03-Evliya Chelebiye Gore Guneybati Anadolu (Aydin, Denizli, Muyula)
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II. Ula Kazası
- 1. İdari Yapı
- 2. Fiziki Görünüm a. Kale
- Hüsam Reis Camii
130 olduğunu tahmin ettiğimiz Elvan Bey, hamamını Menteşe’de bulunduğu sıralarda muhtemelen İbrahim Beyin yaptırdığı Ulu Cami’yi tamir ettirdiği bir zamanda XV. asrın ilk çeyreğinde yaptırmış olabilir. Zayıf bir ihtimal olsa da İbrahim Bey’in Ulu Camii ile birlikte bu hamamı yaptırdığı ve Elvan Bey’in bu iki yapıyı tamir ettirdiği düşünülebilir. 699 Ahmed Gazi hamamının ise aydınlık ve gayet güzel havasının olduğunu ifade eder. 700 Ahmed Gazi Bey kardeşleriyle beraber beylik yaptığı dönem 1355-1391 yılları arasıdır. 701 Dolayısıyla bu hamam Ahmet Gazi Bey’in Milas, Peçin yönetiminde olduğu 1375’lerden sonra yaptırmış olması gerekir. 702 Bu yapıları günümüz Muğla’sında göremiyoruz hamamların suya ihtiyacı olduğuna göre, dolayısıyla iki hamamında şehrin içinden geçen derenin pek uzağında bulunmayacakları düşünülebilir 703 . Ula’da iki hamam vardır, biri Şuca’ Hamamı diğeri ise Yeni hamamdır. 704 Evliya Dümrük Karyesi’nde de bir hamam olduğunu belirtir. 705 Ayrıca Evliya Çelebi’ye göre Muğla’da yetmiş çeşme vardır. 706 XVI. asırdaki kayıtlarda ise çarşı ve Pazar içinde, Hacı Muslihiddin Mahallesi önünde çeşmelere rastlamak mümkündür. 707 II. Ula Kazası Karabağlar’dan kıble tarafına doğru yola çıktığını söyleyen Evliya Çelebi, bağ ve bahçeler içinde yaptığı iki saatlik bir yolculuğun ardından yüksekçe bir dağı da geride bırakarak Ula’ya ulaştıktan sonra buranın üç tarafının dağlarla çevrili 699 Mete, a.g.e, s.43 700 Seyahatname, s.106 701 Wittek, a.g.e, s.71-75 702 Wittek, a.g.e, s.75 703 Mete. a.g.e. s.42-43 704 Seyahatname, s.107 705 Seyahatname, s.105 706 Seyahatname, s.106 707 Mete, a.g.e, s.44 131 olduğunu belirtir. 708 Evliya ilk olarak Ula’nın tarihçesi hakkında şu bilgileri vermektedir. “Ula Kalesi 751 (1349) senesinde Menteşeoğlu Beylerinden Ulama Beğ tarafından fethedildiği için buraya Ula adı verilmiştir” 709 . Seyyahımız yine şehir ismi ile ilgili olarak muhtemelen halk arasında anlatılan söylentileri dile getirmiş olabilir. Menteşe Beğ Karya’yı Bizans’ın elinden alıp Türk fethini Fethiye’ye değin götürürken, Muğla’nın pek yakında stratejik öneme sahip Ula’yı fethetmemesi imkansızdır. Evliya’nın verdiği tarihte Menteşe tahtında İbrahim Bey bulunuyordu. Dolayısıyla Ula Menteşe Bey’in son zamanlarında ya da oğlu Mesut Bey’in ilk zamanlarında fethedilmiş olmalıdır. 710 1. İdari Yapı Ula bazı kaynaklarda ise Gökabad şeklinde adlandırılır çünkü bir zamanlar bucak merkezi Gökabad’tı. 711 XVI. yüzyıla ait tahrir defterlerinde Menteşe Sancağı dahilinde, kaza merkezi olarak kaydedilenlerin haricinde kasaba statüsünde kayıtlı olan tek yerleşim merkezi Ula’dır. Sosyal ve demografik yapı bakımından Ula daha çok bir köy görünümündedir. Fakat bu duruma rağmen Ula diğer köylerden farklı olarak yoğun bir Pazar faaliyetine sahiptir. 712 Ula daha 1583’ten sonra yapılan bir mühime hükmünde kaza olarak gösterilmiştir. 713 2. Fiziki Görünüm a. Kale Kalenin yeri Evliya Çelebi’nin ifade ettiğine göre şehrin doğu tarafında Hisar Yurdu adı verilen yerdedir. Ula’yı anlatmaya devam eden Evliya buradaki kalenin 751 (1349) yılında Ulama Bey tarafından fethedildiğini söyler. Evliya’ya göre kale 708 Seyahatname, s.107 709 Seyahatname, s.107 710 Uykucu, a.g.e, s.204 711 Uykucu, a.g.e, s.204; Uzunçarşılı, a.g.e, s.152 712 Mete, a.g.e, s.222-223 713 Mete, a.g.e, s.277 132 Rum yapısı keferesi binası olup fetihten sonra yıkılmıştır. 714 Evliya’nın Ula’yı ziyaret ettiği dönemde kale kalıntıları hala görülebilse de günümüzde bunlara rastlamak mümkün değildir. b. Mahalleler Ula on iki mahalle ve iki bin toprak ve tahta örtülü evlerdir. Bütün evleri bağ ve bahçeyle çevrilidir 715 . Bu şehrin dört bir tarafı iki saatlik mesafede bağlar ve bahçeler ile çevrilidir 716 . Ula’da on iki cami ve mescidin etrafında cemaat tabiri ile tarif edilen mahalle teşkilatına benzer bir idari yapılanmanın olduğunu görüyoruz. 717 Diğer şehir merkezlerinde görüldüğü üzere, etnik, dini veya farklı bir bölgeden gelmiş olanları ifade etmek için kullanılan cemaat tabirinin burada farklı bir anlamda, mahalle anlamında kullanıldığını söyleyebiliriz. 718 Burada Ula’ya ait olan on iki mahalle=cemaat isimleri ise şöyledir: Cema’at-i Cami’-i el-mezbur, Cema’at-i Mescid-i Yukaru Dükkân, Cema’at-i Mescid-i Sinan Bey, Cema’at-i Mescid-i Can, Cema’t-i Mescid-i Dalca Kavak, Cema’at-i Mescid-i Hisar, Cema’at-i Mescid-i Karaca Ağaç, Cema’at-i Mescid-i Araban Arslan, Cema’at-i Mescid-i Asıtane, 714 Seyahatname, s.107 715 Seyahatname, s.107 716 Seyahatname, s.107 717 BOA-TD-166, s.530 718 Mete, a.g.e, s.223 133 Cema’at-i Mescid-i Kazancı, Cema’at-i Mescid-i Divane Halil, Cema’at-i Mescid-i Veled Şu’ayb 719 c- Dini ve Sivil Yapılar Evliya Çelebiye göre Ula şehrinde dini yapıların tamamı 19 mihrabdır 720 . Evliya Çelebi burada çarşı içinde bulunan camiler hakkında şu bilgileri verir. Hacı Mustafa Camii Seyyahımız bu camiyi şöyle anlatır. “En çok cemaati olan camii Acem Sultan Türbesi önündeki Hacı Mustafa Camii eski tarzda yapılmıştır. Kıble kapısı üzerinde şu tarih bulunur:” “Sahibü’l-mescid el-Hacı Mustafa bin Şuca’ Emir et-Tarih ilahi ya kadimtûkabbilü’l-ihsan, sene 793” Bu caminin kitabesinden camiyi Hacı Mustafa bin Şuca’ Emin tarafın 1390 tarihinde yaptırıldığını anlamaktayız. Cami günümüzde Camii Atik Mahallesi’nde bulunmaktadır. 721 İ. Hakkı Uzunçarşılı eserinde bu caminin tarihini 895 H.- 1489-90 M. 722 olarak okumuştur dolayısıyla Evliya’nın verdiği tarihle arasında yüz yıla yakın bir sapma bulunmaktadır Hüsam Reis Camii Hüsam cami için ise Evliya şunları söyler. “Çarşı içinde Hüsam Reis Camii kapısı üzerinde tarihi şöyle yazılmıştır: İlahi Kabul et bunun hacetin Habibinle cennette kıl hem celis 719 BOA-TD-166, s.530 720 Seyahatname, s.107 721 Uykucu, a.g.e, s.205 722 Uzunçarşılı, a.g,e, s.152 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|