YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

parçalanmasını önleyen DNA'nın seçici metilasyonu. 
 
 
 
Mol: Gram kütlesi molekül ağırlığına eşit olan bir kimyasal madde miktarı, 
kendisini oluşturan atomların atom ağırlıkları toplamıdır. 
   
 Molekül: Maddenin büyük ölçüde özelliklerine ve yapısına sahip bileşimin yada 
kovalent bağlarla bağlı bir elementin en küçük parçası.  
 
 Monera: Çekirdeksiz canlılar. Gerçek bir çekirdek ve plastidlerden yoksun 
eşeysel üremenin çok ender olduğu ya da hiç olmadığı bakteriler ve mavi-yeşil algler 
gibi en basit mikroorganizmaları içeren bir sistematik grup. Sistematikte bakteri ve 
mavi-yeşil alglerin toplandığı alem. Bu alemin içindeki canlılarda zarla çevrilmiş 
çekirdek ve organeller bulunmaz. Örnek: Baklagillerin kökünde yaşayan azot bağlayıcı 
bakteriler.  
 Mongolizm: Zeka bozukluluğu, delilik, gelişimsel bozukluk Bireylerin yüz, göz 
kapakları, dil ve vücudun diğer kısımlarının anormalliği ile ortaya çıkan bir kongenital 
bozukluk. Zeka ve fiziksel gelişim büyük ölçüde gerilemiştir. 18. ya da 21. 
kromozomun trizomisi nedeniyle ortaya çıkar. Örnek: Down sendromu    
Monococcus:  Monokok formundaki bakteri cinsi.tek yuvarlak bakterisi
 
Monodelfus: Filamentleri bir tüp oluşturacak  şekilde birleşmiş andrekeum. 
 Monofiletik: Tek kökendeş. Tek atadan köken almış. 
 Monohibrit: Tek melez. Tek karakter bakımından melez. 
 Monohidroksil 
Alkol: Yapısında bir tane hidroksil (OH) bulunduran alkol. 
C2H5OH (etle alkol) gibi. 
 Monoik: Tek evcikli. Bir evcikli. Aynı bitki üzerinde hem erkek hem de dişi 
çiçekleri ya da kozalakları taşıyan 
bitki. 
    
 Monokarpik: Tek meyveli. Tüm hayat devresi boyunca bir kez meyve verip 
sonra ölen bitki. 
 Monokasyum: Yalın talkımsı. Bir biri ardından gelen yanal sapların, yalnızca 
bir sapı oluşturdukları talkımsı çiçek. 
 
 Monoklamideik: Tek farklılaşma. Bir çiçekte kaliks ve korolla farklılaşmasının 
görülmemesi. 
 Monoklin: 
bak. 
Hermafrodit.     
 
Monokok: Tek yuvarlak bakteri. Bölündükten sonra ana hücreden ayrılarak her 
biri ayrı hücre şeklinde görülen yuvarlak bakteriler.  
 
 
 
 
Monokotil: Tek çenekli. Embriyolarında bir çenek yaprağı bulunan, yaprakları 
genellikle paralel damarlı, tek yıllık otsu bitkilerdir.  

---

 Monokotiledon: Tek çenekliler. Angiosperm sınıfının bir alt sınıfı. Tek çenek 
yaprağı olan bitkileri içerir. Örnek: Buğdaygiller, zambak ve orkide. 
 
Monomer: 1. Basit parçacık, basit madde. Diğerlerine bağlanarak polimer 
yapabilen molekül ağırlığı nispeten küçük bileşiğin basit bir molekülü.basit molekül,tek 
molekül. 2. Büyük moleküllerin hidrolizi sonucu oluşan en küçük yapı birimi. 
 Monoploid: Tek kromozom. Haploit tek (n) sayıda kromozoma sahip hücre.  
Monopodial: Ana eksenli dallanma. Ana bir eksenin baskın olduğu dallanma 
şekli. 
 Monosakkarit: Tek şekerliler. Genel formülü (CH2O)n olan en basit şeker 
molekülü.  
 Monosentrik: 
Tek merkezli. Tek bir sentromeri olan. 
 
 
Monospor: Tek spor. Basit ya da bölünmemiş 
spor.    
 Monotipik: Tek tür temsili. Genus veya familyanın tek tür ile temsil edilmesi. 
 
Monotrik: Tek kamçılı.  
 Monotrichous: 
Bakteride sadece bir adet flagella olması.  
 Morbidite: 
Hastalık oranı. Belli bir hastalık gösterenlerin, sağlam kimselere 
oranı. 
 Morfogenez: Yapı gelişimi. Vücudun bir kısmının ya da özel bir organın şekil, 
büyüklük ve diğer yapılarının gelişimi. 
    
Mortalite: Ölüm, ölüm oranı. Canlılarda yeniden başlamamak üzere bütün 
hayati olayların son bulması.  
 MUG: 
E.coli tip 1 tayininde kullanılan 4-methylumbelliferone glucoronide 
formülündeki kimyasal madde.   
 
 
 
 
Mukoza: Mukus zar. Mukus tabaka. Örneğin sindirim kanalını örten zar.
 
Mukronat: Dikensi uçlu. Yaprak ayasının ucunda dikenimsi sert ve dik duruşlu 
bir yapı. 
 Mukronulat: Ufak dikensi uçlu. 
 
 
 
 
 
Mukus: Kaygan sıvı. Mukozada yer alan mukus hücreleri tarafından salgılanan 
kaygan, sümüksü koruyucu sıvı. 
 
 
 
 
 
 
Multipl alleller: Çok karakterlilik. Tek bir lokusun farklı fenotipleri oluşturan 
üç ya da daha fazla seçenek durumu. Örnek: Çok allellik (multipli alel), kan grupları.   
 Multipotent: Çok farklılaşma. Birden fazla farklı hücre veya doku tipine 
farklılaşabilme yeteneğine sahip olan. Hidralarda İnterstitial hücreler ve omurgalı 
embriyolarında kök hücreler, multipotent karakterdedir.   
 
 

---

 
Musilaj: Az akışkanlı yapı. Yapışkan ve az akışkan karakterli polimerler.
 
Mutajen: Kalıtım değiştiren. Mutasyon meydana getiren dış etkenler. 
 Mutant: DNA’  sı değişmiş canlı. DNA’ sında değişiklik (mutasyon) meydana 
gelmiş olan canlı.  
 Mutasyon: Kalıtsal değişim. Canlılarda çevre şartlarıyla meydana gelen ve 
kalıtsal olan değişikliklerdir.  
 Muton: Organizmanın bir mutantının meydana gelmesine neden olan 
kromozomun en küçük parçası. 
 Mutualizm: Karşılıklı yararlılık. Bir ya da daha fazla mikroorganizmanın her 
biri yarar görecek şekilde ortak yaşaması. Örnek: Liken oluşumu.  
 
Mürein: Bakteri hücre duvarı yapısı. Bakterilerin hücre duvarında bulunan 
yapısal bir peptidoglikan.  
 Müshil: İshal yapıcı, yumuşatıcı.    
 
 
 
 
 
Myces:  Şapkalı mantar. Bugün mantarı tanımlayan son ek olarak 
kullanılmaktadır. Örnek: Ascomycetes. 
 
 
 Mycobacterium 
tuberculosis: Tüberküloz (verem) hastalığı etmeni bakteri. 
Örnek:Verem hastalığına sebep olan hastalık                          
 
 
Myofibriller: Kas lifi. Aktin ve miyozin proteinlerinden oluşan kontraktil, uzun 
mikroskobik lifler.  
 Myxomycotina: Cıvık mantar grubu. Akışkan (cıvık) fungusları içeren grup. 
 
NAD: Hidrojen tutan. Biyolojik oksidasyonlarda hidrojen akseptörü olarak iş 
gören bir koenzim olan nikotinamid adenin dinukleotid’in kısalmış  şeklidir.(DPN de 
denir). 
 NADP: 
Fosforlu Hidrojen tutan. Biyolojik oksidasyonlarda hidrojen akseptörü 
olarak iş gören bir koenzim olan nikotinamid adenin dinükleotid fosfat’ın kısaltılmış 
şeklidir.(TPN de denir) 
 
 Nanizm: Cücelik.   
 
 
 
 
 
 Nanobakteri: Çok küçük bakteri. Örnek: Damar tıkanıklığı,böbrek taşı gibi 
hastalığa sebeb olur. 
 Nanometre: 
Milimetrenin milyonda biri veya 1 metrenin milyarda biri. nm 
kısaltması ile gösterilir.  
 Nasti: 
Bitki İrkilme. Bitkilerdeki irkilme, uyaranın yönüne bağlı olmazsa, bu tür 
irkilmelere nasti denir. 

---