145
2-rasm. Geologiya xaritasi va kesimi. Masshtab 1:1000
Agar geologiya xaritalarida yosh qatlamlar gorizontal yotgan bo„lsa, yer
yuziga chiqib turgan qatlamning balandlik nuqtasi asosida uning bir
tomonidan ikkinchi tomoniga qarab to„g„ri chiziq bilan birlashtiriladi.
Bunday hollarda yosh jinsli qatlamlarning tepasini va ularning haqiqiy
qalinligini aniqlash juda qiyin. Geologiya kesimida mos, nomos cho„kindi
jinslar chegaralari bir xil yalpi chiziq bilan ifodalanadi.
Burmalarni geologiya kesimida tasvirlash ancha murakkab. Antiklinal
va sinklinal
burmalarning orasidagi farq, ulardagi qatlamlarning
joylashishidir. Odatda sinklinal burmalar o„zagi qanotlariga nisbatan yosh
jinslar, antiklinal burmalar o„zagida qari, qanotlarida yoshroq jinslar
yotadi. Burmalarni geologik kesimda ifodalash uchun dastlab burma
asosida joylashgan
qatlamlar tasvirlanib, keyin ular bo„yicha boshqa
qatlamlar chiziladi. Har xil turdagi yoriqlar odatda geologik kesimda
berilgan qiyalik burchagi bilan yotqizilib, qizil to„g„ri
chiziq bilan
146
belgilanadi. Xaritalar yoriqlarning yotish elementlari berilmagan holda
grafik yo„li bilan hisoblanadi.
Geologiya kesimida intruziv jinslarning mos va nomos yotish shakllari
to„lqinsimon qilib ifodalanadi. Kichik shakldagi intruziv jinslar chegarasi
to„lqinsimon, daykalar parallel devorli to„g„ri chiziq, sillar esa
qatlamchalar yo„nalishiga parallel holda tasvirlanadi.
Geologiya kesimida
yoshi va tarkibi har xil bo„lgan intruziv jinslar alohida tasvirlanib, ular bir-
biridan farqlanishi kerak.
Geologiya kesimini tuzishda geologiya va geofizika kuzatishlaridan,
burg„ilashdan olingan ma‟lumotlardan foydalaniladi.
Geologiya kesimida tasvirlangan har bir qatlam yoshiga mos keladigan
rang yoki shartli belgilar (shtrix) bilan ifodalanadi. Geologiya kesimi
xaritalarni har tomonlama to„ldiradi va oydinlashtiradi.
Dostları ilə paylaş: