[]
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- "Bu doğrudur ki, bolşeviklərlə ittifaq bağlamaq müsavatçılar üçün çətin bir şeydir.
112
burada əmisi oğlu Əli bəy Hüseynzadə ilə görüşmüşdür. 1921 ilin əvvəllə rində Pa risə gedərək orada yaşamışdır. 1927 ildən Lvov Universitetinə müə llim dəvət edilən Ağabəyzadə ömrünün sonuna qədər burada Şərq dillərindən və tarixindən, ədəbiyyat və mədəniyyətindən müha zirələ r o xu muş, proqra m-dərsliklə r hazırla mışdır. Lvov Universitetinin professoru Ağabəyzadənin Ukraynada şərqşünaslıq elminin təşəkkü lündə əhəmiyyətli xid məti o lmuşdur.
Azərbaycan daxili işlər orqanlarının tarixi (ensiklopedik soraq kitabı), birinci kitab, B., 2003 AĞALAROV Fərhad Əbülfət oğlu (1868, Tiflis yaxınlığındakı Qaracalı k. -?) - hərb i xadim, Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti ordusunun polkovniki. Hərbi xid mətə çar ordusunda başlamışdır. A zərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi ərəfəsində Ağalarov İrandakı rus hərbi qüvvələrin in tərkibində id i. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti ordusunda 1 -ci tatar süvari alayının ko mandiri təyin olunmuşdu. 1918 il noyabrın 17-də ingilis qoşunları Bakıya daxil olduğu üçün Azərbaycan hərbi qüvvələrinin tərkib ində şəhəri tərk et mişdi. 1919 ilin apre lində yenidən təntənəli surətdə Bakıya da xil olan Azərbaycan hərbi qüvvələrin in ilk dəstəsinin rəhbəri Ağalarov idi. Ağalarov tezliklə Ba kı qarnizonunun rəisi, avqustun 30- da isə Bakı liman ının ko mendantı təyin ed ilmiş, A zərbaycan Xa lq Cü mhuriyyətinin süqutunadək bu vəzifədə ça lış mışdır.
etmişdir. 1921 ilin əvvəlində yenidən həbs edilərək, Bakıda qarnizon rəisi olduğu vaxt bolşevikləri təqib etməkdə ittiham olunmuşdur. Xo lmoqor həbs düşərgəsinə beş illiyə sürgün edilməsi haqqında hökm çıxarılmışdır. Sonrakı taleyi barədə mə lu mat aşkar o lun ma mışdır. Əd:. Süleymanov M., Azərbaycan ordusu (1918-20), B., 1998; Elşad Qoca, Cəllad etirafı, B.,1999. AĞAMALIOĞLU Səməd ağa Həsən oğlu (27.12.1867, Qazax rayonunun Qıraq Kəsəmən k. - 6.10.1930, Moskva) - dövlət xadimi, maarifç i-publisist, Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Parla mentində sosialistlər fra ksiyasının lideri. Vlad iqafqaz hərb i progimna ziyasını b itirmiş (1887), yerölçən ixt isasına yiyələnmişdir. 1917-ci ilin aprelindən Rusiya Sosial-De mokrat Fəhlə Pa rtiyasının Birləşmiş Gəncə Ko mitəsi İc raiyyə Ko mitəsinin və Gəncə Fəhlə və Əsgər Deputatları Sovetinin üzvü olmuşdur. 1918 ilin fevra lında Tifl isə köç müş, yerli menşevik "Hü mmət" təşkilatının ü zvü, təşkilatın orqanları - " Gələcək" və "Probujdeniye" qəzetlərinin redaktoru, Zaqafqaziya seyminin Müs əlman fra ksiyasının üzvü kimi fəa liyyət göstərmişdir. Azərbaycan Milli Şurasının "Azərbaycan Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında qanun"una (1918, 19 noyabr) əsasən seçkisiz Cü mhuriyyət Parla mentinin tərkibinə da xil edilmişdir. Parla mentdə sosialistlər fraksiyasının lideri, aqrar ko missiyanın sədri idi. Sovet hakimiyyətinin tərəfdarı olan Ağamalıoğlu Cü mhuriyyət Parlamentində G.V.Çiçerinin Denikinə qarşı ittifaq bağlamaq haqqında notasının mü zakirəsi zamanı "Bu doğrudur ki, bolşeviklərlə ittifaq bağlamaq müsavatçılar üçün çətin bir şeydir. Məgər müsavat Hökumətini saxlamaq çox vacibdirmi? Ölkəni sovetləşdirərik, qurtarıb gedər!", - deyərə k mövqeyini açıqlamışdır. O, A zərbaycanın Qırmızı ordu tərəfindən işğalına kö məklik göstərmiş, Aprel işğalından (1920) sonra Gəncə üsyanının (1920) yatırılmasının təşkilində fəal iştirak etmişdir. Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında xalq torpaq ko missarı (1920-22), Mərkəzi İcraiyyə Ko mitəsinin sədri, ZSFSR Mərkəzi İcraiyyə Ko mitəsinin sədrlərindən biri, SSRİ Mərkə zi İcra iyyə Ko mitəsi Rəyasət Heyətinin üzvü (1922-29) o lmuşdur. Ağamalıoğlu Azə rbaycanda və SSRİ-n in digər türk-müsəlman respublikalarında yeni latın əlifbasına keçilməsinə rəhbərlik etmiş, Ümu mittifaq Yeni Türk Əlifbası Ko mitə- sinin sədri olmuşdur. Türk xa lqlarının mədəni həyatı, türk əlifbasına keç idlə bağlı publisist kimi də fəa liyyət göstərmişdir. Moskvada dəfn olunmuş, cənazəsinin qalıq ları Bakıya – Fə xri Xiyabana köçürülmüşdür.
Əsərləri: Azərbaycanın siyasi vəziyyəti (1919); Bizim yolumuz hayanadır? (1924); Türk aləmində mədəni məsələlər (1924); Türk-tatar xalqlarının təxirəsalınmaz mədəni ehtiyacları (1925); Yeni türk əlifbasının müdafiəsində (1927) və s. Əd.: Nəcəfov X., Səmədağa Ağamalıoğlu. B., 1966; y e n ə o n u n, S.Ağamalıoğlunun ictimai-siyasi və ateist görüşləri, B., 1968. AĞAOĞLU Məhəmməd (24.8.1896 - 4.6.1949) -görkəmli A zərbaycan alimi, sənətşünas. 1916 ildə Moskva Universitetinin Şərq şöbəsini bitirdikdən sonra, Bakıda işləmişdir. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti dövründə (1918-20) Ağaoğlu b ir sıra maa rif-mədən iyyət və sənət ocaq la rın ın ya rad ılmas ında, mu zeyşünaslıq, qəd im maddi mədən iyyət nü munə lərin i qoru maq sahəsində fəa l ça lış mış, "Ya şıl qələ m" cə miyyəti ida rə hey ətin in ü zvü, sənətşünas Hüseyn bəy Mirzə camalo vla b irlikdə ilk milli ― İstiq la l‖ mu zeyinin t əşkil edilməs in in təşəbbüsçüsü olmuşdur (1919, 7 de kab r). Şərq xalq ların ın incəsənətin i öy rən mək məqsəd ilə xarici ö lkələrə getmiş və v ətənə qay ıtmamışd ır. İran, İraq, Türkiyə, Alman iya və İng iltərə mu zey lərind ə ça lışaraq , q iy mət li a raşdırma la r apa rmışd ır. 1929 ildən A BŞ-da yaşa mış, əvvə lcə Detroyt İncəsənət İnstitutunun, sonra Miçiqan Un iversitetin in pro fessoru kimi fəaliyyət göstərmiş , 1933 ildən isə "Art İslamica" ("İs lam inc əsənəti" ) məcmuəs in in redaktoru o lmuşdur. Ağaoğ lu A zərbaycan , Tü rkiyə, İran və b. Şərq ölkələrin in incəsənət tarixin i tədq iq etmiş , Şərq min iatü rü, xalça, bəd ii metal və parça sənətin ə dair q iy mətli əsərlər yazmışd ır. Ağaoğ lunun A zərbaycan , rus, tü rk, fars, ərəb, alman, ingilis, qəd im yunan və latın d il- lərini mü kəmməl bilməsi Şərq xa lq la rı inc əsənətin in təd - Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|