ŞAHİN ƏHMƏdov

---

 
ŞAHİN  ƏHMƏDOV 
 
 
 
 
 
 
 
MÜHƏNDİS  
EKOLOGİYASI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bakı – 2012 

---

 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
3 
Mündəricat 
 
Giriş. 
Fəsil 1. Mühəndis ekologiyasıının konsepsiyası. 
1.1. Əsas anlayışlar. 
 
Fəsil 2. Atmosferə antropogen təsir. 
            2.1. Yer atmosferinin əmələ gəlməsi və inkişafı. 
            2.2. Atmosferin kimyəvi tərkibi və quruluşu. 
            2.3. Atmosferin təbii və antropogen çirklənməsi. 
 
2.4. Aerozol və ozon atmosferdə. 
 
2.5. Atmosfer çirkləndiricilərinin təsnifatı və çirklənmə 
mənbələri 
 
2.6.Atmosfer çirkləndiricilərinin ümumi xarakteristikası 
 
2.7.  Maşınqayırma  müəssisələrinin  tullantıları  ilə 
atmosferin çirklənməsi 
  2.8.  Atmosferin  energetik  qurğuların  tullantıları  ilə 
çirklənməsi 
 
Fəsil 3. Hidrosferə antropogen təsir. 
 
3.1.  Su  ehtiyatları  və  onların  keyfiyyəti  barədə  ümumi 
məlumat 
      3.2. Azərbaycanın su ehtiyatlarının ekoloji vəziyyəti 
 
3.3. Su ehtiyatlarının çirklənmə növləri və mənbələri 
 
3.4. Su ehtiyatlarının özü təmizlənməsi və çirklənmədən 
mühafizəs 
 
3.5. Suyun keyfiyyətinə olan tələblər 
 
3.6.Su 
ehtiyatlarının 
tükənməsi 
və 
tükənmədən 
mühafizəsi 
 
3.7. Abşeron yarımadası göllərinin ekoloji vəziyyəti 
 
3.8. Xəzər dənizinin yeraltı su ehtiyatları rejiminə  təsiri 
 
3.9.Su  ehtiyatlarının  inteqrasiyalı  idarə  edilməsi 
ekosistemlərin təhlükəsizliyinin təminatçısıdır  
 

---

 
4 
Fəsil_4._Litosferə_antropogen_təsir.__4.1.'>Fəsil 4. Litosferə antropogen təsir. 
 
4.1. İnsanın Yer qabığına təsiri 
 
4.2. Torpaq sferinin (pedosferin) qlobal funksiyaları 
 
4.3. Yer qabığının mineralları və süxurları 
 
4.4. Süxurların aşınması  
 
4.5. Torpaqəmələgətirən amillər 
Fəsil 5. Müasir dövrdə ətraf mühitin monitorinqinin rolu. 
 
5.1. Ekoloji monitorinq anlayışı 
 
5.2. Ekoloji monitorinqin prioritet istiqamətləri 
 
5.3. Ekoloji monitorinqin texniki və texnoloji məsələləri  
 
5.4.  İnformasiyanın  alınmasının  və  emalının  texniki  
vasitələri 
          
5.5. Ekoloji monitorinq strukturunda idarə etmə 
Fəsil
 6. 
Ətraf mühitin əsas komponentlərinin ekoloji 
monitorinq metodları.
 
 
6.1. Atmosferin monitorinqi 
 
6.2. Hidrosferin monitorinqi  
 
6.3. Qurunun və geoloji mühitin monitorinqi  
 
Fəsil  7.  Texniki  vasitələr  və  atmosferi  mühafizə 
metodları 
 
7.1. Toztutma proseslərinin əsas parametrləri 
 
7.2. Toztutucu aparatlar 
 
7.3. Quru toztəmizləyici aparatlar 
 
 
  7.4. Elektrik filtrlər (süzkəçlər) 
  7.5. Filtirlər (süzgəclər) 
  7.6.Yaş toztutan aparatları 
  7.7. Tullantıların atmosferə yayılması  
Fəsil 8. Su hövzələrinin çirklənmədən mühafizəsi. 
 
8.1.Su 
hövzələrinin 
keyfiyyət 
göstəricilərinin 
normalaşdırılması 
8.2. Mexaniki qarışıqlardan suların təmizlənməsi 
  8.3.Yağ 
tərkibli 
qarışıqlardan 
çirkab 
suların 
təmizlənməsi 

---

 
5 
  8.4.  Çirkab  suların  metallardan  və  metal  duzlarından 
təmizlənməsi 
 
8.5. Çirkab suların neytrallaşdırılması  
 
Fəsil 9. İstehsalat və məişət tullantılarının idarə edilməsi.     
      
9.1. Tullantıların təsnifatı  
 
9.2. Bərk tullantıların emalı  
 
9.3.  Çirkab  suların çöküntülərinin  zərərsizləşdirilməsi  və 
ləğvi  
 
9.4. Tullantısız və aztullantılı texnologiya 
 
9.5. Sənaye tullantılarının zərərsizləşdirilməsi 
 
9.6. Bərk tullantıların istifadə edilməsi 
 
Fəsil 10. Ekoloji pasportlaşdırma, ekspertiza və audit 
 
10.1. Еколоъи паспортлашдырма  
 
10.2. Ekolji ekspertiza 
 
10.3. Ekoloji audit 
 
Fəsil 11. Ekoloji risk 
 
11.1. Тящлцкялилик 
 
11.2. Мягбул риски 
 
11.3. Рисkин идаря едилмяси 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
6 
GİRİŞ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---