‘zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi



Yüklə 79,22 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə133/160
tarix24.12.2017
ölçüsü79,22 Kb.
#17347
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   160

Shiddatkor  davr  hisoblangan  XX  asm ing  birinchi  yarmida  mamla- 
katda  chop  etila  boshlagan  ayrim  nashrlar  haqida  to ‘xtalish  maqsadga 
muvofiqdir.
AQ SH da  gazetalar  bilan  bir  qatorda  jum allarga  ham  qiziqish  baland 
ckanligi  kuzatilgan.  Buni  XIX  asm ing  ikkinchi  yarmida  tashkil  etilgan 
qator ju m a lla r  navbatdagi  asr  avlodlarining  ham   e ’tiborini  qozonganidan 
bilsa  bo‘ladi.  Vashingtonda  «N ational  Geographic»  oylik  bezakli  ilmiy- 
omm abop  ju m a li  1888-yilda,  Nyu-Yorkda  «Cosmopolitan»  oylik  adabiy- 
sivosiy  ju m a li  1886-yilda,  ayollarga  mo'ljallangan  «Vogue»  oylik  bezakli 
jum ali  1892-yilda,  «American  Weekly»  rangli-bezakli  haftalik jum ali  1896- 
yilda,  «New  York  Times»  gazetasi  ilovasi  bo‘lgan  «New  York  Times 
Magazine*  ju m a li  1896-yilda,  «Me  Calls*  ayollar  oylik  bezakli  jum ali
1897-yilda  tashkil  etildi.  XX  asm ing  birinchi  yarmidayoq  bu  jum allar 
adadi  bir  nech a  yuz  mingdan  13  milliongacha  nusxani  tashkil  etgani 
ulam ing  naqadar om m abop ekanügidan dalolatdir.
Jurnallam ing  aksariyati  har  haftada,  oyda bir yoki  ikki  marotaba  chop 
etilardi.  Shunga  yarasha  mushtariylarining  soni  ham   ortaverdi.  Jurnallarga 
b o ig an   talab-ehtiyojlar  oshgani  bois  1900-1950-yillarda  ular  safiga  yana 
qator  yangi  nashrlar  qo‘shildi. 
1902-yilda  «Chemical  Engineering* 
jum alini  m ushtariylar  qiziqish  bilan  kutib  oldilar.  Asosan  muhandislik 
kimyosi  sanoati  m uam m olarini  yoritishga  m oijallangan  bu jum al  har  ikki 
haftada 44589  nusxada chop qilinar edi.
1914-yili  ta ’sis  etilgan  «Current  History*  oylik  jum ali  yangi  tarix 
mavzularini  yoritishni  o ‘z  oldiga  maqsad  qilib  qo‘ydi.  Unda  AQSHning 
xalqaro  m aydonda  tutgan  o ‘mi,  ichki  va  tashqi  siyosatiga  oid  rang-barang 
mavzularga  keng  o ‘rin  berilardi.  Ishbilarmon  hamda  tadbirkorlarga 
moMjallangan  «Forbes*  jum aliga  1917-yilda  asos  solingan.  Bu  jum al  ham 
har  oyda  ikki  m arotaba  chiqariladi.  «Barron’s  National  Business  and 
Financial  Weekly*  haftalik jum ali  1921-yilda  Bostouda  chiqarila  boshladi. 
97000  dan  o rtiq   nusxada  chop  etilgan  bu  jum alda  AQSHdagi  etakchi 
m onopoliyachilar,  ishbilarmonlar  va  ilg‘o r  moliyachilar  faoliyati  aks 
ettirilardi.  Ju m a ld a   AQSHning  siyosiy  faoliyatiga  ham  xolis  munosabatlar 
bildirilar edi.
Boshqa  xalqlar  qatori  amerikaliklarda  ham   adabiyotga,  m a’naviyatga 
qiziqish  m udom   yuqori  boMgan.  «The  Readers  Digest*  oylik  adabiy-siyosiy 
jum ali  1922-yilda  Plezantvill  shahrida  tashkil  etilganidayoq  o ‘ziga  xos 
voqelik  b o ‘lgandi.  Zero,  17  tilda  chiqadigan  ushbu  jum alning  umumiy 
adadi  XX  asr  oxiriga  kelib  30  million  nusxaga  etgani  uning  qay  darajada 
om m alashganini  ko'rsatadi.
0 ‘sha  davrda  Nyu-Yorkda  q ato r  jum allarga  asos  solindi.  1922-yilda 
«Foreign  Affairs*,  1923-yilda  «Time*,  1924-yilda  «American  Mercury*, 
1925-yilda  «New  Yorker  The*,  1929-yilda  «Busineess  Week*,  1930-yilda 
«Fortune*,  1933-yilda  «Newsweek*  jum allari  tashkil  etildi.  M a’naviyatga 
tashna  m ushtariylar  orasida  bu  jum allar  tezda  ommalashib,  umumiy 
adadlari  ham   b ir  nech a  yuz  mingdan  10  million  nusxagacha  etdi.  Dem ak, ' 
AQSHdagi  nashrlar  ham   m azm unan juda  boy,  sifatli,  o ‘quvchi  didiga  mos 
bo‘lgandirki,  ulam ing  mushtariylari soni tobora  ko‘paya  bordi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


0 ‘sha  nashrlaming  muassis  va  ta ’sischilan  o'quvchilar  sonining 
ko'payishidan  manfaat  ortishini  t o ‘g ‘ri  hisob-kitob  qilib,  gazeta-jum allarni 
haqiqiy  tannarxidan  ham  arzonga  sotishardi.  Chunki  bu  sohada  faqat 
daromad  ketidan  quvganlar  uzoqqa  bora  olmasligini,  tez  orada  bozori 
kasodga  uchrashini  amerikalik  noshirlardan  tortib  muassislargacha  yaxshi 
bilishlardi.
AQSHlik  mushtariylarning  sevimli  nashrlaridan  biri—  «Life»  rangli- 
bezakli  jurnaliga  1936-yili  asos  solingan.  Umumiy  adadi  6041778  nusxa 
bo'lgan  bu  xalqaro  miqyosdagi  ju m a l  ikki  haftada  bir  m arta  chop  etila 
boshiagan.  Jahon  miqyosida  o 'z   o'quvchilariga  ega  bo'lgan  ushbu  nashr 
Lotin  Amerikasi  mamlakatlari  u chun  Parijda  ispan  tilida  ham  chop 
etilardi.  Ikkinchi  jahon  urushidan  so ‘ng  jum al  «XX  asr  —  Amerika  asri», 
«AQSH  dunyo  rahnamosidir»  shiorlari  ostida  chiqariladigan  bo'ldi.
Diinyo  miqyosida  miixlislariga  ega  bo'lgan  «Look»  jurnaliga  1937-yilda 
Nyu-Yorkda  asos  solindi.  Ikki  haftada  bir  marta  5623413  nusxada  chop 
etiladigan  jumalda  rang-barang  suratlar  bilan  bir  qatorda  qiziqarii  hikoyalar, 
kinoyulduzlar  haqida  ocherklar  yoritiladi.  «Nigoh»  degan  nomiga  yarasha  bu 
ommabop  nashr  sahifalarida  o ‘z  aksini  topadigan  AQSH  va  boshqa 
davlatlaming 
ijtimoiy-siyosiy 
hayotiga 
daxWor 
muammolar, 
xususan, 
mamiakat  boshqaruvida  uchrashi  mumkin  bo'lgan  korrupsiyaga  oid  tanqidiy 
maqolalar ham o'qnvchilar e ’tiborini o'ziga tortib turadi.
Nyu-Yorkda  tashkil  etilgan  yana  ikkita  jumal  haqida  to'xtalib  o'tish 
joiz.  «Parade*  haftalik  ommabop  jurnaliga  1941-yilda  asos  solindi.  H ar 
yakshanba  kuni  chiqadigan  bu  bezakli  jum al  22  million  (oyiga  88  million!) 
nusxada  chop  etilishi  uning  qanchalik  sermazmun,  qiziqarii  ekanligini 
ko'rsatadi.  Jurnalxonlar  talab-ehtiyojini  muntazam  kuzatib  borgan  mutaxa- 
ssislar  zamonga  mos  yangi  nashrlar  chop  etish  ustida  muttasil  izlandilar. 
Shunday  izlanishlar  samarasi  o ia r o q   1949-yilda  tashkil  etilgan  «Reporter» 
siyosiy jumali  ham  millionlab  muxlislariga ega ekantigi  bejiz emas.
XX 
asrning  birinchi  yarmidagi  AQSH  matbuoti  haqida  s o 'z   ketganda, 
m ashhur  kompaniya  rahbari  G e n ri  Lyus  faoliyati  haqida  ham   to'xtalib 
o'tish  joizdir.  0 ‘zi  bosh  m uharrir  sifatida  ish  boshiagan  Lyusning 
kompaniyasiga  qarashli  jurnallarning  bir  galgi  umumiy  adadi  11  million 
nusxadan ortiq  edi.
«Xerst  konsolideyted  pablikeyshnz,  ink.»  yirik  noshirlik  konserni  XIX 
asming  oxirlarida  tashkil  etilgan  b o ‘lsa-da,  1930-yil  o'rtalarida  ’chinakam 
ravnaq  topa  boshladi.  Bu  paytga  kelib  konsernda  28  ta  kundalik  gazeta  va 
13  ta jurnal  chop  etilardi.  Bundan  tashqari  u  o'zining  axborot  agentligiga, 
matbuot  markazi,  radiostansiyasi,  kinofirmasiga  ham  ega edi.
AQSH  gazetalari  haqida  s o 'z   yuritganda  ham,  avvalo,  XIX  asrda  yuz 
bergan  ayrim  voqea-hodisalarga  bir  bora  nazar  tashlash  maqsadga 
muvofiqdir.  Negaki,  bu  davrda  navbatdagi  asr  matbuotining  ravnaqi  uchun 
zamin  yaratilgandi.  Dunyoda d ong  taratgan  «New  York Times»  (Nyu-York 
Tayms)  gazctasiga  ham  ayni  shu  davrda  —  1851-yilda  asos  solindi.  «Nyu- 
York  tayms  kompani»  deb  uom laugan  kompav\iya  tom onidan  har  kuni 
chop  etiladigan  gazetaning  adadi  623588  nusxa.  yakshanba  kunlari  esa
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yüklə 79,22 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   160




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə