[]
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
335
Bugünkü Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzi olan üçrəngli milli bayraq isə 1918 il noyabrın 9-da Cü mhuriyyət Höku mətin in iclasında Höku mətin sədri F.x.Xoyskinin məru zəsi əsasında qəbul edilmişdir. Hö ku mətin həmin iclasında Azərbaycanın dövlət bayrağının "yaşıl, qırmızı və mav i rənglərdən, ağ aypara və səkkizguşəli u lduzdan ibarət" olması qərara alındı. Bayraqdakı üç rəng - yaşıl isla mın, q ırmızı (a l) müasir a zadlıq ideologiyasının, mavi isə türklüyün rə mzi idi. 1918 ilin iyununda təsdiq edilmiş bayraqdakı aypara və səkkizguşəli ulduz isə olduğu kimi sa xlan ılmışdı. Cü mhuriyyətin Dövlət bayrağı Aprel işğalı (1920) nəticəsində ləğv edilsə də, Azərbaycan xalqın ın istiqlal müba- rizəsində böyük rol oynadı. 1988 ildə A zadlıq hərə katı başlandıqda, üçrəngli bayraq yenidən qaldırıld ı. Bu tarixi a kt Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası rəhbərliy inin də fəaliyyətinə ciddi təsir göstərdi. 1990 il noyabrın 17-də Na xç ıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Heydər Əliyevin sədrliy i ilə keçən 1-ci sessiyasında Azərbaycan Xalq Cü m- huriyyətinin üçrəngli dövlət bayrağı Na xç ıvan Muxtar Respublikasının dövlət bayrağı kimi qəbul olundu, 1990 il noyabrın 29-da isə "Azərbaycan SSR ad ının və dövlət bayrağının dəyişdirilməsi haqqında" fərman verildi və 1991 il fevra lın 5-də qanunvericilik orqanı tərəfindən təsdiq olundu (bax Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzləri).
Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998; Rəsulzadə M .Ə., Azərbaycan Cümhuriyy əti, B., 1990; Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c.5, B., 2001; M ərdanov M ., Quliyev Ə., Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri, B., 2001. DÖVLƏT GERBĠ - Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin dövlət suverenliyi rəmzlərindən biri. Cü mhuriyyət Höku məti 1919 il martın 23-də, ilk dəfə olaraq, Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti dövlət gerbinin və dövlət möhürünün layihələ rin i hazırla maq üçün müsabiqə elan et mə k ba rədə qərar qəbul etdi. Qəra ra əsasən, layihə lər hə min il apre lin 20-sinə qədər təqdim o lunma lı idi. Ço x gü man ki, müsabiqəyə təqdim olun muş layihələ r bəyənilmə miş və qəbul edilmə mişdir. Buna görə də 1920 il yanvarın 30-da Höku mət hərbi ordenlər, milli himn , dövlət gerb i və möhürü lay ihələrinin hazırlan ması üçün müsabiqə elan etmək barədə yenidən qərar çıxarmışdı. Ordenlərin layihəsinə baxılması işi hərbi nazirliyə, h imn, gerb və möhür layihələrinə baxılması isə xalq maarifi nazirliyinə tapşırılmışdı. Xalq maarifi nazirliy i bu məqsədlə "Azərbaycan" qəzetində dəfələrlə e lan verərək b ild irmişdi ki, təqdim ediləcə k ən ya xşı dövlət himni layihəsinə görə 50 min manat, ən yaxşı gerb və möhür layihələri üçün isə 25 min manat mükafat müəyyən olunmuşdur. Elanda bildirilirdi ki, müsabiqədə iştirak etmək istəyənlər həmin il may ın 1-nə qədər ö z lay ihələrini məxfi zərflərdə xalq maarifi nazirliy inin dəftərxanasına təqdim et məlid irlər. Müsabiqənin nəticələ rin in e lan o lunması A zərbaycanın İstiqla lının ikinci ildönümünə, yəni 1920 il may ın 28-nə nəzərdə tutulurdu. Lakin 1920 il aprelin 27-də A zərbaycanın Sovet Rusiyası tərəfindən işğalı bu mühüm dövlət tədbirinin başa çatdırılmasına imkan verməd i. Azərbaycan müstəqilliy ini bərpa edəndən (1991, 18 o ktyabr) sonra dövlət gerbi haqqında yeni müsabiqə elan olundu. Müsabiqə komissiyasına daxil olan eskizlər A zərbaycan Respublikasının Milli Məclisində geniş müzakirə edildi, lakin onla r qənaətbəxş hesab olunmadı. Buna görə də yu xarıda bəhs olunan gerb layihəsini bərpa et mə k qə rara alındı. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti dövründə hazırlan mış gerb layihəsi rəssam R.Mə mmədov tərəfindən təkmilləşdirildi. 1993 il 19 yanvar tarixli konstitusiya qanunu ilə dövlət gerbinin rəngli və ağ-qara təsviri təsdiq edildi (ba x Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzləri). Əd. Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998; Mərdanov M ., Quliyev Ə., Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri, B., 2001.
Höku mətin in 1920 il yanvarın 30-da qəbul etdiyi dövlət rəmzləri layihələrinin hazırlan ması haqqındakı qərarda Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti dövlət himnin in lay ihəsini hazırlamaq üçün müsabiqə elan olun ması Xalq Maarifi Nazirliy inə tapşırıldı.Xalq Maarifi Nazirliyi bu məqsədlə müsabiqənin şərtlərini "Azərbaycan" qəzetində dəfələrlə elan edərək bildirmişdi ki, təqdim ed iləcək ən yaxşı dövlət himn i layihəsinə görə 50 min manat mükafat müəyyən edilir. Müsabiqə iştirakçıları lay ihələrini həmin il mayın 1-nə qədər xalq maarifi nazirliyin in dəftərxanasına təqdim etməli id ilər. Müsabiqənin nəticələri mayın 28-nədək, yəni Azərbaycanın İstiqlalının ikinci ildönümünə qədər elan edilməli id i. Lakin 1920 il aprelin 27-də Azə rbaycanın Sovet Rusiyası tərəfindən işğalı nəticəsində milli dövlətçiliyin süqutu Azərbaycan Xa lq Cü mhuriyyətinin dövlət h imnin in qəbul olun masına imkan verməd i. 1991 ildə A zərbaycanın dövlət müstəqilliy i yenidən bərpa olunduqdan sonra Üzey ir bəy Hacıbəylinin Xalq Cü mhuriyyəti illərində yazdığı "Azərbaycan marşı" Azərbaycan Respublikasının 1992 il 27 may tarixli qanunu ilə dövlət himni kimi təsdiq olun muşdur (bax Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzləri). Əd.: Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998; Mərdanov M ., Quliyev Ə., Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri, B., 2001.
təsvir olunan əsas dövlət rəmzi. Cü mhuriyyət Höku mət i 1919 il mart ın 23-də A zərbaycan Xa lq Cü mhuriyyətinin dövlət möhürünün layihəsini hazırlamaq üçün müsabiqə elan olun ması barədə qərar qəbul etdi. Qərara əsasən, layihələr həmin il aprelin 20-nə qədər poçt və teleqraf na zirliy inə təqdim edilmə li idi.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|