1261800 nusxadan kam bo‘Lmagan. Har kuni 80—120 sahifada chop
etiladigan gazetaning yakshanba sonlari 400—500 sahifagacha yetishi odatiy
holga aylangan.
D am olish kungi soniga ju m a l tipidagi ikkita ilova — «Nyu-York
taym s megezin* va «Nyu-York taym s buk revyu» ham q o ‘shib chiqarilishi
yo‘lga q o ‘yilgan. Uiardan tashqari, «New York Times»ning 30 ga yaqin
ilovalari chiqib turadi. Uning Lotin Amerikas! uchun Limada (Peru) va
Yevropa davlatlari uchun Parijda nashriyot uylari mavjud. Gazeta
xodim larining umumiy soni 5000 nafardan ortiq kishini tashkil etadi,
aynan tahririyat shtatida esa 900 xodim muntazam faoliyat ko‘rsatadi.
A Q SH ning 17 ta yirik shahrida ham da 29 ta mamlakat poytaxtlarida bu
gazeta doim iy byurolariga ega.
«M akkorm ika—Patterson» gazeta tresti mamlakatdagi yirik nashrlarga
asos solgan. 0 ‘sha nashrlarning umumiy adadi 3,4 million, yakshanba
sonlari esa 5 million nusxadan oitiqroqdir. Xristianlik ilmini targ‘ib etuvchi
«C hristian Science M onitor» gazetasiga 1908-yilda Bostonda asos solingan.
19 1
7-yilda M edisonda (Viskonsin shtati) chiqa boshlagan «Capital Times»
kundalik m ustaqil gazetasida asosan ijtimoiy mavzudagi maqolalarga keng
o 'rin beriladi.
«The N ew York Daily News» (Nyu-York kundalik haqiqati)
gazetasining nom idanoq m azm un-m ohiyatini anglash mumkin. 1919-yilda
asos solingan bu gazeta sahifalarida asosan reklamalar yoritiladi. Uning
tahririyatida 3000 dan ortiq xodim faoliyat ko'rsatadi. G azeta adadi o ‘tgan
asr o 'rta la rid a 2056521 nusxani, yakshanba sonlari esa 3455033 nusxani
tashkil etardi.
A Q SH m atbuoti taraqqiyotida 1919-yilda tashkil topgan «Federated
Press» axborot agentligining ham salmoqii hissasi bor. K o'plab gazetalar
eng m u h im axborotni shu agentlikdan olardilar. Uning uchta b o iim i Nyu-
York, V ashington va Detroyt shaharlarida joylashgan.
«W ashington Daily News» haftalik gazetasi 1921-yildan chiqa
boshlagan. Bu gazeta asosan Skripss-Govard tresti siyosiy yo‘nalishidagi
m avzularni kengroq yoritardi. Rang-barang materiallar bilan bir qatorda
turli ko‘ngilochar suratlar va rrlaqolalar ham muxlislami xushnud etardi.
M am lakatdagi yetakchi gazetalardan biri — «New York Herald
T ribune»ga 1924-yilda asos solingan. Bugungi kunda ushbu gazeta yetakchi
nashrlardan deb topilgan. G azetaning «Yevropa nashri* Parijda chiqadi.
XX asr o ‘rtalarida 500000 nusxa atrofida chiqib turgan gazeta 50—80
sahifadan, yakshanba sonlari esa 300—400 sahifadan kam bo‘Lmasdi.
1924-vildan chiqa boshlagan yana bir gazeta - «New York Daily
Mirror* N yu-Y orkning kundalik ko‘zgusi hisoblangan. Gazeta sahifalarida
asosan am erikalik monopoliyachilarning qarashlari o ‘z aksini topardi.
«This Week* haftaligi 1935-yili Nyu-Yorkda chiqa boshlashi bilanoq
o ‘z m uxlislarini topdi. Yakshanba kunlari 39 ta ilovasi bilan chop
etiladigan bu nashm ing umumiy adadi 11685200 nusxadan oshardi. Asosiy
m aqsadi reklamalarni yoritish boMgan ushbu haftalik sahifalarida hikoya,
ocherk, siyosiy va ijtimoiy mavzudagi maqolalar ham tez-tez yoritilib
turgani uning ixlosmandlari sonini ko'paytirishga xizmat qilardi.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Kasaba uyushmalarining 1942-yili San-Fransiskoda tashkil etilgan
nashri — «The Dispatcher» mustaqil gazetasi asosan ishchi-xizmatchilar
manfaatini himoya qilishga yo'naltirilgandi. U lam ing erkin minbari
hisoblangan mazkur gazetada dunyo miqyosida kasaba uyushmalarining
ilg'or tajribalari, bu sohadagi m uam m olar yoritilardi.
Odamlarda ijtimoiy, siyosiy mavzulardagi maqolalarga qiziqish katta
ekanligini anglagan chikagolik jum alistlar va noshirlar 1947-yili «Chicago
Sun—Times» gazetasini tashkil etdilar. Bu davrda kurrai zaminda turfa
siyosiy voqea-hodisalar avj olayotgan edi. SSSRdagi qonli qatag'onlar,
Yevropada Ikkinchi jahon urushining o ‘choqlari paydo bo'layotgani
haqidagi xabar va sharhlar amerikaliklaming ham e ’tiborini jalb qilmasdan
qoimasdi. Boshqa yetakchi gazetalar qatori «Chicago Sun—Times* gazetasi
sahifalarida ham bu mavzular atroflicha yoritib borildi.
Agressiya va urushlaiga hamisha qarshi turadigan «N ational Gardian»
taraqqiyparvar gazetasiga 1948-yiIi Nyu-Yorkda asos solingan edi. Ko‘p
o ‘tm ay bu gazeta nihoyatda ommalashib ketdi. Dunyoning barcha
burchaklarida uning muxlislari topiladi.
XX
asr birinchi yarmida AQSHda matbuot ravnaqini yuksak pog'o-
nalarga ko‘tarishda «Ogdena», «Nyuxauz», «Perri», «Ridder», «Skripps-
Govard*, «Skripps», «Tayms—M irror kompani», «Xerst» kabi gazeta tresti,
konsemi va birlashmalari salmoqli o'rinda bo'lishdi.
Ular o ‘nlab
gazetalarni million-million nusxalarda chop etishgani yaxshi m a’lum.
Shunisi e ’tiborga molikki, AQSHda ingliz tilidagi nashrlar bilan btr
qatorda boshqa millat o ‘quvchilariga mo'ljallangan gazetalar ham emin-
erkin chop etilardi. Masalan, 1905-yüdan Bostonda latish tilida «Amerikas
Latweeties» (Amerikas Latvietis), 1909-yildan N yu-Y orkda eston tilida
«Uus Ilm» (Uus Ilm), 1917-yildan Nyu-Yorkda rus tilida «Russkiy
Golos», litva tilida esa 191 t-yildan Nyu-Yorkda «Laisve» (Laysve) va
1923-yiIdan Chikagoda «Vilnis» («Vllnis»), N yu-Y orkda ukrain tilida
«Hromadsky Holos» (Gromadskiy Golos),
1938-yildan Nyu-Yorkda
arm an tilida «Lraper» (Lraper) gazetalari ham ko‘pm ing nusxalarda chop
etilgani bu yurtda demokratiyaning ravnaq topganidan dalolatdir.
AQSH matbuoti tarixida XX asming birinchi yarm ida boshiangan
ilg‘o r usullar va an ’analar dunyo matbuoti taraqqiyotiga ham sezilarli
darajada ta’sirini o ‘tkazib kelayotir.
Angliya matbuoti ham XX asming birinchi yarm ida ravnaq topdi.
O 'sha davrdayoq angliyaliklarning amerikalik o'quvchilarga nisbatan ikki
marta, fransuzlarga qaraganda uch barobar ko‘p gazeta-jum al xarid
qilishlari kuzatilgan. Angliya gazetalarini shartli ravishda besh guruhga
ajratish mumkin:
MUliy (markaziy) ronggi gazetalar. Bular sirasida Londonda chop
etitadigan 16 nomdagi gazetani sanash m umkin. 8 tasi yirik, yetakchi
«Tayms», «Deyli telegraf», «Deyli meyl», «Deyli ekspress». «Deyli gerald»,
«Deyli Uorker», «Deyli mirror* va «Deyli sketch» gazetalari bo‘lib, o ‘sha
davrdayoq ulaming umumiy adadi 13 million nusxadan oshardi.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Dostları ilə paylaş: |