61 
32 
-9 
-16 
1
1. 
S
11
1
28 
108 
88 
78 
58 
25 
-15 
-30 
1
2. 
S
12
1
22 
100 
72 
80 
51 
18 
-22 
-30 

---

100 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

101 
 YUgurish kinotsiklogrammasini chizish. 
Maqsad
:
1. Kinoo‗lchamlardan foydalanib koordinatalar jadvalini tuzish. 
2. Koordinatalar jadvali orqali yugurish kinotsiklogrammasini chizish 
1..
YUgurish kinotsiklogrammasini chizish uchun kitobdan 3- va 4-jadvalni daftarga 
ko‗chirib yozing. 
2..YUzasi 350 mm x 250 mm bo‗lgan millimetrli qog‗oz oling. 
3..3-jadvaldan X va 4-jadvaldan U koordinatlarni (boshning 1-lavhasi uchun) millimetrli 
qog‗ozga o‗tkazing. 
4..Belgilangan koordinatalar asosida hosil qilingan nuqtani jadvaldagi singari harf (s) bilan 
belgilang.
5..Xuddi shuningdek, birinchi lavha uchun undan keyingi gavda bo‗limlari elka, tirsak va 
boshqalar (jami 8 ta) uchun nuqtalarni qo‗ying va mos harflar bilan belgilang. 
6..Belgilangan nuqtalarni odam tanasining tuzilishi singari
(c → b → f → s → p → d va b → a → m) asosida birlashtirib kinotsiklogrammaning 
birinchi lavhasi hosil qilinadi.
7. Ikkinchi lavha (va boshqa barcha 12 lavhalar) uchun 3-, 4-, 5- va 6-bandlarni ketma-ket 
bajarib chiqing.
Ana shunday lavhalar jamlanmasi to‗liq kinotsiklogrammani tashkil etadi.
3-jadval. 
YUgurish kinotsiklogrammasi uchun X koordinata qiymatlari 
L
avha 
t/r 
m
asofa 
b
osh 
Elka 
bo‗g
‗imi 
Tirs
ak 
bo‗g‗imi 
Bila
k 
bo‗g‗imi 
CHa
noq-son 
bo‗g‗imi 
Tizz
a 
bo‗g‗imi 
Boldi
r-panja 
bo‗g‗imi 
b
armo
qlar 
s 
b 
a 
m 
f 
s 
R 
d 
1 
S
1
9 
15 
6 
30 
6 
10 
-9 
3 
2 
S
2
3
8 
48 
46 
71 
35 
23 
5 
4 
3 
S
3
6
8 
79 
81 
105 
65 
50 
19 
1
7 
4 
S
4
9
9 
108 
108 
131 
98 
88 
53 
4
5 
5 
S
1
136 
130 
151 
130 
133 
94 
8

---

102 
5
29 
9 
6 
S
6
1
59 
163 
151 
167 
161 
182 
150 
1
47 
7 
S
7
1
90 
189 
173 
186 
192 
222 
204 
2
11 
8 
S
8
2
21 
217 
199 
210 
222 
251 
256 
2
69 
9 
S
9
2
52 
248 
230 
242 
250 
276 
286 
3
01 
1
0 
S
10
2
82 
279 
266 
281 
278 
298 
296 
3
07 
4-jadval. 
YUgurish kinotsiklogrammasi uchun Y koordinata qiymatlari 
L
avha 
t/r 
m
asofa 
b
osh 
Elka 
bo‗g
‗imi 
Tirs
ak 
bo‗g‗imi 
Bila
k 
bo‗g‗imi 
CHa
noq-son 
bo‗g‗imi 
Tizz
a 
bo‗g‗imi 
Boldi
r-panja 
bo‗g‗imi 
b
armo
qlar 
s 
b 
a 
m 
f 
s 
R 
d 
1
. 
S
1
1
45 
125 
100 
89 
68 
28 
0 
-
8 
2
. 
S
2
1
46 
129 
105 
100 
70 
33 
8 
-
7 
3
. 
S
3
1
48 
132 
108 
105 
73 
36 
28 
4 
4
. 
S
4
1
49 
131 
106 
89 
72 
34 
32 
1
9 
5
. 
S
5
1
46 
127 
102 
88 
69 
32 
36 
2
4 
6
. 
S
6
1
43 
126 
102 
81 
70 
41 
30 
1
5 
7
. 
S
7
1
42 
128 
106 
83 
75 
53 
23 
9 
8
. 
S
8
1
43 
131 
111 
87 
77 
53 
18 
1
0 
9
S
1
131 
112 
88 
75 
44 
11 
4 

---

103 
. 
9
44 
1
0. 
S
10
1
42 
128 
107 
85 
72 
36 
1 
-
8 

---

104 
 YUgurish va sakrash xronogrammasini chizish. 
Mashg‗ulotning maqsadi: YUgurish va sakrash kinotsiklogrammasi bo‗yicha to‗g‗ri chiziqli 
xronogrammani chizish
1.
Kinoplenkani ko‗zdan kechirib, har bir harakatning boshi va oxiri topiladi hamda 
bu harakat fazalaraga bo‗linadi.
2.
YUgurish va sakrash kinoplenkalari asosida besh ustundan iborat hisoblash 
jadvali tuziladi. (5- va 6-jadvallar) 
3.
Jadvallarning ikkinchi ustuniga yugurish va sakrash kinotsiklogrammasidagi har 
bir fazaning nomi yozib chiqiladi. 
4.
YUgurish va sakrash kinoplenkalari ko‗zdan kechirilib har bir fazaning 
boshlanish va oxirgi lavhalarining tartib raqamlari (nomerlari) 3-ustunga yoziladi. 
5.
Har bir fazaning oxirgi lavha sonidan boshlang‗ich lavhaning sonini ayirib 
tashlab intervallar miqdori aniqlanadi va 4-ustunga yoziladi.
6.
YUgurish va sakrash jarayonida har bir fazaga ketgan vaqtni rasmga olish 
chastotasi orqali hisoblab 5-ustunga yoziladi. Bunda sportchi yugurishini kinoga olish 
tezligi sekundiga 24 lavha deb olinadi. Kinoapparatda plyonkaga 0,5 sekundda 10 ta lavha 
olinadi. Demak, bir lavha uchun 0,05 s vaqt ketgan. Bu ma‘lumotlarga asosan 5-jadval
to‗ldiriladi. 
7.
Sportchi sakrashi vaqtida kinoapparat 0,5 sekundda 12 lavha rasm olgan. Demak, 
bir lavhaga ketgan vaqt 
041
,
0
12
5
,
0

, ya‘ni bir lavha rasm olish uchun 0,041 sekund vaqt 
ketgan. Bu ma‘lumotlarga asosan 6-jadval to‗ldiriladi. 
8.
5-jadval asosida yugurishning rasmda ko‗rsatilganidek to‗g‗ri chiziqli 
xronogrammasi millimetrli qog‗ozga chiziladi. 
9.
6-jadval asosida sakrashning rasmda ko‗rsatilganidek to‗g‗ri chiziqli 
xronogrammasi millimetrli qog‗ozga chiziladi. 
5-jadval 
YUgurish xronogrammasini hisoblash 
YUrish 
fazalari 
Boshlang‗ic
h va oxirgi kadr 
t/r. 
Intervallar 
miqdori 
Fazaning 
muddati (s) 
1
. 
Depsinish 
1 
1 
0,05*1=0,05

---

105 
2
. 
Uchish 
2-9 
8 
0,05*8=0,4
3
. 
Erga 
qo‗nish 
10 
1 
0,05*1=0,05
6-jadval 
Sakrash xronogrammasini hisoblash 
YUrish 
fazalari 
Boshlang‗ic
h va oxirgi kadr 
t/r. 
Intervallar 
miqdori 
Fazaning 
muddati (s) 
1
. 
Depsinish 
1-4 
4 
0,041*4=0,164
2
. 
Uchish 
5-10 
6 
0,041*6=0,246
3
. 
Erga 
qo‗nish 
11-12 
2 
0,041*2=0,082