Ўзбек тилида гендер тадқИҚИ
Genderning germenevtik jihatdan lisoniy voqelanishi
Yüklə 493,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.4. Genderning germenevtik jihatdan lisoniy voqelanishi Umumiy ko’rinishda germenevtikani matn, matn deb tushunish mumkin bo’lgan narsani tushunish, interpretatsiya qilish uchun inson yoki ko’pchilikning faoliyati sifatida aniqlash mumkin. 1 Fikrni ishlab chiqarish va ifodalash ijtimoiy-tarixiy vaziyat bilan bog’liq emas, germenevtikaning tayinlanishi analiz qilinayotgan og’zaki nutqqa turli ijtimoiy me’yorlar bilan ijtimoiy amaliyotning bog’liqligini ko’rsatadi. 2 Ijtimoiy me’yorlar (ko’pchiligi gender me’yorlari hisoblanadi) ularsiz birorta ham adekvat interpretatsiya o’ta olmaydigan pragmatik presuppozitsiya sifatida ifodalanadi. Bu normalarni tilga aloqasini “ikkilamchi modellashtiruvchi sistema” sifatida ifodalash, tilda aytilishini ko’p marta zakodirovannoe sifatida ko’rsatish mumkin. 3 Germenevtika (yunon. hermeneutike, hermenio – “tushuntiraman”) – matnlarni tushunish, talqin qilish san’ati, uni talqin qilish tamoyillari haqidagi ta’limot sanaladi. Uning tekshirish metodi germenevtik metoddir. 4 Germenevtikaning markaziy tushunchasi tushunishdir. Shleyermaxer o’zi kashf etgan germenevtik doirani talqin qilishning asosiy tamoyili hisoblaydi. Bunga muvofiq, butunlik (masalan, matn)ga xos bo’lgan ruh uning alohida qismlarida ham o’z ta’sirini qoldiradi. Bo’laklar butunlik asosi, butunlik esa bo’laklarning ichki uyg’unligi sifatida tushunilishi lozim. 5 X.G.Gadamer fikricha, tushunish, eng avvalo, nutq orqali amalga oshadi. Demak, tushunish shaxslararo munosabatda voqelanadi. So’zlovchi yoki adibning matn orqali nima demoqchiligini tinglovchi tomonidan to’g’ri tushunish germenevtikaning vazifasi sanaladi. 1 Богин Г.И. Обретение способности понимать: Введение в филологическую герменевтику / Г.И.Богин. – Тверь, 2001. - 731 2 Растье Ф. Интерпретирующая семантика (Пер. с франц.) / Ф.Ратсье – Нижний Новгород: Деком, 2001. – С. 287-288. 3 Лотман Ю.М. Об искусстве / Ю.М.Лотман. – СПБ: Искусство, 1998. – 702 с. 4 Nurmonov А. Lingvistik tadqiqot metodologiyasi va metodlari. –T.: Akademnashr, 28-bet. 5 Шпет Г.Г. Герменевтика и ее проблемы…// Контекст. 1989, 1990, 1991, 1992. – М., 1989-92. 22 Ko’p asrlik an’analar asosida germenevtika 3 jihatni o’z ichiga oladi: Yüklə 493,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|