01 azeri indd

28

CASPIAN ENERGY AZƏRBAYCAN  N1 (0)`2011 |  www.caspenergy.com

(2011-2014), quru yüklərin daşın-

ması üçün vaqonların (201-2014) 

alınması,  Ələt vaqon deposunun 

və vaqonların yuyulduğu  ərazinin 

bərpası (2010-2011) planlaşdırılır. 

Sərnişindaşıma təsərrüfatında isə 

25 yeni sərnişin vaqonlarının  əldə 

edilməsi (2011-2013) nəzərdə tutu-

lub. Siqnalizasiya və rabitə sisteminin 

təzələnməsi çərçivəsində Yalama-

Biləcəri  ərazisində optik-lif xəttinin 

yaradılması (2010-2013) planlaşdırı-

lır, həmçinin  vaqon və lokomotivlərin 

təkərlərinin qızmasını vaxtında üzə 

çıxaran yeni 30 ədəd KTC-M qurğu-

sunun, 120 dəst “lokomotiv-stansiya” 

növlü stasionar radiostansiyanın 

alınması (2010-2012) nəzərdə tutu-

lub. Bundan başqa, Bakı-Böyükkəsik 

ərazisindəki dəmir yolunun siqnali-

zasiya sisteminin dəyişən cərəyanla 

işləyən, 27,2 kVt gücünə malik 

dartı sisteminə keçməsilə  əlaqədar 

təkmilləşdirilməsi (2010-2012) plan-

laşdırılır. Həmçinin, Horadiz-İmişli-

Bakı (2011-2013) və Osmanlı-

Astara (2011-2013) ərazisində 

optik-lif rabirə  xəttinin yaradılması 

və Osmanlı-Astara (2011-2013) bir-

yollu ikitərəfli  ərazisində avtobloki-

rovkanın bərpası  nəzərdə tutulub. 

Bununla yanaşı, Azərbaycan dəmir 

Avtomobil nəqliyyatı ilə yük dövriyyəsi (hər km-ə mln. ton)

2010

2005

2000

1995

1991

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat Nazirliyi

Sərnişin dövriyyəsi (hər km-ə mln. sərnişin) 

Источник: Министерство транспорта Азербайджана

2000

0

1991

1995

2000

2005

2010

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat Nazirliyi

EKSKLÜZİV 

•

---

29

CASPIAN ENERGY AZƏRBAYCAN  N1 (0)`2011 |  www.caspenergy.com

yolunda sərnişin- və yükdaşımanı 

mexaniki idarə sisteminin (2010-

2012), blokirovka və siqnalizasiya 

sistemini mərkəzləşdirilmiş dispetçer 

idarəsinin (2010-2012)  qurulması, 

həmçinin Bakı-Böyükkəsik dəmir 

yolu  ərazisinin dəyişən cərəyanla 

işləyən, 27,5 kVt gücündə dartı 

sisteminə keçməsinə  şərait yaradıl-

ması nəzərdə tutulub (2010-2012).

Hərəkətin təhlükəsizliyinin təminatı 

sahəsində maddi-texniki bazanın 

yaradılması, qəza-bərpa qatarının 

zəruri maşın və mexanizmlərlə təchizi 

planlaşdırılır (2010-2012). Kadrların 

hazırlanması  məsələsənə xüsusi 

diqqət ayrılır, o cümlədən dəmiryol 

nəqliyyat sisteminin ixtisaslaşdırılmış 

işçilər, ali və orta texniki təhsilli per-

sonalla təmin olunması da nəzərdə 

tutulub (2010-2014).

Yuxarıda qeyd olunanların yeku-

nu kimi Nəqliyyat Nazirliyi müntəzəm 

qayğısına və ölkə iqtisadiyyatının 

nəqliyyat sahəsinə ayırdığı diqqətə 

görə Azərbaycan Respublikasının 

Prezidenti cənab İlham Əliyevə dərin 

minnətdarlığını bildirir, mövcud inki-

şaf tempinin qorunub-saxlanması, 

Respublikamızda daha effektiv 

nəqliyyat sisteminin yaradılması  və 

gələcəkdə adı çəkilən sistemin bütün 

istiqamətlərində irimiqyaslı layihələrin 

həyata keçirilməsini vəd edir.     

Müsahibəyə görə çox sağ olun 

EKSKLÜZİV 

•

---

30

CASPIAN ENERGY AZƏRBAYCAN  N1 (0)`2011 |  www.caspenergy.com

“ƏSAS MƏSƏLƏ - 

DÜNYANIN İNKİŞAF ETMİŞ 

ÖLKƏLƏRİ SİYAHISINA DAXİL 

OLMAQDIR” - 

ZİYAD SƏMƏDZADƏ

Caspian Energy (CE): Cənab 

Səmədzadə, müstəqil Azərbaycanın 

20 il ərzində keçdiyi yolu necə 

qiymətləndirirsiz?

Azərbaycan Respublikasının Milli 

Məclisinin iqtisadi siyasət daimi kom-

missiyasının sədri Ziyad Səmədzadə: 

Azərbaycanın 1991-ci ilin 18 oktyabrın-

da öz dövlət müstəqilliyini bərpa etməsi 

Azərbaycan xalqının tarixi uğurudur. 

Həyati reallıqlar göstərdi ki, suveren-

liyi qorumaq və möhkəmlətmək onu 

əldə etməkdən daha çətindir. 1993-cü 

ilin may-iyun aylarında ölkədə böh-

ran son həddə  qədər kəskinləşəndə 

Azərbaycan vətəndaş müharibəsinin 

kandarında dayandı. Milli müstəqilliyini 

itirmək təhlükəsi qarşısında qalan xalq 

qətiyyətlə diletantların hakimiyyətinin 

getməsini tələb etdi və öz taleyini 

yenidən ümummilli lider Heydər Əliyevə 

tapşırdı. Böyük siyasətə dönən Heydər 

Əliyev ölkəni qaçılmaz faciədən xilas 

etmək üçün misilsiz işlər gördü. Bu, 

həmin vaxtlar idi ki, Azərbaycan iqtisa-

diyyatı staqnasiyada idi. Güclü sənaye 

potensialı dağıdılmışdı, xarici təhlükələr 

və daxili siyasi vəziyyət son həddinə 

qədər kəskinləşmişdi.

1993-cü ildə dövlət başçısı seçilən 

Heydər Əliyev ölkəni çox ağır siyasi və 

iqtisadi vəziyyətdən çıxarmaq üçün bir 

sıra dərin düşünülmüş və əsaslı tədbirlər 

həyata keçirdi. Təcili və  təxirəsalınmaz 

addımlar olaraq inkişaf etmiş ölkələrlə 

əməkdaşlıq körpüləri qurmağa başladı. 

Dövlət idarəçiliyində  zəngin təcrübəyə 

malik olan bir rəhbər kimi Heydər Əliyev 

dünyadakı proseslərin istiqamətini və 

Azərbaycanın tarixi xüsusiyyətlərini 

yaxşı bilirdi. O, ölkənin geosiyasi və milli 

maraqlarına xidmət edən inkişaf strate-

giyasını işləyib hazırladı.

Həmin strategiyaya müvafiq ola-

raq, dövlət quruculuğu, demokratik 

cəmiyyətin formalaşdırılması, yeni iqti-

sadi sistemin tətbiqi üçün gərəkli olan 

qanunvericilik bazasının yaradılması 

prosesləri beynəlxalq hüquqi normalara 

və beynəlxalq  əməkdaşlıq prinsiplərinə 

uyğunlaşdırıldı.

Heydər  Əliyev Azərbaycan iqtisa-

diyyatının dirçəlişinin, ölkənin dövlət 

müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsinin 

dərindən düşünülmüş strategiyası-

nı  işləyib hazırladı, iqtisadi inkişa-

fın  əsas istiqaməti kimi neft faktoru-

nu müəyyənləşdirdi. Bu, respublikanın 

dünya iqtisadiyyatına fəal və sürətli 

inteqrasiyasını başlamağa, xaricdən 

xeyli maliyyə ehtiyatları və kapital qoyu-

luşu cəlb etməyə imkan verən yeganə 

düzgün yol idi. Neft strategiyasının real-

laşmasının gedişində Azərbaycan xal-

qının ümummilli liderinin necə böyük 

təzyiqlər və çətin maneələrlə qarşılaşdı-

ğı da sirr deyil. Ancaq Heydər Əliyev sərt 

iradə nümayiş etdirdi və  həm ölkənin, 

həm də xalqın taleyi üçün fövqəladə 

əhəmiyyəti olan prinsipial mövqeyindən 

geri çəkilmədi. 

Əlbəttə, 1994-cü ilin 20 sentyab-

rında  Əsrin Müqaviləsinin imzalan-

ması Azərbaycana dünya inteqrasiya 

proseslərinə qoşulmaq üçün nəhəng 

imkanlar açdı.  İri xarici sərmayəçilərlə 

bağlanan müqavilə, müvafiq qanunveri-

ciliyin qəbulu, investisiya iqliminin yax-

şılaşdırılması  və  gənc suveren dövlətin 

effektiv fəaliyyəti üçün normativ bazanın 

hazırlanması üçün atılan addımlar öz 

müsbət nəticələrini verdi. Ölkədə yeni 

iqtisadi sistemin fəaliyyətinə yönəldilmiş 

qanunlar paketi qəbul olundu. Yəni, 

bizə yeni vergi, gömrük, maliyyə, bank 

sistemlərini yaratmaq lazım idi. Bu struk-

turları yaratmadan Azərbaycanın iqti-

sadi sisteminin tamlığından danışmaq 

olmazdı. Ölkə rəhbərliyinin düşünülmüş 

siyasəti nəticəsində bütün bu proseslər 

sosial sarsıntılarla müşayiət olunmadan 

həyata keçirildi. 

Heydər  Əliyevin aqrar sahədəki isla-

hatlara münasibəti çox böyük hadisə 

oldu. Bir sıra ölkələrin təcrübəsini və yerli 

xüsusiyyətləri öyrəndikdən sonra Heydər 

Əliyev tərəfindən torpağın kəndlilərin 

mülkiyyətinə pulsuz verilməsi haqqında 

qərar qəbul olundu. Bu, çox radikal aqrar 

islahat idi. Biz bilirik ki, bütün başqa 

dövlətlərdə aqrar islahatlar həmişə çox 

ağır  şəraitdə baş verir. Hüquqi dövlət 

qurulması yolundakı iqtisadi xarakterli 

tədbirlər öz müsbət nəticələrini verməyə 

başladı.

Artıq 1996-cı ildə istehsalda tənəzzül 

dayandı, ÜDM artımında bəzi müsbət 

dəyişikliklər nəzərə çarpmağa başladı. 

Heydər Əliyev yaxşı bilirdi ki, Azərbaycan 

çox ağır vəziyyətdədir, qeyri-standart 

tədbirlər və yanaşmalar gərəkdir 

və burada o, üstünlüyü neft amilinə 

verdi. Eyni zamanda, neft həm Sovet 

dövründə, həm də müasir vəziyyətdə 

ölkəyə  əlavə valyuta ehtiyatları  gətirə 

bilən, habelə Azərbaycanın inteqrasiya-

nın dünya səviyyəsinə çıxışını təmin edə 

bilən əsas ehtiyatlardan biri sayılırdı. 

Ən  əsası, Heydər  Əliyev neft 

kəmərlərinin alternativ marşrutlarının 

yaradılmasını mühüm amil sayırdı. 

Müstəqillik illərində mühüm faktor əlbəttə, 

Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) əsas neft 

marşrutunun seçilməsidir. Azərbaycan, 

EKSKLÜZİV 

•

---