‘zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi



Yüklə 79,22 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/160
tarix24.12.2017
ölçüsü79,22 Kb.
#17347
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   160

Shunisi  diqqatga  sazovorki,  urush  tugagan  yiliyoq  nemis  jum alist  va 
noshirlari  vayron  b o ig a n   mahatliy  m atbuotni  yangicha  tipda,  o ‘zgacha 
m hda  qayta  tiklashga  bel  bog'ladilar.  0 ‘sha  yili  ikkala  nemis  davlatida 
o ‘nlab  turli  gazetalar  tashkil  etilgani  va  yuz  minglab  nusxalarda 
chiqarilgani  sir emas.  Birgina  G F R d a  1945-yiIda  paydo  bo'lgan  «Aachener 
N achrichten*  (Aaxener  N axrixten,  40  ming  nusxa),  «Allgemeine  Zeitung* 
(Algemayne  Saytung,  100  ming  nusxa),  «Weser-Kurier*  (Vezer-Kurir,  120 
ming  nusxa),  «Hessische  Allgemeine*  (Gessishe  Algemayne,  72  ming 
nusxa),  «D arm stadter  Echo*  (D arm shtedter  exo,  50  ming  nusxa),  «N ürn­
berger  N achrichten»  (N yum berger  Naxrixten,  185  ming,  shanba  kunlari 
220  ming  nusxa),  «Rhein—N eckar—Zeitung*  (Reyn-N ekkar-Saytung,  63 
ming  nusxa),  «Stuttgarter  Zeitung*  (Shtutgarter  Saytung,  140  ming  nusxa) 
gazetalarining  muxlislari  tobora  ortib  bordi.  E’tiborli  tom oni  shundaki, 
1946—1950-yillar  m obaynida  ham   ko‘plab  nashrlar  paydo  b o iib ,  yuz 
minglab  muxlislar orttirishdi.
0 ‘sha  davrdayoq  3,5  million  nusxada  chop  etilgan  «Bild-Zeitung* 
(«Bild-Saytung*),  1,7  million  nusxada  chiqib  turgan  «Bild-Zeitung  am 
Sonntag»  (Bild-Saytung  am  Z onntag)  gazetalari  ham  o'ziga  xos  voqelik 
edi.
D unyoga  m ashhur  «Der  Spiegel»  (D er  Shpigel,  ya’ni  «Oyna*) jurnali 
ham  1947-yilda  Hamburg  shahrida  315  ming  nusxada chiqa boshlagan.
1950-yilda  G F R da  10  ta  yirik  nashriyotda  17  ta  gazeta  2506000 
nusxada  chiqib  turardi.  1959-yilga  kelib  mamlakatda  chop  etiladigan 
nashrlarning  um um iy  adadi  17  m illion  nusxadan  oshib  ketgani  nisbatan 
qisqa  davr  m obaynida  m atbuotning qanchalik  ravnaq topganini  ko‘rsatadi.
Shu  tariqa  XX  asr  o ‘rtalarida  Germaniya  Federativ  Respublikasi 
m atbuoti  dunyodagi  yetakchi  o ‘rinlardan birini  egaUay boshladi.
Italiya  m atbuoti  haqida gapirganda,  aw alo,  1848-yilda  Turin shahrida 
chiqa  boshlagan  «La  G azzetta  del  popolo*  (Gazetta del  popolo)  nashri  har 
kuni  ikki  m arta,  ya’ni,  tonggi  soni  —  55  ming,  kechki  soni  esa  30  ming 
nusxada  chiqib,  muxlislari  e ’tiborini  qozonganligini  eslash  lozim.  Kuniga 
ikki  m arotaba  chop  etiladigan  gazeta  xabariari  qanchalik  hoziijavob, 
dolzarb  boMishini  tasa w u r  etish  qiyin  emas.  Chinakam  axborot  manbayiga 
aylangan  nashm ing esa  muxlislari  o rtib   boraverdi.
Italiya  nashrlari  orasida  M ilanda  1876-yildan  chiqa  boshlagan  «II 
Coppiere  della  sera*  gazetasi  alohida  o ‘miga  ega.  1922— 1924-yillarda 
gazeta  1  m illion  nusxagacha  chiqdi.
«La  Ora»  gazetasi  1900  yildan  buyon  Palermoda  chop  etiladi.  Bu 
tungi  gazeta  sahifalarida  voqeliklar  haqqoniy  yoritilishi  bilan  muxlislari 
e ’tiborini  qozongan.  «Il  Giornale  d ’ItaLia»  mustaqil tungi  gazetasiga  1901- 
yilda  Rim da  asos  solingan.  1922-yilda  bu  gazetaga  «Jornale  d ’ltalia 
agrikolo»  (Italiya  qishloq  gazetasi)  haftaligi  ilova  qilib  chiqarila  boshladi. 
1930-yildan  maxsus  yakshanba  sonlariga  ilova  tariqasida  «Jomale  della 
dom enika»  (Yakshanbalik  gazeta)  ham   ko'pming  nusxalarda  chiqariladigan 
b o id i.  Aksariyat  rivojlangan  m anilakatlarda  gazetxonlar  sevimli  nashr- 
larining  aynan  yakshanba  sonlarini  maroq  bilan  o ‘qishlari  odatiy  holga
www.ziyouz.com kutubxonasi


ayianib  qolgan.  Shunga  muvofiq  o'sha  kuni  c h o p   etiladigan  gazetalar 
odatdagidan  bir  necha  marta  katta  hajmda  va  k o 'proq  nusxalarda  chop 
etilardi.  M uhim  reklamalar  aynan  dam  oiish  kunlarí  yorítilishiga  reklama 
beruvchilar liam,  iste’molchilar ham  birdek ko'nikib qolishgan.
Italiyaning  m ashhur  «Italia»  gazetasíga  1912-yilda  asos  solingan  edi. 
M ilanda  katolik  guruhi  nashri  boigan  bu  gazeta  sahifalaridan  rang-barang 
mavzuiar  o ’rin  egallardi.  Azaldan  díniy-m a’rifiy  mavzuga  qiziqish  bilan 
qaragan  ko‘p sonli  mushtaríylar bu gazetaning doim iy  muxlisiga  aylanishdi.
XX 
asmiiig  birinchi  choragida  bu  o ‘lka!arda  fashizm  bayrog'i  ostidagi 
harakatlar qay darajaga  yetgani  tarixdan  yaxshi  m a’lum.  Bu  xatti-harakatlar 
o'zgacha  dunyoqarashga  asoslangan  nashrlam i  h a m   hazm   qila  olmasdi. 
Shu  bois  1924-yilda  Milanda  chiqa  boshlagan  Italiya  komfirqasi  markaziy 
oiganining  nashri  —  «L’Unita*  gazetasi  bir  yildan  so‘ng  fashistlar 
hokimiyatí tom onidan  taqiqtab qo'yitdi.  18-yildan  k o'proq  davr mobaynida 
yashirincha  chiqib  turgan  «L’Unita*  gazetasi,  nihoyat,  1944-yil  iyunidan 
boshlab  Rimda  yana oshkora chop etjla  boshladi.
Azaldan  diniy,  m a’rifiy  o'choqlardan  biri  b o ‘lib  kelgan  ko‘hna  Rimda 
turli  davrlarda  diniy  nashrlar chiqarish  urfga  aylangan.  Xristian-demokrartik 
partiyasi  markaziy  nashri  «II  Popolo»  gazetasi  shulardan  biri  edi.  Rimda 
1944-yildan  chop  etila  boshlagan  bu  gazeta  ixlosmandlari  G'arbdagi 
boshqa  mamtakatlarda  ham  kam  emasdi.
Yevropa  mamlakatlaridagi  ilg‘or  tajriba  biror  hududdagina  qolib 
ketmasdi.  Modomíki  gazetalari  q o sh n i  m am lakatlarga  ham  tarqalayotgan 
ekan,  demak,  unda  yoritilayotgan  mavzuiar  voqelikka  ayianib  boraveradi. 
Moliya-iqtisodiy  mavzulami  yoritishga  ixtisoslashgan  *11  Globo»  («Er 
shari»)  gazetasiga  1945-yilda  Rimda  asos  solingan.  Ushbu  nashr  ham 
butun yevropalik  moliyachi  mutaxassislar e ’tiborini jalb  etib turardi.
«The  Rome  Daily  American*  gazetasi  \946-yi\dan  Rim da  ingliz tilida 
chop  etila  boshladi.  Uning  faoliyati  Italiyadagi  amerikaliklar  siyosatini 
yoritishga  yo'naltirilgandi.
XX 
asming  birinchi  yarmida,  xususan,  Ikkinchi  jah o n   urushi  davrida 
Italiyada  ham  juda  murakkab  vaziyat  vujudga  kelgan  edi.  Bu  urush  bilan 
bogMiq  mushkulotlar  matbuot  taraqqiyotiga  o ‘z   ta ’sirini  o ‘tkazmasdan 
qolmasdi.
1948-yilda  m atbuot  to'g'risida  qonun  qabul  qilinishi  Italiyada  bosma 
so‘z  ravnaqini  yuksaltirishda  muhim  aham iyat  kasb  etdi.  Shu  yili 
demokratik  nihdagi  «II  Paese»  gazetasi  chiqishi  rimlik  gazetxonlarni 
mamnun  qildi.
«II  Paese  sera»  gazetasi  1949-yildan  chiqa  boshlagan.  Bu  tungi  gazeta 
haftada  to'rt  kuh  rimliklar  uchun,  ikki  marta  N eapol,  bir gal  Florensiya  va 
bir  marta  butun  mamlakat  aholisi  uchun  chop  etilardi.  Adadi  —  85  ming, 
shanba  kunlari  120  ming  nusxaga  yetardi.
Ikkinchi  jahon  urushidan  keyin  Italiya  m atbuoti  ham  asta-sekinlik 
bilan  yana  o'zanini  topa  boshladi.  M a’lum  fursat  tiklanish  davridan  so‘ng 
u taraqqiyot sari  odim lab ketdi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yüklə 79,22 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   160




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə