03-Evliya Chelebiye Gore Guneybati Anadolu (Aydin, Denizli, Muyula)
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ahmed Gazi Camii mahallesi
140 denilmiş daha sonra bu isim Peçin şekline dömüşmüştür. Evliya Çelebi, Peçin Kalesi’nin Milas Ovasına nazır bir yalçın kaya üzerinde gökyüzüne baş vermiş, sağlam görünüşlü, dört köşe gösterişli bir bina olduğunu ve bütün Milas Ovası’nın buradan göründüğünü belirtmektedir. Kalenin çevresinin yaklaşık bin adım olduğunu söylemektedir. Evliya Çelebi kaleyi şu şekilde anlatmaya devam eder. “Kıbleye nazır bir kapısı vardır. Kapının iki tarafında da mermer aslanlar tasvir olunmuştur. Yalçın bir kaya üzerinde olduğundan etrafında hendeği yoktur. Tek bir taraftan kuşatılıp alınması mümkün değildir. Kapısı önünde zemberekli köprünün altı kesme kayadan on kulaç derinliğinde hendektir”. Bu kalenin içinde ya da dışında çarşı, Pazar, han ya da hamam olmadığını söyleyen Evliya Çelebi, Kale içinde küçük bir mescidin ve toprak örtülü yirmi evin var olduğunu ifade etmektedir. Kale varoşundan oldukça etkilenen Evliya buranın eskiden gayet büyük bir şehir olduğunu, bina kalıntılarının her tarafta olduğunu yazmaktadır. O imaretten hala yüz miktar toprak örtülü bağlı bahçeli evler var. Şehrin etrafındaki kale duvarları burçları hala görülmektedir.” 760 Peçin Kalesi Milas’ın 5 km. güneyinde dik yamaçlar ve ova kenarında birdenbire 180 m. irtifa ile yükselen bir yamaç üzerine inşa edilmiştir. 761 Yaklaşık üç buçuk hektar genişliğe sahiptir. 762 Kale duvarlarında rastlanan eski çağlara ait yapı blokları kalenin kuruluşundan bu yana geçirdiği fiziki değişimi göstermektedir. 763 Kaleye Menteşe Beyliği döneminde yapılmış olan 2,80 genişliğinde bir yolla çıkılır, bu yolun yükseltisi arttıkça basamaklar adeta birer merdiven halini alır. 764 Giriş kapısı bir kule ile ard arda iki duvar ile korunmaktadır. 765 Bu taraftaki kule ve burçların şevli duvar temelleri üzerine oturtulması, kalenin bu kısmının sağlamlığına verilen önemi bize göstermektedir. 766 Son yıllarda Peçin Kalesi civarında yapılan kazılarda söz konusu hendeğin bir kısmının ortaya çıkarılması, kalenin zamanla işlevini 760 Seyahatname, s.110 761 Darkot, “Milas”, İA, s.315 762 Eroğlu, a.g.e, s.118 763 Akarca, a.g.e, s.116 764 Uykucu, a.g.e, s.201 765 Mete, a.g.e, s.89; Wittek, a.g.e, s.126 766 Mete, a.g.e, s.89 141 kaybetmesiyle hendeğin zamanla dolarak kullanılmaz hale geldiğinin de bir göstergesidir. 767 Kale içindeki evler muhtemelen burada Evliya’nın belirttiği yirmi neferin kaldığı evler olmalıdır. Bu bilgiden anladığımız kadarıyla artık kale içinde sivil yerleşim kalmamıştır. Evliya kalede hamam yapısının olmadığını söylesede yapılan kazılar neticesinde burada tek hücreli bir hamam kalıntısına rastlanmıştır. 768 Belkide Seyyahımızın kaleyi ziyaret ettiği sıralarda hamam yıkılmıştı. Yine Evliya’nın belirttiği küçük mescid ise XVI. yüzyıl defterlerinde yer almayan, fakat mukataa defterinde “camii kala-i Peçin olarak karşımıza çıkan yapıdan başkası değildir. 769 Bütün Milas sahrası buradan görülmektedir. 770 Evliya Çelebi’nin verdiği bilgilere göre Peçin şehri, eski önemini kaybetmiş olsa da burada bulunan kale işlevinde birtakım değişiklikler olsa da hala kullanılmaktadır. Evliya’nın Peçin’e geldiği 1672 tarihinde artık kale savunma maksadı dışında bir hapishane olarak kullanılmaktadır. 771 Ayrıca Evliya’nın da belirttiği gibi burada dizdar ve muhafızların görevli olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla bu görevliler muhtemelen eşkıya takibi için görevlendirilmişlerdi. 772 Zaten Evliya Çelebi’de Peçin üzerinden Bodruma doğru yol aldığı sırada yoldaki muhtemel harami tehlikesinden söz etmektedir. 773 Kale dışında yerleşim alanları ise, iki tarafı Milas ovasına bakan dik yamaçlarla sınırlı ve güneyden sur duvarlarının çevrelediği, düzlük alana kadar uzanan bölgedir. 774 Yerleşimin bulunduğu mevkiye kalenin batısındaki Menteşeoğulları devrinden kalma üç metre genişliğinde döşemeli ve basamaklı bir yoldan çıkılmakta idi. 775 Evliya’nın bahsettiği yıkılmış haldeki şehri çevreleyen surların kalınlığı 1,5 metre kadar olup, belirli aralıklarla istinad kuleleri ile 767 Mete, a.g.e, s.89 768 Mete, a.g.e, s.89 769 Mete, a.g.e, s.89 770 Seyahatname, s.110 771 Seyahatname, s.110 772 Mete, a.g.e, s.91 773 Seyahatname, s.110 774 Mete, a.g.e, s.92 775 Wittek, a.g.e, s.126; Akarca, a.g.e, s.117 142 desteklenmiştir. 776 Surların kaç kapısının olduğu açık olarak bilinmemekle birlikte en az üçünün yeri tahmin edilebilir. Birinci ve esas girişi ovadan şehre çıkan yol üzerinde tahmin etmek gerekir. İkinci kapı ise, surların güneydoğusundan çıkıp vadinin ötesindeki Kepez mevkiine giden yola açılıyor olmalıdır. Üçüncü bir kapıyı da şehrin güneybatısında surların duşundaki merkeze 1,5 km mesafede bulunan Karapaşa Medrese’sinin bulunduğu mevkiye giden yolda aramak gerekir. 777 b. Mahalleler Evliya Çelebi Milas’ın tamamı on iki mahalle ve yedi mihrabdan oluştuğunu belirtmektedir. 778 XVI. asrın ortalarına kadar mahalle sayısı on iki, asrın ikinci yarısından itibaren on üçe çıkmıştır. 779 Demek ki Evliya Çelebi’nin Milas’a geldiği 1671 tarihlerinde mahalle sayısı yeniden on ikiye inmiştir. Bu mahalleler hakkında kısaca bilgi vererek Evliya’nın Milas şehrini ziyaret ettiği dönemdeki durumunu daha iyi kavrayabiliriz. Ahmed Gazi Camii mahallesi: 780 Bu mahalle ismini Ahmed Gazi Camii’nden almaktadır. Dolayısıyla bu yapının inşa edilmesinden sonra şehrin güney-doğu ucu yönünde fiziki gelişmesine katkıda bulunmuştur. 781 Hâce Firuz Paşa Mahallesi: 782 Adından anlaşıldığına göre mahalle Hâce Firuz Paşa Camii etrafında gelişmiş ve bu isimle anılmıştır. Mahalle Camii, medrese, imaret gibi dev bir yapı topluluğu etrafında gelişerek şehrin fiziki ve demografik yoğunluğunu kuzeye doğru dengelemiş olmalıdır. 783 Mahalle XVI. asrın sonlarına doğru Kızılcaburgaz olarak anılmaya başlamıştır. 784 Bugünkü konumu ise Yel 776 Akarca, a.g.e, s.116-120 777 Mete, a.g.e, s.93 778 Seyahatname, s.109 779 Mete, a.g.e, s.78 780 BOA-TD-166, s.517 781 Mete, a.g.e, s.80 782 BOA-TD-166, s.517 783 Mete. a.g.e, s.80 784 Mete, a.g.e, s.80 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|