03-Evliya Chelebiye Gore Guneybati Anadolu (Aydin, Denizli, Muyula)
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VIII. Üretim Kaynakları a. Tarım
167 olmadıklarını da söylemektedir. 948 Marmaris’in havasının ağır olması nedeni ile Evliya Çelebi yaz günleri halkın dağlara çıkıp serinlendiğini söyler. 949 VIII. Üretim Kaynakları a. Tarım Osmanlı ekonomisinin temeli büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı. Menteşe Sancağı genelde dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahip olup burada çok fazla geniş ziraat alanlarına rastlanmaz. Fakat buradaki tarım alalnlarının yer altı su seviyesine yakın olması bu arazileri verimli hale getirmektedir. Arazi yapısının yanında iklim şartları ve sulama imkanlarıda toprağın verimliliğini etkilemektedir. Gökova Körfezi ve Muğla bölgesinin özel bir iklim etkisi altında olduğunu görmekteyiz. Menteşe yöresinin Akdeniz iklimi etkisinde kalan diğer yörelerine göre bu bölgede kışlar biraz daha uzun yazlar ise serin geçer. Bu durum Menteşe Sancağı’ndaki ürün çeşitliliğini artırmaktadır. 950 Muğla’da tahıl üretiminin yanısıra bağcılık, meyvecilik ve sebzecilik en önemli tarım kolları durumunda idi. Fakat bunlar arasında en fazla yetişen mahsül üzüm idi. Bağılık öteden beri Menteşe yöresi halkının en önemli geçim kaynağı durumunda idi. Muğla Kazası içerisinde bağcılığın en fazla yapıldığı yerler hemen Muğla yakınındaki Karabağlar, Ula ve Yerkesik Kasabaları, Pisi, Dirgeme, Dümrük köyleridir. Bodrum, Peçin, Milas Kazalarıda yine bağcılığın en yoğun olarak yapıdığı merkezler olarak karşımıza çıkmaktadır. Buralardan “resm-i bağ”, “harac-ı bağ” adları altında vergiler alındığını görüyoruz. İncir üretiminde ise Muğla köyleri Peçin ve Milas ön plana çıkmaktadır. Badem ve narenciyede bölgenin önemli ürünleri arasında yeralmaktaydı. Çoğu zaman tahrir defterlerinde meyve isimleri ayrı ayrı zikredilmeden vergiler “öşr-i meyve” adı altında verilmiştir. 951 Menteşe yöresinde tarıma uygun olmayan yerleşim alanlarıda ise halkın hayvancılık ya da balıkçılıkla geçindiğini görmekteyiz. En yaygın olarak beslenen hayvan koyun olmakla beraber sığır, manda ve devede beslenen hayvanlar 948 Seyahatname, s.118 949 Seyahatname, s.120 950 Mete, a.g.e, s.246-249 951 Mete, a,g,e, s.261-264 168 arasındadır. Balıkçılık daha çok kıyı bölgelerde yapılmata olup vergi kayıtlarına yansıyacak drecede balıkçılık yapılmadığını söyleyebiliriz. 952 Evliya Muğla ve yöresinin tarın ürünleri ve hayvancılığı hakkında çok fazla olmasada bilgi vermektedir. Ziyaret etmiş olduğu yerleşim bölgelerinde hangi ürünlerin yetiştirldiğini ve buralarda hayvancılık yapılıp yapılmadığını bizlere iletmektedir. Bu bilgilere göre Muğla’da yayla havasına benzer bir hava olduğundan burada limon, turunç ve hurma yetişmediğini öğreniyoruz. Karabağlarda kırk çeşit üzüm yetiştirildiğini ayrıca Tavas’ta bağcılık yapıldığını, Ula’da üzüm ve incir yetiştirildiğini, Dümrük’te beyaz kiraz Eskihisar’da tütün yetiştirlmektedir. Bodrum halkı ise kuru üzüm, incir ve şira üretimi yapılır. Marmariste ise bağ bahçe olmadığı için halkın koyun ve sığır beslediğini öğrenmekteyiz. Evliya Çelebi Bodrum halkı hakkında fazla bir bilgi vermez sadece halkın kuru üzüm, incir ve şira ile geçimlerini sağladığını söyler. 953 Muğla’da limon, turunç ve hurma olmaz zaten havası yaylaktır. 954 Karbağlar’da kırk renk üzüm olur. Bütün üzüm ağaçları karaağaç, çınar, kavak, meşe ve erguvan ağaçlarına sarmaşıp çıkmışlardır. Her ağaçtan onar yirmişer yük üzüm olur. Oldukça sulu üzümü olur. Ve sair müsmirat ona göredir. 955 Ula mahsulü gayet bol şehirdir. Her sene kırk elli bin kantar üzüm ve incir kurusu Mısır’a gider. 956 Dümrük’ün havası gayet güzel olduğundan beyaz kirazı oldukça ünlüdür. 957 Eskihisar halkı tütün dikerler . 958 Marmaris’te bağ bahçe olmaz halk koyun ve sığır yetiştirir, ekin olur. Limanda levrek balığı çıkar. 959 Evliya Çelebi Tavas halkının daha çok bağcılıkla uğraştığını yazmaktadır. Bağlar Kale kayasının batısında bir top atımı uzaklıkta olan Kepez Dağı dibinde üç bin adet mahsulü bol bağlardır. Her bağda bir bağdar bulunur. Burada halk altı ay kalır ve mahsul alırlar. 960 952 Mete, a.g.e, s.269-271 953 Seyahatname, s.111 954 Seyahatname, s.106 955 Seyahatname, s.106 956 Seyahatname, s.107 957 Seyahatname, s.105 958 Seyahatname, s.108 959 Seyahatname, s.120 960 Seyahatname, s.103 169 b. Zanaat Seyyahımız Menteşe yöresini gezerken burada görmüş olduğu zanaat kolları ve ürünleri hakkında çok fazla yrıntılı olmasada çeşitli bilgiler vermektedir. Sınırlı olan bu bilgilerden halkındaha çok kendi ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretim yaptığını söyleyebiliriz. Evliya’nın vermiş olduğu bilgiler şöyledir. Evliya Muğla’da kasaphanenin çarşıdan geçen dere üzerinde bulunduğunu belirtmektedir. 961 Ayrıca Eskihisar’da akarsu bol olduğundan kırk elli tabakhane dükkânı olduğunu belirtmektedir. Burada üretilen derinin güzel oluğunu nitekim dağlarda bulunan mazının bu üretimde en önemli etken olduğunu iletmektedir. Burada ayrıca on dükkan bulunduğunuda eklemektedir. 962 Seyyahımızın vermiş olduğu bu bilgiler özellikle Eskihisar’ın Muğla ve yöresinde dikkat çekecek derecede deri üretiminin yapıldığı önemli bir merkez olduğunu gözler önüne sermektedir. Menteşe bölgesinin önemli geçim kaynaklarından birinin de hayvancılık olduğunu düşünürsek hammaddenin büyük çoğunluğunun aynı yöreden sağlandığı söylenebiliriz. Ürünlerin ise yine aynı çevrede alıcı bulduğu söylenebilir. Bütün Yerkesiği halkının ise evlerinde keçe külah, seccade ve kırmızı dülbend börkü işlediğini, keçeden yekpare hırka ve yağmurluk örerek bunları sattıklarını ifade eder. 963 El sanatları açısından Yerkesiği Seyyahımızın ilgisini çekmiştir. Yerkesiği küçükbaş hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı bir kasaba durumundadır. Dolayısıyla elde edilen yünün evlerde işlenerek keçe haline getirildiğini ve bundanda bölgede ihtiyaç duyulan giyim eşyalarının üretildiğini söyleyebiliriz. Halkın ihtiyacını karşılayan önemli unsurlardan biri olan değirmenlerdende bahseden Evliya, Eskihisar’da Sulu Camii yanından akan su üzerinde iki değirmen 964 , 961 Seyahatname, s.106 962 Seyahatname, s.108 963 Seyahatname, s.108 964 Seyahatname, s.108 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|