Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

v) Ikki ko„paytmaning yig„indisini (ayirmasini); ikki bo„linmaning ayirmasini topishga doir masalalar.

―Quruvchilar har birida 6 tadan xonadon bo‗lgan 8 ta uy va har birida 5 tadan xonadon bo‗lgan 7 ta uy qurishdi. Bu uylarda hammasi bo‗lib qancha kvartira bo‗lgan?‖

Masalaning shartini qisqacha bunday yozish mumkin:

8 ta uy 6 tadan xon. 7 ta uy 5 tadan xon. ?

Bunday masalalarni ifoda tuzib yechish maqsadga muvofiqdir:

6x8+5x7=83 (kv.)

Javob: 83 ta xonadon.

―Minglik‖ mavzusida o‗quvchilar yangi masalalarga duch kelmaydilar. Bunda ham ―Yuzlik‖ mavzusidagi masalalar qaraladi. Faqat bundagi farq shundan iboratki, ushbu holda bir xonali, ikki xonali sonlar bilangina emas, balki uch xonali sonlar bilan ham ish ko‗riladi. Shunday masalalardan bittasini ko‗rib chiqish bilan chyegaralanamiz: ―Bir bola uchta kitob o‗qidi. Ularning hammasi 653 betdan iborat. Birinchi kitob 256 betli, ikkinchisi undan 58 bet kam. Uchinchi kitob necha betli?‖ Masala shartini bunday yozamiz:

653 bet

I k. – 256 bet I k. – ?, 58 bet kam III k. – ?

Yechilishi :

1) 256	2) + 256	3) _ 653
58	198	454
198 bet	454 bet	199 (bet)

Javob: uchinchi kitob 199 betli.

4.