[]
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BAKI DÖVLƏT UNĠVERS ĠTETĠNĠN TƏS ĠS EDĠLMƏS Ġ HAQQINDA QANUN
226
227
Universitetin elmi şurası 1922 ildə professorlardan F.N.İly ini və R.Rostovskini kitab almaq üçün Petroqrada ezam etdi. Onlar buradan, pulsuz olaraq, 200 puddan artıq qiy mətli elmi ədəbiyyat, o cü mlədən Rusiya Elmlər Akademiyasının bütün nəşrlərin i alıb gətirmişdilər. Kitab xananın Şərq şöbəsi universitetin Şərq fakültəsinin dekanı prof. R.K.Ju zenin təşəbbüsü ilə təşkil edilmişdi. Bu məqsədlə Azərbaycan SSR Xalq Ko missarları Soveti 1922 ildə 7 min manat qızıl pul buraxmışdı. Bu vəsait hesabına 1924 ildə İstanbuldan 2000-dən artıq kitab a lındı. Şə rq şöbəsi 1924 ilin mayında fəa liyyətə başladı. 1928-29 illərdə keç miş Ba kı fransız cə miyyətinin 1000 nüsxədən ibarət kitab xanası universitet kitab xanasına daxil oldu. Bundan əlavə, "Maarif işçiləri ev i" kitab xanasından 2000 dəstdən ibarət rus jurna lla rı ko mp lekt i kitab xanaya verild i. Hə min illərdə professorlardan Bəkir Çobanzadə, R.X.Mudrov, D.Cəfərov, Tu mbe l, Rusanova və başqalarının şəxsi kitabları da kitab xananın fonduna əlavə olun muşdur. Bakı Dövlət Universitetin in kitab xanası 1919 ildə yaranarkən 250 kitabla fəaliyyətə başlamışdısa, hazırda onun fondunda 2,5 milyondan artıq çap vahidi vardır. Elmin mü xtəlif sahələrinə aid olan bu kitablar A zərbaycan, Şərq, rus və Qərbi Avropa dillərindədir. 13-18 əsrlərə aid ə lya zma ları, 16 əsrdən bəri mü xtə lif xa rakterli nəşrlər kitab xananın "qızıl fondu‖na daxil o lan nadir və qiy mətli əsərlərdir. Azərbaycan Respublikası Təhsil Na zirliyinin 1971 il 131 saylı ə mrinə əsasən, Bakı Dövlət Un iversitetinin Elmi Kitab xanası ölkənin ali və o rta ixtisas məktəbləri kitab xanalarının işini yaxşılaşdırmaq və tən zimləmək məqsədilə elmi-metodiki mərkə zə çevrilmişdir və indiyədək hə min funksiyanı yerinə yetirir. Elmi kitab xana 22 dövlət və özəl ali mə ktəb kitab xanasına metodik kö mə klik göstərdi. Elmi kitab xana "Universitet a limlə rinin əsərlə ri", "Universitetin görkə mli a limləri" seriyasından və s. möv zularda elmi-b iblioqrafik göstəricilər hazırlay ıb çap etmişdir. Bakı Dövlət Universitetinin elmi kitab xanası hazırda 18 xarici dövlət, 50 universitet və elmi cəmiyyətlə beynəlxa lq kitab mübadiləsi aparır, 1998 ildən Bakıda fəaliyyət göstərən Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım Fondu ilə müqavilələr əsasında əməkdaşlıq edir. Kitab xana bu cəmiyyətin lay ihələrində fəal iştirakına görə 11 q rant udmuşdur. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi bərpa o lunduqdan sonra elmi kitab xana yeni in kişaf mərhələsinə qədə m qoy- muşdur. Kitab xanada ko mpüter texnologiyası tətbiq olunur, elektron kataloqun yaranması prosesinə başlanmışdır. Kitab- xananın internetdə öz saytı vardır. Mark-Eskuel proqramı əldə olun muşdur ki, bu da kitab xananın ko mpleks şəkildə avtomatlaşdırılmasına imkan verir. Elmi kitab xananın 14 şöbəsi, elmi, tədris və bədii ədəbiyyatdan ibarət 5 abunə, 14 oxu zalı və 42 kafedra kitabxanası vardır. Universitetin elmi kitabxanası 16 minlik universitet kontingentin ə, MDB ölkə- lərinin və digər xa rici dövlətlərin elm və təhsil müəssisələrinin ə məkdaşlarına xid mət ed ir.
onun tədris-elmi fəaliyyətinin tənzimlən məsi qaydalarını müəyyən edən sənəd. Niza mna mənin A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Parlamentin in ko missiyasında mü zakirəsi 3 ayadək davam etmiş, 1919 il sentyabrın 29-da Parlamentin 79-cu
228
iclasında qəbul edilmişdir. 5 fəsildən, 72 maddədən ibarət Nizamnamədə Un iversitetin təşkilati quru luşu, onun elm və tədris sahələrinin fəa liyyəti, professor-müə llim heyətinin vəzifə və hüquqları müəyyənləşdirilir. Niza mna mən in 2 maddədən ibarət olan birinci fəslində Ba kı Dövlət Universitetinin mu xtariyyət hüquqlu elm- tədris müəssisəsi olub, maa rif nazirliyinin strukturunda fəaliyyət göstərdiyi, rektor, pro rektor, dekan lar, şura və fakültə iclasları vasitəsilə idarə olunduğu təsbit edilir. İkinci fəsil Universitetin idarə sistemini əks etdirir, rektorun, prorektorun, dekanların, şuranın, idarə heyətinin, fakültələrin hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirir. Niza mna məyə əsasən Universitetin rəhbəri re ktor idi. Niza mna mə çə rçivəsində ona universitet idarəç iliy inin bütün sahələrinə rəhbərlik etmək səlahiyyəti verilird i. Rektor professorlar arasından 3 il müddətinə seçilir, Xalq Maarifi Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunurdu. Rektor ö z fəaliyyətində şura tərəfindən hazırlanan və təsdiq edilən təlimat lara əsaslanır, rektorun olmadığ ı müddətdə onun vəzifəsini prorektor, yaxud dekanlardan b iri icra edirdi. Prorektor tələbə işləri ü zrə rektorun kö məkçisi idi. Rektora Universitetin idarəsi işlərinin bir q ismini prorektora həvalə etmək icazəsi verilirdi. Prorektoru Universitet şurası professorlar içəri-sindən 3 il müddətinə seçirdi. Hər fakü ltənin başında dekan dururdu. Dekan tədrisə nəzarət edir, rektora və şuraya həvalə edilən vəzifə ləri fa kültə da xilində icra ed irdi. Dekan da professorlar arasından 3 il müddətinə seçilir və şura tərəfindən təsdiq olunurdu. Şura Universitetin idarə edilməsinin ali və müstəqil orqanı id i. Niza mna mədə şuranı fəa liyyət dairəsi və səlahiyyəti ətraflı göstərilmişdi. Un iversitetin maddi və inzibati işlərinin icrası onun idarə heyətinə tapşırılırdı. Şu ranın, fakü ltə iclaslarının və idarə heyətinin dəftərxana işlərinin aparılması qaydaları dəqiqləşdirilmişdi. Niza mna mən in üçüncü fəsli Universitetin tədris h issəsi üzrə şəxsi heyətinə həsr edilmişdi. Heyət professorlar, dosentlər, privat-dosentlər,müəllimlə r, d illə r üzrə müha zirəçilər, prore ktorla r və müavinlə ri, assistentlər və ordina- torlardan ibarət idi. Bu vəzifə li şə xslər hə m seçilə, hə m də dəvət oluna b ilə rdilər. Heyətin tə ləb edilən e lmi dərəcəsi və adı, vəzifəyə seçilmə və əvəzedilmə qaydaları Nizamnamədə dəqiqləşdirilirdi. Dördüncü fəsil tələbələrə həsr edilmişdi. Nizamnamənin həmin fəslində Universitetə hər iki cinsdən olan orta təhsilli şə xslərin qəbul ed ild iyi təsbit olunurdu. Mühazirə və ə məli məşğələlə rdə, tələbə lərdən başqa, azad d inləyi- cilə rin də iştirakına ica zə verilirdi. Parla mentdə ciddi mübahisələrdən sonra, sağlam və demokratik düşüncəli Par- lament üzvlərin in təkidilə, Universitetdə tələbə təşkilatlarının yaradılmasına icazə verilir və bu təşkilatların hüquq və fəaliyyət sahələri dəqiqləşdirilirdi. Beşinci fəsildə Universitetdə qulluq edən şəxslərin hüquq və vəzifələrindən, imtiyazlarından bəhs olunurdu. Niza mna mən in tə xminən 1/3-ni təşkil edən bu fəslə görə, Universitet şurasına fakü ltələrin təqdimat ı ilə e lmlər na mi- zədi və doktoru e lmi də rəcələri vermə k səlahiyyəti verilird i. Pro fessor-müəllim və işçi heyəti üçün təqaüdün təyin edilməsi qaydaları və məbləği müəyyənləşdirilmişdi. 25 ildən 30 ilədək xid mət et miş professorlar illik ə mə k haqlarının 2/3 hissəsi, 20 ildən 25 iledək xid mət edənlər maaşlarının yarısı, ağ ır sağalma z xəstəliyə tutulan və işləyə bilməyən professorlar üçün 5-10 il stajı o lduqda maaşlarının 1/3-i, 10-20 ilədək xid mət edənlərə 2/3 hissəsi, 20 ildən artıq stajı olanlara isə tam maaşları həcmində təqaüd verilməsi nə zərdə tutulurdu. Təqaüd və birdəfəlik yard ım a lmaqda əcnəbilər də Azərbaycan təbəələri ilə bərabər hüquqa ma lik id ilə r. Niza mna mədə universitetdə xid mətdə olan qadın ların əmək haqqı, təqaüd və yardımlarının miqdarı eyni vəzifən i icra edən kişilə rə verilən məbləğlə bərabərləşdirilirdi. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin Pa rla menti tərəfin- dən təsdiq olun muş Niza mna mə universitet idarəç iliy inin təşəkkülündə mühüm ro l oyna mışdır (ba x hə mçin in Bak ı Dövlət Universiteti). BAKI DÖVLƏT UNĠVERS ĠTETĠNĠN TƏS ĠS EDĠLMƏS Ġ HAQQINDA QANUN - Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin paytaxtı Bakı şəhərində Avropa tipli ilk universitetin açılması haqqında Parlament qanunu. 1919 il sentyabrın 1-də Parlamentin 70-ci iclasında qəbul olunmuşdur.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|