Ўзбек тилида гендер тадқИҚИ

 
Tahlil qulay bo’lishi uchun har bir so’z alohida jadvalda ifodalandi.
 
“Baxt” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
Sog’liq – 35, omad – 17, oila – 
16, ota-ona – 16, quvonch – 16 
YAqinlarim – 33, sog’lik – 18,
“Gapirmoq” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Sevmoq” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Ayol” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Farzand” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Osmon” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 

---

37 
“Dengiz” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Ibodat” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Chiroyli” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“YAshil” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 
“Muqaddas” 
Talaba yigitlar 
Talaba qizlar 

---

38 
XULOSA 
1. Gender ko’p aspektli tushuncha hisoblanadi. Shu bois gender bilan bog’liq 
muammolar ko’pgina sohalarning tekshirish ob’ekti hisoblanadi. Xususan, sotsiologiya, 
psixologiya, kognitologiya, lingvistika kabi fanlarda gender turli aspektlarda tadqiq 
etilmoqda. Gender – ijtimoiy qurilma sifatida tilshunoslik fanida ham o’ziga xos o’rin tutadi. 
Shuning uchun gender eng ko’p o’rganilayotgan soha ham tilshunoslikdir. 
2. Lingvistik genderologiya har qanday yangi yo’nalish kabi o’ziga xos qirralarga, 
ya’ni tushunchalar apparati kategoriyalari aniq shakllanmagan yangi yo’nalishdir. Bu yangi 
yo’nalish o’ziga xos tadqiqot usullari va metodlarining shakllanish jarayonidadir. Shu bilan 
birga tilshunoslik ilmiy maydonidagi olimlar lingvistik tadqiqotlar metodlaridan hamda, 
sotsiolingvistika, psixolingvistika va boshqa gumanitar fanlar (lingvistika, tarix, 
adabiyotshunoslik va boshq.) metodlaridan foydalanishyapti. 
3. Tilshunoslikda gender masalalarini o’rganishda nutqiy faoliyatning barcha 
ko’rinishlari: yozma va og’zaki matnlar tadqiqot ob’ekti bo’lib xizmat qilishi mumkin. 
Dunyo tilshunosligida bu masalalarga bag’ishlangan ishlar anchagina. Til va gender 
muammosi tadqiqida diskursga alohida ahamiyat berilishiga sabab aynan so’zlashuvda 
ayollik va erkaklik belgilari bilan shartlangan ko’plab hodisalar, jumladan, nutqning ayol 
yoki erkaklarga xos xususiyatlari voqelanadi. Shu jihatdan diskursning gender 
xususiyatlarini ochib berish juda qiziqarli ma’lumotlarni beradi.
4. O’zbek tilida ham dunyodagi barcha tillar kabi, fikr faqat lingvistik yo’l bilangina 
emas, balki lingvistik bo’lmagan (ekstralingvistik yoki paralingvistik) vositalar – imo-
ishoralar hamda implitsit (bo’laklarga ajralmas) tovushlar yordamida ham ifodalanadi. 
Nutqni to’ldiruvchi noverbal vositalarda ham genderologik farqlarni kuzatish mumkin. 
Shuning uchun, ekstralingvistik asoslardan bo’lgan noverbal vositalarni ham gender 
lingvistikasi nuqtai nazaridan tadqiq qilish zarur. Chunki erkak va ayolning o’ziga xos 
mimikalari va jestlari bor.