Yusupova Z. X

13. Jismning kinetik energiyasi (va birligi) qaysi variantda to’g’ri 
belgilangan ? 

---

148 
A) 
Ж
F
a
m
E
;


B) 
Ж
a
F
E
;
2


C) 
Ж
S
А
E
;
2


D) 
Ж
V
m
E
;
2
2


14. Tezligi 
с
м
10
, massasi 70 kg bo’lgan sportchini kinetik energiyasini 
toping. 
A) 7000 J 
B) 700 J 
C) 3500 J 
D) 7500 J 
15. Mexanik quvvatni hisoblash formulasini ko’rsating 
A) 
S
A
N

B) 
t
A
N

C) 
t
S
A
N



D) 
t
S
A
N



---

149 
VI BOB. ODAM HARAKATLARI DINAMIKASI
INSON TANASI AYLANMA HARAKATI DINAMIKASINING 
ASOSLARI 
 
6.1. Dinamikaning asosiy tushunchalari va qonunlari 
Dinamika – bu, mexanikaning bo‗limi bo‗lib, unda, gavda harakatlari unga 
qo‗yilgan kuchlarning ta‘siri ostida o‗rganiladi. Biomexanikada odam gavdasi 
bilan atrof-muhit o‗rtasidagi, gavda zvenolari o‗rtasidagi, ikki kishi o‗rtasidagi 
(masalan, sport yakkakurashlarida) o‗zaro harakatlar ham ko‗rib chiqiladi. O‗zaro 
harakatlar natijasida, uning miqdoriy me‘yori hisoblangan kuchlar yuzaga keladi. 
Kuch bo‗ylamasiga yo‗nalgan to‗g‗ri chiziq kuchning ta‘sir chizig‗i deb ataladi. 
Kuchning moduli, yo‗nalishi va qo‗yilish nuqtasi berilgan bo‗lsa, kuch to‗liq 
aniqlangan bo‗ladi. Agarda, odam gavdasining biomexanik elementlariga bir 
nechta kuchlar ta‘sir ko‗rsatsa 
( F
i ,
F
2
,
..., 
F
n
)
, unda, ularning vektorli yig‘ndisi – 
F
R
=
Σ
F
i
 
ga teng bo‗lgan bitta kuch bilan almashtirish mumkin. Bunday kuch –
teng ta’sir qiluvchi kuch
deb ataladi. 
Odam gavdasining biomexanik tizimi harakatlari Nyutonning mexanikasiga 
bo‗ysinadi. Demak, ushbu mexanikaning uchta asosiy qonunlari gavda 
harakatlarining xarakterini belgilaydi, chunki harakatni energiya bilan ta‘minlash, 
mushaklar qisqaruvchanligi va boshqarishning biologik tabiatiga qaramasdan 
gavda mexanik tizim hisoblanadi va Erdagi moddiy ob‘ektlarning harakati bilan 
bog‗liq bo‗lgan barcha qonuniyatlarga bo‗ysinadi.