Зиёдулла Давронов
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
| bag‘rikenglik
- turli-tuman jarayonlardagi birlikdir. Bag‘rikenglik, ma’naviy sohadagina emas, balki, siyosiy, huquqiy, demokratik yo‘nalishlarni ham qamrab oladi. Bag‘rikenglik, tinchlikni ta’minlovchi, urushlarni, barcha kelishmovchiliklarni yo‘q qiluvchi, haqiqiy tinchlik madaniyatiga yetaklovchi jarayondir. Diniy bag‘rikenglik xalqaro vaziyatni sog‘lomlashtirishga, yangicha yondashishga yordam beradi. Din esa ijtimoiy ong sifatida inson faoliyatini qamrab oladi. Bag‘rikenglik ijtimoiy ong mazmuniga tobora insoniy mohiyat kasb eta borishi, shaxsning haq-huquqlari barqarorligiga erishishi, makonda mehr-shafqat, odamiylik tamoyillarini takomillashuviga yordam beradi. Bag‘rikenglik insonning o‘z-o‘zini asrashiga ko‘maklashadi. Bag‘rikenglik keng ma’noda barcha xalqlarning yashash uchun kurashish huquqining tasdiqlanishi bilan ob’yektiv ravishda bog‘liqdir. Dunyo hamjamiyati kuch va zo‘rlik, yakka hokimlikni zaiflashtirish yo‘llarini izlab keladi. Asrlar davomida insonlar bag‘rikenglikning haqiqiy poydevorini topishga intilib keldilar. Bu sohada diniy manbalarga murojaat qildilar. Chunki odamlar o‘rtasida barqarorlik jihatlariga ehtiyoj tug‘iladi. Barqarorlik muvozanat sharoitidagina alohida shaxs, xalq erkin ma’naviy shakllanish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Diniy bag‘rikenglikni takomillashtirish mamlakatlar o‘rtasida, mintaqalar va butun dunyo hamjamiyati miqyosida do‘stona munosabatlarni qaror toptirishning muhim omilidir. Shu sababli ham O‘rta Osiyoning o‘rta asr mutafakkirlari aynan diniy bag‘rikenglik 76 haqida ilmiy fikrlarni aytib ketganlar. Endilikda tarjima qilinib, xalqimizga tortiq etilayotgan adabiyot, ilmiy manbalardan o‘qib xulosa qilamizki, bag‘rikenglikning falsafiy jihatlari har bir shaxs, har bir xalqqa taalluqlidir. Jumladan, Abu Rayhon Beruniyning «Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar», «Hindiston», Yusuf Xos Hojibning «Qutadg‘u bilig», Mahmud Qoshg‘ariyning «Devonu lug‘otit turk», Alisher Navoiyning «Xamsa», «Holati Sayyid Hasan Ardasher», «Mahbub ul-qulub», Boburning «Boburnoma», Mirzo Ulug‘bekning «To‘rt ulus tarixi» va boshqa asarlarida muammoning yechimiga oid ibratli fikrlar bor. Diniy bilimlar, dunyoviy bilimlar bilan o‘zaro aloqada bo‘lishi bag‘rikenglikni taqozo etadi. Ayniqsa, buyuk muhaddislar hadislar to‘plashda bu jarayonlarga e’tiborni qaratganlar. Jumladan, Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|