Ziyaos-salehin az ziaossalehin ir

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
1
-
 [
1
 . ]
H ə did sur ə si ay ə 22 . 
2
-
 [
2
 . ]
Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin ( ə ) h ə yatı», s ə h. 341 . 
3
-
 [
3
 . ]
Seyyid ibn Tavus, «Lühuf», s ə h. 68 . 
səh:86 
Kərbəla qiyamında qadınların nə kimi rolu olmuşdur ?
   
Məhəmməd peyğəmbərin (s) gəlişi ilə cəmiyyətdə tam insani 
hüquqlu şəxsiyyətə çevrilən qadınlar daim İslam dininin 
inkişafı və müdafiəsi yolunda özünəməxsus əhəmiyyətli rol 
oynayaraq, böyük nüfuz qüvvəsinə malik olmuşlar. Biz İslam 
tarixini diqqətlə izlədikdə, bu dinin yarandığı gündən 
e`tibarən Həzrət Xədicə (ə) kimi namuslu, cəsur qadınların 
tərəfindən maddi və mə`nəvi cəhətdən mühafizə olunaraq, 
dəstəkləndiyinin şahidi oluruq. O, bütün var-dövlətini
  İslam 
dininin qorunması və inkişafı yolunda xərcləməklə yanaşı 
sevimli Peyğəmbərimizi (s) ən böhranlı vaxtlarda belə tərk 
etmədi. Böyük mal-mülkə sahib, zəngin bir xanım olan 
Xədicənin (ə) bütün sərvətini İslam yolunda sərf edərək, 
sonda isə müşriklərin yaratdığı iqtisadi blokadanın nəticəsində 
aclıq ucbatından dünyasını dəyişməsi də, möhtəşəm qadın 
fədakarlığının möhtəşəm nümunəsidir
)1(
. 
Həmçinin Həzrət Fatimə (s) kimi dəyərli xanımların atasının 
və yaxınlarının qürbətinə, ayrılığına dözməklə 
səh:87 
 
1
-
 [
1
« . ]
Sir ə ti-İbn Hişam», c. 1, s ə h. 274; «K ə nzul-ümmal», 
c. 13, s ə h. 275 . 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
bərabər, İslam yolunda öz vətənindən belə köçüb, yad 
şəhərlərə hicrət etməsi, onun simasında müsəlman qadınının 
əzmindən xəbər verir
)1(
. 
Təsadüfi deyildir ki, Əmmar Yasirin (ə) anası Süməyyə 
düşmənlərin ən ağır işgəncələrinə dözərək əqidəsindən, 
inamından dönməmiş elə buna görə də, müşriklər tərəfindən 
amansızlıqla qətlə yetirilmişdi. Belə ki, O, İslam dünyasının 
ilk şəhidi sayılır
)2(
. 
Peyğəmbərin (s) dövründə müharibələrdə döyüşçülərə qulluq 
edən, onların qayğısına qalan müsəlman qadınlar bundan 
əlavə hətta ən çətin anlarda da, döyüş meydanına atılaraq 
qəhrəmancasına vuruşmuşlar. Ümmü Amir ləqəbli Nəsibənin 
Ühüd döyüşündə, Həmzənin bacısı Səfiyyənin Xəndək 
müharibəsində düşmənə qarşı vuruşaraq göstərdiyi rəşadətlər 
üçün Peyğəmbərimizin (s) onlara behişt və`d etməsi də, buna 
misal ola bilər
)3(
. 
Müsəlman xanımlar öz atalarını, ərlərini, qardaşlarını və 
övladlarını Peyğəmbərin (s) düşmənlərilə mübarizəyə 
həvəsləndirməklə birgə, onların şəhid olduğunu eşitdikdə də, 
daim qürur hissi ilə yüksək səbir və dözüm nümayiş 
etdirmişlər. Ühüd döyüşündə qardaşının, dayısının və ərinin 
şəhid olduğunu eşidən Hİmnə binti Cəhişin vüqarla «hamımız 
Allah tərəfindən yaranmışıq və hamımız Ona doğru geri 
dönəcəyik.» deyə, söyləməsi, müsəlman qadının hər şeyə 
qadir olduğuna bir örnək sayıla bilər
)4(
. 
Kərbəla qiyamının inkişaf tarixini və hadisələrin məntiqi 
ardıcıllıqla gedişini izlədikdə, onun hər ləhzəsində 
səh:88 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
 
1
-
 [
1
« . ]
M ə sumların h ə yatı», s ə h. 41 . 
2
-
 [
2
« . ]
K ə nzul-ümmal», c. 13, s ə h. 630 . 
3
-
 [
3
« . ]
Sir ə ti-İbn Hişam», c. 3, s ə h. 45 v ə 179; İbn Ə bil H 
ə did, «N ə hcül-b ə lağ ə nin ş ə rhi», c. 3, s ə h. 377 v ə 388 
«K ə nzul-ümmal», c. 13, s ə h. 632 . 
4
-
 [
4
« . ]
Tarixi-T ə b ə ri», c. 2, s ə h. 74; İbn Ə bil H ə did, «N 
ə hcül-b ə lağ ə nin ş ə rhi», c. 3, s ə h. 388 v ə 395 . 
ləyaqətli müsəlman xanımının da öz rolu olduğunu anlayarıq. 
Belə ki, biz, İslam tarixi boyunca seyr etdiyimiz nümunəvi 
qadına xas olan xislətləri Kərbəla qiyamında adı səslənən hər 
bir qadında kamil şəkildə görürük. 
Qiyamın əvvəlindən e`tibarən bir çox müsəlman qadınlar 
İmam Hüseynə (ə) kömək etmək üçün öz səylərini 
göstərmişlər. Bu səylər müxtəlif formalarda ifadə olunaraq, 
özünəməxsus tə`sir gücünə malik olmuşdur
)1(
: 
1
-
  Elçilərə himayəkarlıq etdilər 
Bə`zi qadınlar ağır şəraitdə, düşmən nəzarətinin ən güclü və 
təhlükəli olduğu mühitdə İmam Hüseynə (ə), onun 
tərəfdarlarına öz himayələrini əsirgəməmiş, böyük rəşadətlə 
onları müdafiə etmişdir. Kərbəla qiyamında, Tuə, kimi 
xanımın İmamın (ə) Kufəyə göndərdiyi elçisi Müslim ibn 
Əqilə öz evində pənah verdiyini, düşmənlərdən gizləyərək, 
qoruduğunun şahidi oluruq 
)2(
.Bir halda ki, Həzrət Hüseyni (ə) 
on səkkiz min məktubla Kufəyə dəvət edən kufəlilər Müslim 
ibn Əqili şəhər küçələrində, İbn Ziyadın qoşununun təqibi 

---

Ziyaos-salehin
                                                                               
az.ziaossalehin.ir
 
altında yalnız buraxaraq, onu tənha və köməksiz qoymuşdu. 
Qorxaq Kufə əhli hətta evlərinin qapısını da bağlamışdılar. 
Amma Tuə adlı bir müsəlman xanım, Müslim ibn Əqili 
tanıyaraq, onu öz evində gizlətdi. Və imanın qorxuya üstün 
olduğunu sübut etdi. 
2
-
  Dəyərli məsləhətlər verdilər 
Bir çox qadınlar Həzrət Hüseynin (ə) də`vətini qəbul etmək 
üçün tərəddüd edən ərlərini İmama (ə) qoşulmağa 
meylləndirir, bu barədə onlara dəyərli məsləhətlər verirdilər. 
səh:89 
 
1
-
 [
1
 . ]
El ə buna gör ə d ə hazırki b ə hsimizd ə qadınların K ə 
rb ə la qiyamındakı f ə aliyy ə tl ə rini t ə hlil ed ə rk ə n Ə hli-
beyt ( ə ) xanımlarının h ə ll edici rolunu müst ə qil ş ə kild ə , 
ayrı bir sual ə trafında araşdıracayıq . 
2
-
 [
2
 . ]
Z ə bihullah M ə h ə llati, «R ə yahinüş-ş ə ri ə », c. 4, s 
ə h. 374; «Biharül- ə nvar», c. 44, s ə h. 350-358; Şeyx Müfid, 
«İrşad», s ə h. 401-404; Ə bi Muxn ə f, «M ə lhuf ə la q ə tlil-
tafuf», s ə h. 112-119 . 
Kərbəlada qəhrəmanlıqla şəhid olan Züheyr ibn Tin məhz 
həyat yoldaşı Dilhəm binti Əmrin məsləhəti sayəsində haqqın 
yolunu taparaq, İmam Hüseynə (ə) qoşuldu 
)1(
.Züheyr ibn Tin 
İmamın (ə) tərəfdarı kimi tanınmırdı. O, hətta Həzrət 
Hüseynin (ə) onu də`vət etmək üçün göndərdiyi elçisinə də, 
rədd cavabı verdi. Amma, belə olduqda arvadı Dilhəm, 
Züheyrə: «Sübhənəllah! Sən peyğəmbər övladının də`vətini 

---